Agenda en evenementen in Theater De Spiegel, Zwolle
september 24, 2025
De Broerenkerk in Zwolle is een uniek voorbeeld van herbestemming en culturele betrokkenheid. Het gebouw, oorspronkelijk gesticht in 1465 door de dominicanen, heeft een rijke geschiedenis doorgemaakt, van religieus centrum tot gevestigde boekhandel. Tegenwoordig is het een populaire bestemming voor zowel in- als toeristen. Deze boekhandel, die eerst bekend stond als 'Waanders in de Broeren', is tegenwoordig onder de naam 'Van der Velde Boeken' te vinden. Het verhaal van deze transformatie vertelt niet alleen over architectuur en geschiedenis, maar ook over culturele betrokkenheid en het behoud van historisch erfgoed.
Geschiedenis van de Broerenkerk
De Broerenkerk is in 1465 door de dominicanen gesticht op Het Eiland, een smalle strook land ten noorden van de oude stadskern van Zwolle. Deze locatie was niet willekeurig gekozen, want in de vijftiende eeuw bloeide Zwolle als handels-, religieus en onderwijskundig centrum. De kerk bleef een belangrijk onderdeel van de stad tot het klooster in 1580 werd gesloten. Vanaf 1640 werd de kerk gebruikt voor protestantse erediensten, en in 1983 werd het eindelijk voor erediensten gesloten.
In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd een groot deel van het kloostercomplex afgebroken. De Broerenkerk zelf bleef behouden, maar het gebouw had sinds de sluiting in 1983 geen religieuze functie meer. Vanaf 1983 begon een restauratieproject dat tot spectaculaire ontdekkingen leidde, zoals de herontdekking van gewelfschilderingen onder lagen van witkalk.
De transformatie tot boekhandel
Het idee om de Broerenkerk te herbestemmen naar een boekhandel ontstond in de jaren negentig. In 2010 werd de Broerenkerk in erfpacht gegeven aan de boekhandel Waanders, een Zwolse uitgeverij en boekwinkel die dateert uit 1836. De restauratie van het monumentale gebouw begon in 2010 en duurde vijf jaar. Het project was gepland om in november 2012 te openen, maar de opening werd meerdere keren vertraagd. De uiteindelijke opening vond plaats in 2013, met een begroting die aanzienlijk overschreden was: van oorspronkelijk 2 miljoen euro was het project uiteindelijk zo'n 5 miljoen euro geworden.
De restauratie werd uitgevoerd door BK architecten, een bekende naam in monumentenzorg en herbestemming. Het resultaat was een moderne inrichting die verweven was met de traditionele stijlelementen van het oude kloosterkerk. Het gebouw werd hergeïntegreerd in het straatbeeld van Zwolle en herwon het aandacht als culturele trekpleister.
Waanders in de Broeren
In 2013 werd de boekhandel officieel geopend onder de naam 'Waanders in de Broeren'. Het project was voorzien als een cultureel centrum, waarbij boekhandel, kunst en lezingen centraal stonden. De naam 'Waanders in de Broeren' werd snel een bekende attractie in Zwolle, met een unieke mix van boeken, cadeauartikelen en culinair genieten. Het gebouw zelf werd een toeristische trekpleister, niet alleen vanwege zijn historische waarde, maar ook vanwege de sfeer en de uitgebreide activiteiten.
Wim Waanders, de laatste eigenaar van de boekhandel, werd in 2013 benoemd tot ereburger van Zwolle. Dit was een erkenning van zijn bijdrage aan de culturele en historische herleving van het gebouw. Burgemeester Henk Jan Meijer overhandigde hem de gouden penning en oorkonde in de Broerenkerk tijdens de symbolische start van het project.
De eerste maanden na de opening waren zeer succesvol. In de eerste twee weken werd de boekhandel al door 37.700 mensen bezocht, een indrukwekkend aantal voor een nieuwe locatie. Ondanks dat niet iedere bezoeker iets kocht, leek het project zich te ontwikkelen in de goede richting. De horeca-activiteiten, met name de lunchdienst, draaiden goed, met circa 250 lunches per dag.
Een ander project dat profiteerde van de locatie was het grand café, dat toestemming kreeg om een terras van honderd stoelen te realiseren op het plein voor de Broerenkerk. Dit terras werd direct een populaire plek in Zwolle.
Van der Velde Boeken
In 2023 veranderde de naam 'Waanders in de Broeren' in 'Van der Velde Boeken'. Deze verandering betekent niet dat de historische waarde van het project verloren is gegaan. Integendeel, het nieuwe merk bouwt voort op de rijke geschiedenis en het culturele erfgoed dat in de Broerenkerk is gevestigd. Van der Velde, die de boekhandel overnam in 2019, heeft ervoor gekozen om de identiteit van de locatie verder te ontwikkelen. De restauratie en de toonaangevende rol van het gebouw blijven de kern van het project.
