Mateboerzaal Zwolle: Een centrum voor cultuur en entertainment in de Hanzestad
september 24, 2025
Het huidige Nederland biedt een rijke mix van maatschappelijke, culturele en ecologische activiteiten. De nadruk op duurzaamheid, gemeenschapszin en maatschappelijke participatie is duidelijk zichtbaar in projecten en initiatieven die over de landelijke gemeenschappen verspreid liggen. Deze artikelen richten zich op een aantal van deze initiatieven, met een specifieke focus op bouwhalen, kringloopactiviteiten en ruimtes waar maatschappelijke en sociale ontmoetingen centraal staan. In dit artikel bespreken we hoe dergelijke projecten bijdragen aan de lokale economie, de gemeenschapsontwikkeling en duurzaamheid.
Bouwhalen en werkplekken in maatschappelijke ruimtes
In diverse projecten in Nederland, zoals Pand9 in Zaltbommel, zijn bouwhalen en werkplaatsen centrale elementen. Deze ruimtes zijn niet alleen bedoeld voor het hergebruik van bouwmateriaal, maar ook voor het aanbieden van praktijkervaring aan jongeren en mensen die in het proces van wederintegratie zijn. Zoals Hugo ter Steege, voorzitter van Huurderscollectief Pand9, aangeeft, zijn dergelijke ruimtes "probeerplekken" waar mensen in een veilige omgeving kunnen leren en groeien.
In Pand9, bijvoorbeeld, is sprake van een Bouwhal waar tweedehands bouwmateriaal beschikbaar is. Hier kunnen jongeren stage lopen en ervaring opdoen met werkzaamheden. Deze activiteiten zijn niet alleen educatief, maar ook een manier om maatschappelijk contact te vormen. Volgens Hugo is het belangrijk dat dergelijke projecten spontaan ontstaan, in plaats van opgelegd te worden. “Je kunt voorwaarden scheppen, maar je kunt dit niet opleggen of implementeren,” zegt hij.
Dergelijke bouwhalen worden vaak georganiseerd in samenwerking met lokale scholen of praktijkopleidingen. In Pand9 is er een goede samenwerking met een nabijgelegen praktijkschool. Jongeren lopen hier stage en kunnen hier na hun opleiding praktijkervaring opdoen. De diversiteit van activiteiten in dergelijke ruimtes maakt ze ook geschikt voor mensen die na een burn-out willen re-integreren. In een veilige setting kunnen zij ongedwongen de draad weer oppakken.
Kringloopactiviteiten en ecologische duurzaamheid
Naast bouwhalen zijn kringloopactiviteiten ook een belangrijk onderdeel van deze maatschappelijke ruimtes. Kringloopwinkels, repair cafés en voedselbanken zijn voorbeelden van initiatieven die bijdragen aan de ecologische duurzaamheid. In Pand9 is Kringloopwinkel De Spullewaard een van de grootste huurders. Deze winkel biedt niet alleen kleding en meubilair aan, maar ook een platform voor sociale en maatschappelijke activiteiten.
De kringloopwinkel wordt vaak gesponsord door andere organisaties in de ruimte. Zo wordt bijvoorbeeld een fietsmaatjesproject gesponsord, waardoor mensen snel van start kunnen. Kringloopwinkels spelen ook een rol bij het verkleinen van afval en het bevorderen van hergebruik. De aanwezigheid van dergelijke winkels in maatschappelijke ruimtes onderstrekt de combinatie van ecologische en sociale duurzaamheid.
Een ander voorbeeld is het Repair Café. Hier kunnen mensen hun oude of defecte apparaten meenemen en laten repareren. Deze activiteit draagt bij aan het verlengen van het levensduur van producten en het verlagen van het afval. Repair Cafés zijn vaak georganiseerd door vrijwilligers en zijn open voor iedereen. De aanwezigheid van dergelijke activiteiten in maatschappelijke ruimtes onderstrekt ook de nadruk op gemeenschapszin en maatschappelijke betrokkenheid.
Maatschappelijke ruimtes en gemeenschapsontwikkeling
Maatschappelijke ruimtes zoals Pand9 zijn niet alleen fysieke locaties, maar ook plekken waar maatschappelijke en sociale initiatieven samenkomen. In deze ruimtes vinden diverse activiteiten plaats, zoals soepmiddagen, creatieve workshops en andere laagdrempelige activiteiten. Deze activiteiten zijn vaak georganiseerd door vrijwilligers en zijn open voor iedereen. Zoals Hugo ter Steege zegt: “Hier komen mensen die zich elders niet zo thuis voelen. Iedereen is en voelt zich hier welkom.”
De aanwezigheid van dergelijke ruimtes draagt bij aan de gemeenschapsontwikkeling. Zowel bezoekers als vrijwilligers profiteren ervan. Het SROI-onderzoek dat momenteel wordt uitgevoerd in Pand9 benadrukt de maatschappelijke waarde van dergelijke ruimtes. Het onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met hoogleraar gezondheidseconomie Marcel Canoy en richt zich op de maatschappelijke en economische waarde van Pand9.
Een ander aspect van maatschappelijke ruimtes is hun rol in de integratie van kwetsbare groepen. In Pand9 werken vrijwilligers uit kwetsbare groepen, zoals mensen met verstandelijke beperkingen. Deze mensen krijgen de kans om hun talenten in te zetten en te groeien. Organisaties zoals Prezzent bieden dagbesteding aan en ondersteunen de deelnemers bij hun werkzaamheden.
Toekomst van maatschappelijke ruimtes
De toekomst van maatschappelijke ruimtes zoals Pand9 is niet altijd zeker. In sommige gevallen staat het pand op de lijst voor sloop, wat kan leiden tot verlies van de unieke functie die deze ruimtes bieden. In het geval van Pand9 wil de gemeente het pand in 2028 slopen, omdat het geen duurzaam gebouw is en er woningen zijn gepland. Hugo ter Steege en zijn team onderzoeken mogelijkheden om het pand te verduurzamen, maar het is niet duidelijk of dit mogelijk is.
Alternatief wordt er overwogen om naar een nieuwbouw pand te verhuizen. Echter, zoals Hugo aangeeft, betekent dit ook het risico op verlies van de sfeer en het opgebouwde netwerk. De huidige ligging van Pand9 tussen twee wijken met verschillende krachten maakt het een waardevolle locatie. De samenwerking met naburige organisaties, zoals Kentalis en de praktijkschool, is een belangrijk aspect van het succes van Pand9.
Conclusie
Maatschappelijke ruimtes zoals Pand9 spelen een belangrijke rol in de gemeenschapsontwikkeling en ecologische duurzaamheid in het huidige Nederland. Deze ruimtes bieden kansen voor maatschappelijke integratie, praktijkervaring en gemeenschapsactiviteiten. Bouwhalen, kringloopactiviteiten en maatschappelijke initiatieven zijn centrale elementen van dergelijke ruimtes. Ze draagen bij aan de ecologische duurzaamheid, de integratie van kwetsbare groepen en de gemeenschapszin.
De toekomst van deze ruimtes is niet altijd zeker, maar hun maatschappelijke en economische waarde is duidelijk. Het is daarom belangrijk dat dergelijke ruimtes worden bewaard of op een duurzame manier worden hergebruikt. De nadruk op maatschappelijke betrokkenheid en duurzaamheid in het huidige Nederland benadrukt de noodzaak van dergelijke initiatieven.