De Heinoseweg in Zwolle: een geschiedenis, veranderingen en toekomst

De Heinoseweg, gelegen in het oosten van de Nederlandse stad Zwolle, is een straat die niet alleen een verkeersader vormt, maar ook rijk is aan geschiedenis en cultuurhistorische waarde. In deze artikel wordt ingegaan op de historische context van de straat, de huidige situatie, en de toekomstplannen die met het gebied zijn verbonden. Door middel van bestemmingsplannen, archeologische waarderingen en bouwhistorie wordt een compleet beeld geschetst van het belang van deze weg in de regio.

De historische context van de Heinoseweg

De Heinoseweg is inheems aan het dorp Wijthmen, dat vroeger deel uitmaakte van het buitengebied van Zwolle. Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde de weg een rol in de bevrijding van de stad. Zoals beschreven in bron [4], was boerderij Gerner een belangrijk punt op de Heinoseweg. Op 13 april 1945 trokken twee verkennerstrijders, Leo Major en Willie Arsenault, de weg af om contact op te nemen met het verzet. Zij klopten aan bij de boerderij van de familie Gerner, waar ze informatie en richting kregen. Dit toont aan dat de Heinoseweg niet alleen een verkeersweg was, maar ook een strategische route in tijden van oorlog.

De weg kent bovendien een rijke bouwhistorie. In bron [4] wordt boerderij van Gerner, Heinoseweg 26, beschreven als een pand dat in 1936 door brand grotendeels vernietigd werd. De boerderij werd later in de jaren 1940-1950 verbouwd door Dirk en Fedrika van Lenthe-Molenhof. In 1979 kochten de Bredenhof-familie het pand, die de boerderij transformeerden tot Sauna Swoll, een bekende locatie in de regio. Deze metamorfose van een boerderij tot wellnesslocatie geeft een indruk van de veranderlijke functie van de panden langs de Heinoseweg.

Bij Heinoseweg 57 werd eind jaren 70 een nieuw huis gebouwd voor Cornelis (Kees) en zijn vrouw Johanna (Jo). Later moest dit huis, net als andere panden in de regio, wijken voor infrastructuur, zoals een fietstunnel. Dit illustreert ook de aanpassingen aan verkeersbehoeften die in de loop van de jaren plaatsvonden.

Veranderingen in naam en infrastructuur

De naam van de Heinoseweg kende in 2019 een aanpassing. Naar aanleiding van een gemeentelijk besluit van 28 november 2017 kreeg de weg een nieuwe benaming: Nieuwe Heinoseweg. Deze verandering gold voor de trajectas van de Ceintuurbaan tot aan Heino. De reden achter de naamswijziging is niet verder uitgewerkt, maar wellicht is het bedoeld om de weg beter te identificeren of om te ondubbelzijdigheid te voorkomen.

Deze verandering is beschreven in bron [2], waarin ook melding is gemaakt van andere bouwprojecten langs de weg, zoals de aanleg van fietsbruggen, viaducten, en de reconstructie van straten en pleinen. Deze projecten zijn onderdeel van een bredere inzet om de infrastructuur in en rond Zwolle aan te passen aan moderne verkeersbehoefte. Ook is er melding van een vleermuisportaal, wat een indicatie is van ecologische zorgzaamheid bij de plannen.

Bestemmingsplannen en ruimtelijke ordening

De ruimtelijke ordening van het gebied rond de Heinoseweg is onderworpen aan meerdere bestemmingsplannen, zoals beschreven in bronnen [1] en [3]. Het plangebied omvat diverse percelen, waaronder Heinoseweg 16, 27 en 57. Deze percelen zijn gelegen in het buitengebied van Zwolle en worden grotendeels omringd door agrarische gebieden met verspreid staande boerderijen.

Het bestemmingsplan voor de buitengebieden Herfte en Wijthmen (vastgesteld in 2022) heeft een uitgebreide inventarisatie gedaan van de cultuurhistorische waarden van het gebied. In het kader van dit plan is onder meer geconcludeerd dat aan Heinoseweg 16 geen specifieke cultuurhistorische waarden aanwezig zijn. Daarom is het opnemen van een dubbelbestemming of beschermende regeling niet van toepassing. De bebouwing en de open ruimte blijven in de bestaande vorm.

Aan Heinoseweg 27 is een deel van het plangebied gelegen op een verhoging, een zogenaamde dekzandrug. Het gebied heeft een verwachtingswaarde van 10% en 50%, wat betekent dat een archeologische onderzoeksplicht niet geldt. Echter, in geval van een archeologische vondst tijdens eventuele uitgravingen, wordt de gemeente geinformeerd voor eventuele inmeting. In dit kader is het gebied bepaald vrijgegeven voor bebouwing, mits het karakter van het erfensemble behouden blijft.