De naam 'Van der Velde Boeken' is een logische uitbreiding van de naam 'Van der Velde in de Broeren', die al eerder gebruikt werd. De verandering is niet alleen een naamswijziging, maar ook een visuele en operationele heroriëntatie. Het typerende bord achter de houten ingang is vervangen, en ook de 'Waanders in de Broeren'-letters die onder de gewelven hingen, zijn verwijderd. De naam 'Van der Velde Boeken' is nu het enige dat herkenbaar is.
De reden voor deze verandering is meervoudig. Ten eerste wil Van der Velde de identiteit van de boekhandel verder uitbreiden, met een sterke focus op innovatie en duurzaamheid. Ten tweede is het een strategische keuze om de boekhandel te positioneren als een moderne speler in de Nederlandse boekmarkt. Ten slotte is de naamverandering een gevolg van het feit dat Waanders, als historisch merk, niet langer actief is in het dagelijks bedrijfsleven.
Activiteiten en ervaringen in de Broerenkerk
De Broerenkerk is niet alleen een boekhandel, maar ook een culturele ruimte waarin diverse activiteiten worden georganiseerd. Het gebouw staat bekend om zijn brede programmavoorzieningen, waaronder lezingen, concerten en tentoonstellingen. Deze activiteiten zijn niet alleen gericht op boekenliefhebbers, maar ook op kunstliefhebbers en mensen die graag in een historische setting genieten van muziek en cultuur.
Een van de populaire activiteiten is de Tourist Info, die gevestigd is tegenover de ingang van de Broerenkerk. Hier kunnen bezoekers informatie vinden over Zwolle en de omgeving. Ze krijgen niet alleen wandel- en fietskaarten, maar ook tips over de beste eetgelegenheden en culturele activiteiten in de stad. De Tourist Info is een essentieel onderdeel van de Broerenkerk, omdat het ervoor zorgt dat bezoekers optimaal kunnen profiteren van hun verblijf in Zwolle.
Daarnaast biedt de Broerenkerk een uitgebreid assortiment cadeauartikelen. Hieronder vallen typisch Nederlandse producten zoals Delfts blauwe porselein en historische uitgaven over Zwolle en de regio. Deze producten zijn niet alleen geschikt als souvenir, maar ook als unieke aandenken voor iedereen die Zwolle als reisdoel kiest.
Broerenkerk en toerisme
De Broerenkerk is inmiddels een van de belangrijkste toeristische trekpleisters in Zwolle. Het gebouw trekt niet alleen boekliefhebbers, maar ook historici, kunstliefhebbers en mensen die genieten van architectuur. De combinatie van historisch erfgoed en culturele programma's maakt het een unieke bestemming.
De Broerenkerk is ook een populaire locatie voor foto's. Het gebouw is een symbool van Zwolle's culturele en historische rijkdom. Bezoekers die hier naartoe gaan, kunnen niet alleen genieten van een boek, maar ook van de sfeer van een oude kloosterkerk die opnieuw tot leven is gewekt.
Het succes van de Broerenkerk als toeristische attractie is ook te zien aan de hoeveelheid bezoekers. In de eerste twee weken na de opening in 2013 werden al 37.700 mensen geteld. Hoewel dit aantal afhankelijk is van de seizoenen en de activiteiten, is het duidelijk dat de Broerenkerk een stabiele toeristische aantrekkingskracht heeft.
De Broerenkerk in het huidige tijdperk
In 2023 is de Broerenkerk nog steeds een levendig centrum in Zwolle. Het gebouw is een unieke combinatie van historisch erfgoed en moderne culturele programma's. De verandering in naam van 'Waanders in de Broeren' naar 'Van der Velde Boeken' is een teken van de voortdurende ontwikkeling van het project.
Het terras voor de Broerenkerk is een populaire plek, met honderd stoelen en een sfeer die past bij de historische omgeving. Het grand café is een aanvulling op het culturele aanbod en draagt bij aan de lucht van de Broerenkerk.
De Broerenkerk blijft ook een inspiratiebron voor andere herbestemmingen van religieus erfgoed. Het project is een voorbeeld van hoe oude gebouwen opnieuw tot leven kunnen worden gewekt, zonder hun historische waarde te verliezen. De Broerenkerk is een symbool van het vermogen van Zwolle om haar historie in het huidige tijdperk te laten voortleven.
Conclusie
De Broerenkerk in Zwolle is een bijzonder voorbeeld van herbestemming en culturele betrokkenheid. Het gebouw, oorspronkelijk gesticht in 1465, heeft een rijke geschiedenis doorgemaakt en is tegenwoordig gevestigd als een unieke boekhandel en culturele ruimte. Het verhaal van de Broerenkerk vertelt niet alleen over architectuur en historie, maar ook over het behoud van historisch erfgoed en de toekomst van culturele activiteiten in Zwolle.
De verandering in naam van 'Waanders in de Broeren' naar 'Van der Velde Boeken' is een logische ontwikkeling, die aantoont dat het project voortdurend groeit en zich aanpast aan de huidige tijd. De Broerenkerk blijft een toeristische trekpleister en een culturele insteekplaats voor zowel in- als toeristen. Het is een bewijs van de kracht van historisch erfgoed en de mogelijkheden die zich voordoen als oude gebouwen opnieuw tot leven worden gewekt.