Hofzicht Zutphen: Een Unieke Plek in de Nederlandse Historie
september 23, 2025
In de historische stad Zwolle, bekend om haar rijke erfgoed en culturele diversiteit, heeft een recente onthulling plaatsgevonden die niet alleen de lokale gemeenschap heeft geraakt, maar ook een symbolisch moment betekent in de erkenning van een historisch verhaal. Het namenmonument van de Molukse KNIL-militairen, onthuld op 23 juni 2023 op begraafplaats Bergklooster, is een belangrijk project dat uitgevoerd is in samenwerking met Cuperus Gedenken, een erkend bedrijf in de creatie en restauratie van grafmonumenten. Dit artikel biedt een overzicht van het monument, de achterliggende historische context en de rol van Cuperus Gedenken in de vormgeving en uitvoering van het project.
Het monument en de onthulling
Het namenmonument van de Molukse KNIL-militairen is onthuld door locoburgemeester Dorrit de Jong, wethouder Inclusie en Diversiteit van Zwolle. Deze onthulling vond plaats in de aanwezigheid van vertegenwoordigers van de Werkgroep 70 Jaar Molukkers, alsook leden van de tweede en derde generatie Molukkers in Zwolle. Naast de onthulling volgde het leggen van een krans door Dorrit de Jong en wethouder Arjan Spaans, die ook zelf veteraan is.
Het monument is niet alleen een symbolisch gebouw, maar ook een praktische herkenning van de graven van de Molukse KNIL-militairen. In totaal staan 58 namen op het monument. Deze namen betreffen niet alleen de 49 militairen die in Zwolle zijn begraven, maar ook diegenen die gecremeerd zijn of in Indonesië zijn begraven. Elke grave is herkenbaar gemaakt met een bronzen V-tekens, wat symbool staat voor de beschermde status van deze graven.
Historische achtergrond
De onthulling van het monument is het resultaat van een initiatief dat al sinds 2021 door de Zwolse gemeenteraad werd ondersteund. De Werkgroep 70 Jaar Molukkers Zwolle had een wens geuit voor het oprichten van een namenmonument en het verlenen van beschermde status aan de graven van de eerste generatie Molukse KNIL-militairen uit Zwolle. Deze militairen en hun echtgenotes kwamen in 1951 naar Zwolle en de wijk Holtenbroek.
Het monument dient als een eerherstel en erkenning van hun leed. Het is een herinnering aan hun dienstverband, hun verdriet en hun verlies, maar ook aan hun bijdrage aan de vorming van de huidige maatschappij. Het is een moment van historische herbeleving en culturele erkenning.
De rol van Cuperus Gedenken
Het monument is vervaardigd door Cuperus Gedenken Zwolle. Het bedrijf, dat al sinds 1840 grafmonumenten maakt en plaatst, is een erfgoedbedrijf met een lange traditie in het vak. Cuperus Gedenken is niet alleen verantwoordelijk voor het ontwerp en de uitvoering van het monument, maar ook voor het herstel en de restauratie van bestaande grafmonumenten. Het bedrijf zorgt ervoor dat elk grafmonument volledig afgestemd is op de wensen van de klant, zowel qua stijl als inhoud.
Het KNIL-embleem op het monument is ontworpen door Notengrafmonumenten uit Helmond, een samenwerking die tot uitdrukking komt in een harmonieuze samenvoeging van design en symboliek. Het monument bevat bovendien een citaat uit het Maleis, afkomstig uit het liedboek "Kidung djemaat 416". Het citaat, "Tersembunyi ujung jalan", vertaalt naar "Wat de toekomst brengen moge" en dient als een poëtische afsluiting aan de herkenning van het verleden.
Het monument als educatief object
Het namenmonument is niet alleen een plek van rouw, maar ook een educatief object. Het biedt bezoekers de mogelijkheid om zich bewust te worden van de geschiedenis van de Molukse gemeenschap in Zwolle. Door het verhaal van deze militairen te belichten, wordt een beeld geschetst van een periode in de Nederlandse geschiedenis die vaak niet centraal staat in het onderwijs of openbaar discourse.
Het monument is een herinnering aan het verleden, maar het draagt ook bij aan een toekomst waarin diversiteit en historische erkenning centraal staan. Het is een plek waar mensen kunnen stilstaan bij de gebeurtenissen van vroeger en zich kunnen realiseren hoe diep de impact van die geschiedenis is op de huidige samenleving.