Bouwprojecten en bebouwing

In het kader van de bestemmingsplanregelingen is er sprake van het behoud van karakteristieke gebouwen. Bij Heinoseweg 27, bijvoorbeeld, wordt de bestaande boerderijwoning met een hallenhuistype behouden. Ook de schuur met een rood pannendak blijft staan. De overige bebouwing, die cultureel-historisch gezien geen waarde heeft, wordt gesloopt. Dit benadrukt het belang van het behoud van kenmerken die bijdragen aan de identiteit van het gebied.

Bij Heinoseweg 16 is sprake van een wijzigingsbevoegdheid. Hierbij is de bestemming 'Agrarisch met waarden - Landschap' met bouwvlak, te veranderen onder voorwaarden in 'Wonen'. In het plan is aangegeven dat aan de voorwaarden van deze wijzigingsbevoegdheid is voldaan. Het plangebied wordt daardoor gericht op woningbouw, maar op een manier die aansluit bij het landelijke karakter van de omgeving. De bebouwing wordt zo gesitueerd dat de openheid van het landschap en de historische kenmerken worden behouden.

Cultuurhistorische waarden en archeologie

De cultuurhistorische inventarisatie van de gebieden Herfte en Wijthmen is een essentieel onderdeel van de ruimtelijke ordening. In het bestemmingsplan is een analyse uitgevoerd, waarin duidelijk blijkt dat aan Heinoseweg 16 geen specifieke cultuurhistorische waarden aanwezig zijn. Daardoor is het opnemen van een dubbelbestemming 'Waarde - Cultuurhistorie' niet nodig.

Bij Heinoseweg 27 is sprake van een verwachtingswaarde van 10% en 50%. Voor de 10%-deel is geen archeologisch onderzoeksplicht, maar voor de 50%-deel wordt de dubbelbestemming 'Waarde - Archeologie' opgenomen. Deze dubbelbestemming is ook te vinden in het geldende ruimtelijk plan. Het betekent dat bij grondverzet een archeologisch onderzoek uitgevoerd dient te worden, tenzij er voldoende informatie is dat geen archeologische vondsten verwacht kunnen worden.

Huidige situatie en toekomst

De huidige situatie van de Heinoseweg is gekenmerkt door een mix van bebouwing en agrarische functies. De bebouwing is vooral gericht op boerderijen en bijgebouwen, waarvan sommige zijn behouden als karakteristieke elementen, terwijl andere zijn gesloopt. Het erf van Heinoseweg 27 is zelf transparant van opzet en heeft een groene inrichting, wat aansluit bij een duurzamere visie op landbouw en ruimte.

In de toekomst is er ruimte voor woningbouw, zoals op Heinoseweg 16. Hierbij is sprake van een wijzigingsbevoegdheid die gericht is op het creëren van woningen in een agrarische omgeving. De bebouwing moet hierbij aansluiten bij het landelijke karakter van de omgeving, waardoor de openheid van het landschap behouden blijft.

Het parkeren bij deze woningen vindt plaats op het erf bij het hoofdgebouw. Ook hier is sprake van een ongewijzigde situatie, wat betekent dat de huidige toegangsmogelijkheden behouden blijven.

Conclusie

De Heinoseweg in Zwolle is een straat met een rijke geschiedenis, die tijdens de oorlog een rol speelde en in de loop van de jaren getransformeerd is van boerderijen naar wellnesscentra. De infrastructuur is in de loop van de jaren aangepast, met een nieuwe naam voor een deel van de weg en nieuwe verkeersprojecten. De ruimtelijke ordening van het gebied is onderworpen aan bestemmingsplannen die gericht zijn op het behoud van cultuurhistorische en landschappelijke kenmerken, terwijl er tegelijkertijd ruimte is voor woningbouw.

Het gebied rond de Heinoseweg blijft daardoor een uniek deel van de regio, waar historische en moderne elementen samenkomen. Voor toeristen en bewoners is het een gebied dat zich uitstrekt tussen het stedelijke Zwolle en het agrarische landschap, waarbij de verhalen van het verleden nog steeds hoorbaar zijn in de huidige bebouwing en straten.

Bronnen

  1. Bestemmingsplan Buitengebied - Herfte, Wijthmen
  2. Fotos van Zwolle - Heinoseweg N35
  3. Bestemmingsplan Heinoseweg 27
  4. Historie van de Heinoseweg vroeger

Related Posts