Filmtheater Fraterhuis in Zwolle: een kernpunt van culturele en educatieve filmactiviteiten
september 23, 2025
In de stad Zwolle en haar omgeving vindt op dit moment een unieke ontwikkeling plaats waarin water, infrastructuur en stedebouw nauw samengaan. Rijkswaterstaat speelt een centrale rol in deze ontwikkelingen, zowel qua technische uitvoering als qua beleid. Het heropenen van de gerenoveerde Spooldersluis, het uitwerken van klimaatadaptieve steden en de uitbreiding van de snelweg A28 zijn slechts een paar van de thema’s die in dit artikel worden belicht. De nadruk ligt op hoe deze projecten bijdragen aan de toekomstbestendigheid van de regio, het herstellen van verbindingen en het creëren van een duurzame leefomgeving.
De gerenoveerde Spooldersluis
De Spooldersluis en de Spooldersluisbrug in Zwolle zijn op 8 augustus 2025 officieel heropend na een grondige renovatie. Deze heropening was het resultaat van samenwerking tussen Rijkswaterstaat en het aannemerskonsortium Le Chêne, dat bestaat uit Van den Herik, BAM en SPIE. Deze renovatie is niet alleen gericht op de duurzaamheid van het sluiscomplex, maar ook op de eenvoud van beheer en onderhoud in de toekomst.
De renovatie maakt gebruik van standaard bouwblokken, die bestaan uit een combinatie van hardware en software die herbruikbaar zijn in andere sluiscomplexen. Hierdoor zien tientallen sluizen in het land op onderdelen steeds meer hetzelfde, wat het beheer in de toekomst eenvoudiger maakt. Alle systemen zijn geschikt gemaakt voor bediening op afstand, wat een stap vooruit is in de digitalisering van het waterbeheer.
Nadat de sluis is heropend, voerde een delegatie van gemeente Zwolle, Rijkswaterstaat en Le Chêne als eerste door het moderniseerde complex. Deze symbolische actie markeerde het heropenen van het complex voor zowel scheepvaart als wegverkeer.
De duurzaamheid van de renovatie is een belangrijk aspect. Het bediengebouw wordt nu verlicht en verwarmd via een warmtepomp en energiezuinige verlichting. Bovendien is het staal van de sluisdeuren en brugdelen hergebruikt, en zijn elektrische machines ingezet. Deze keuzes maken de Spooldersluis een voorbeeld van duurzame infrastructuur die toekomstbestendig is.
Klimaatadaptieve verstedelijking in de regio Zwolle
De regio Zwolle staat voorop in de uitwerking van klimaatadaptieve verstedelijking. Hierbij zetten zowel de gemeente als Rijkswaterstaat in op innovatieve oplossingen die ervoor zorgen dat steden en dorpen beter afgestemd zijn op de uitdagingen van klimaatverandering. Deze aanpak is onderdeel van het NOVEX-programma, waarin Zwolle een van de aangewezen gebieden is.
Een kernprincipe van deze strategie is dat bouwactiviteiten zich richten op bestaande stedelijke gebieden. Door te investeren in de kernen waar mensen al wonen en werken, kan nieuwbouw dienen als hefboom voor oplossingen rondom klimaatadaptatie, mobiliteit, woningbouw en economische groei. Deze strategie draagt bij aan sociale samenhang, draagvlak voor verstedelijking en de transitie naar een duurzame energievoorziening.
Een van de strategische benaderingen is de "sponsstrategie", waarbij het waterbeheer centraal staat. In regio’s met veel water, zoals Zwolle, is het belangrijk om te leren leven met water. Hierbij wordt aandacht besteed aan het vergroten van de sponswerking van het land, zodat het water beter kan worden opgenomen en afgevoerd. Dit is een noodzakelijke maatregel, aangezien het watersysteem in regio’s zoals Zwolle steeds meer aan zijn grenzen raakt, vooral bij extreme regenval.
De steden langs de rivieren IJssel en Overijsselse Vecht zijn gevoelig voor wateroverlast. Hoewel waterschappen en Rijkswaterstaat hun best doen om water weg te pompen, is het niet altijd mogelijk om wateroverlast volledig te voorkomen. Daarom wordt er ingezet op aanpassing aan het water en op oplossingen die het water niet tegenwerken, maar er mee samenwerken.