Cuperus Gedenken als erkend leerbedrijf
Cuperus Gedenken is niet alleen actief in de creatie van grafmonumenten, maar ook in het opleiden van jongeren. Sinds oktober 2017 is het bedrijf een erkend leerbedrijf door de organisatie Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB). In samenwerking met SBB biedt het bedrijf praktijkopleidingen aan, gericht op verschillende vakgebieden binnen de bouw- en logistieke sector.
De opleidingen zijn gericht op leerlingen die op zoek zijn naar een praktische opleiding met een brede keuze aan leerplaatsen. De opleidingen omvatten onder andere het vak van natuursteenbewerker (zowel ambachtelijk als machinaal), chauffeur wegvervoer en logistiek medewerker. Deze leerplaatsen zijn regelmatig beschikbaar in vestigingen van Cuperus Gedenken op diverse locaties in Nederland.
Door alles in eigen beheer te houden, wil Cuperus Gedenken zowel de kwaliteit van de monumenten als de kwaliteit van de opleidingen waarborgen. Het bedrijf is van mening dat een sterke basis in vakkennis en praktijkervaring essentieel is voor de toekomstige werknemers in deze sector.
Het monument als onderdeel van het erfgoed van Zwolle
Het monument van de Molukse KNIL-militairen is nu officieel onderdeel van het erfgoed van Zwolle. Het is niet alleen een plek van herinnering, maar ook een plek van integratie en toekomstvisie. Het monument staat op begraafplaats Bergklooster, een historische locatie waar het verleden en het heden samenkomen.
Het monument vormt een belangrijk onderdeel van de erfgoodbeleid van de gemeente Zwolle. Het benadrukt de diversiteit van de stad en het belang van het herstel van eer aan groepen die historisch gezien niet altijd zijn erkenning hebben gekregen. Het is een onderdeel van het bredere verhaal van Zwolle als een stad die haar rijke geschiedenis en culturele diversiteit waardeert en benadrukt.
Bezoeken en toegankelijkheid
Het monument is open voor bezoekers en is toegankelijk op begraafplaats Bergklooster. Bezoekers kunnen het monument bezoeken om stilte te brengen, om het verhaal van de Molukse KNIL-militairen te beluisteren of om een educatieve tocht te maken. Voor bezoekers met een beperking is het monument toegankelijk, aangezien het ontwerp rekening houdt met toegankelijkheid en navigatie.
Voor verdiepende informatie over de geschiedenis van de Molukse gemeenschap in Zwolle, zijn er ook documenten en archieven beschikbaar via de gemeentelijke archieven en via de Werkgroep 70 Jaar Molukkers Zwolle. Deze documenten bieden een rijke context voor het verhaal van de Molukse KNIL-militairen en hun impact op de lokale gemeenschap.
Toekomstvisie en verder werk
De onthulling van het namenmonument is slechts het begin van een breder proces van erkenning en herbeleving. De gemeente Zwolle en de Werkgroep 70 Jaar Molukkers Zwolle werken samen aan verdere projecten om het verhaal van deze groep te belichten. Dit kan onder andere gedaan worden via educatieve programma’s, tentoonstellingen of historische herkomstonderzoek.
Bovendien wordt er gekeken naar de mogelijkheid om andere monumenten of plekken van herinnering in de stad Zwolle te ontwikkelen. Het idee is om een netwerk van historische en culturele plekken te creëren dat zowel toegankelijk is als educatief en herinnerend.
Conclusie
Het namenmonument van de Molukse KNIL-militairen in Zwolle is een betekenisvolle erkenning van het verleden en een symbolisch moment in de geschiedenis van de stad. Het monument, ontworpen en uitgevoerd door Cuperus Gedenken Zwolle, staat voor het herstel van eer en het herzien van historische verhalen. Het is een plek van herinnering, erkenning en integratie.
Zwolle, met haar rijke erfgoed en diverse gemeenschappen, heeft met dit monument een nieuwe toevoeging gekregen aan haar historische en culturele landschap. Het is een herinnering aan het verleden, maar ook een toekomstvisie op diversiteit, integratie en erkenning. Het monument benadrukt de rol van Zwolle als een stad die haar geschiedenis en culturele rijkdom waardeert en benadrukt.
Het verhaal van de Molukse KNIL-militairen is nu een onderdeel van de collectieve herinnering van Zwolle. Het is een verhaal dat verteld moet worden en dat gedeeld moet worden met de toekomstige generaties. Het monument zorgt ervoor dat dit verhaal niet verloren raakt in de tijd, maar blijft bestaan als onderdeel van de stadsgeschiedenis.