De rol van Rijkswaterstaat in de klimaatadaptieve verstedelijking
Rijkswaterstaat speelt een belangrijke rol in de klimaatadaptieve ontwikkeling van de regio. Niet alleen in termen van technische uitvoering, zoals het uitvoeren van sluisrenovaties en wegenbouwprojecten, maar ook qua beleid en strategie. De combinatie van dijkversterking en geluidswal in de VINEX-locatie Stadshagen en de herinrichting van de woonwijk Weezenlanden is een voorbeeld van hoe samenwerking tussen waterschappen, ontwikkelaars en overheden tot innovatieve oplossingen kan leiden.
In de woonwijk Weezenlanden is een creatieve oplossing gevonden door de kelderwand van de stadswoningen tegelijkertijd als dijk te gebruiken. Hierdoor is het mogelijk geweest om de wijk te verhogen en toch waterveilig te blijven. Dit is een voorbeeld van hoe klimaatadaptieve ontwikkelingen kunnen samengaan met woningbouwprojecten.
Bovendien heeft de status van NOVEX-gebied voor de regio Zwolle meerdere voordelen opgeleverd. Zo is er een langjarige commitment van het Rijk, wat betekent dat de regio directe lijnen heeft naar verschillende departementen in Den Haag. Dit zorgt ervoor dat prioriteiten en investeringen beter afgestemd kunnen worden op de behoeften van de regio. Het MIRT-programma, dat gericht is op duurzame verbindingen tussen stad en land, is hier een voorbeeld van.
De A28 en bereikbaarheid in de regio
De A28 is een belangrijke snelweg die de regio Zwolle verbindt met andere steden in het noordoosten van het land, zoals Groningen. Deze weg is 187 kilometer lang en loopt van Utrecht via Zwolle naar Groningen. Rijkswaterstaat houdt de bereikbaarheid van de regio voor ogen en werkt aan verbeteringen om de verkeersstroom zo vlot mogelijk te houden.
Momenteel zijn er projecten in voorbereiding, zoals de herstelling van de Vollenhoventunnel bij Utrecht, waarbij het tunneldeel door een hoge grondwaterstand omhoog is gekomen. Rijkswaterstaat onderzoekt de oorzaak en de mogelijke oplossing. In Gelderland is het werk aan het knooppunt van de A28 gepauzeerd, terwijl de focus ligt op het vergroten van de bereikbaarheid van Midden-Nederland en het verminderen van luchtvervuiling en geluidoverlast.
De A28 is ook een voorbeeld van innovatieve manieren van infrastructuuronderhoud. Zo worden de bermen in sommige delen op een natuurlijke manier onderhouden door het introduceren van landgeiten en Schotse Hooglanders. Deze dieren helpen bij het houden van de graslanden in goede staat, terwijl ze ook bijdragen aan biodiversiteit.
Daarnaast is er een systeem van uitwijkroutes, zoals U31 en U32, dat ervoor zorgt dat files snel opgelost kunnen worden in geval van een ongeval of afsluiting van een deel van de snelweg. Deze routes zijn vaste omleidingen die geregeld worden gebruikt om het verkeer te verdelen over verschillende wegen.
Conclusie
De regio Zwolle staat centraal in de ontwikkeling van toekomstbestendige infrastructuur en stedebouw. Door samenwerking tussen Rijkswaterstaat, waterschappen, gemeenten en ontwikkelaars zijn er innovatieve oplossingen ontstaan die tegemoet komen aan de uitdagingen van klimaatverandering, groei en mobiliteit. De heropening van de gerenoveerde Spooldersluis is een duidelijk voorbeeld van hoe infrastructuur duurzaam en toekomstbestendig kan worden. De uitwerking van de klimaatadaptieve verstedelijking in de regio laat zien dat het mogelijk is om met water te leven en te bouwen op een manier die niet alleen veilig is, maar ook draagvlak heeft bij inwoners en bedrijven.
De A28 speelt een essentiële rol in de bereikbaarheid van de regio en is een spiegelbeeld van de investeringen die gedaan worden in duurzame infrastructuur. Samen vormen deze projecten een visie op de toekomst van Zwolle en haar omgeving die gericht is op duurzaamheid, groei en klimaatadaptatie.