Schaatsplezier in Zwolle: Van Natuurijsbaan Tot Overdekte Plekken
september 23, 2025
De Marokkaanse islamitische gemeenschap in Zwolle is al jaren een belangrijk onderdeel van de stadsgeschiedenis en de culturele diversiteit van de regio. De aanwezigheid van deze gemeenschap is te hertracen tot de jaren zeventig, toen de eerste gastarbeiders uit Marokko in de regio aankwamen. In de loop der jaren is de gemeenschap gegroeid en heeft zij zich verankerd in de stad. De bouw van een eigen moskee, Af-Sona in de Schubertstraat in Holtenbroek, symboliseert deze integratie en maakt deel uit van de bredere religieuze en culturele dynamiek van Zwolle.
Historische ontwikkelingen en migratiepatronen
Tot ongeveer 1970 was Zwolle een relatief homogene gemeenschap. De komst van gastarbeiders uit Marokko, zoals ook uit andere landen, veranderde dit beeld. In de jaren zestig en zeventig maakten gastarbeiders deel uit van de arbeidskracht die nodig was om de economische groei in Nederland mogelijk te maken. In Zwolle, waar de industriële basis beperkt was in vergelijking met andere steden, kwam slechts een klein deel van deze arbeiders terecht. Toch groeide de aanwezigheid van allochtone bevolkingsgroepen, waaronder Marokkanen, in de jaren die volgden.
In 2004 was 15% van de Zwollenaren van allochtone afkomst, waarvan 7% behoorde tot zogenoemde etnische minderheden. De groep Marokkanen maakte deel uit van deze minderheden. De aanwezigheid van deze bevolkingsgroepen heeft geleid tot een toenemende behoefte aan religieuze en culturele faciliteiten, zoals moskeeën en gebedsruimtes.
De bouw van moskeeën en de vorming van religieuze instellingen
De eerste moskee in Zwolle, Gulzan-E-Medina, werd in 1988 geopend aan de Wilhelminastraat. Deze moskee werd onder meer door de Surinaamse islamitische gemeenschap gebruikt. De bouw ervan werd aangegestuurd door lokale initiatieven en de toenemende behoefte aan een gebedsruimte voor moslims. De opening werd gevierd met grote belangstelling en werd gezien als een verrijking voor de stad. Burgemeester G. Loopstra sprak tijdens de opening over de tolerantie van de stadsgemeenschap.
De Surinaamse islamitische gemeenschap had eerder een gebedsruimte in de voormalige Oranjeschool aan de Jufferenwal. In 1986 ontstond echter een conflict toen de gemeente besloot om ruimte te reserveren voor de belangenvereniging voor homoseksuelen COC. De Surinaamse islamieten reageerden met bezettingen en protesten. De gemeente loste het conflict op door toestemming te geven voor de bouw van een moskee in de Veerallee. Dit gebeurde in een periode waarin de gemeente zich nog niet zo bewust was van de behoeften van de islamitische gemeenschap.
In Holtenbroek, een wijk in Zwolle, is de Marokkaanse moskee Af-Sona gevestigd in de Schubertstraat. Deze moskee is een centrale plek voor de Marokkaanse islamitische gemeenschap en draagt bij aan de religieuze en culturele identiteit van de bewoners. De moskee is onderdeel van een bredere beweging van religieuze diversiteit en integratie in Zwolle.
Naast deze bestaande moskeeën zijn er plannen voor de bouw van een vierde moskee. Het Zwolse islamitisch centrum Miesbahoel Islam wil aan de Luttekeweg een moskee bouwen, gekoppeld aan een multicultureel centrum. Het doel van dit project is om een plek te creëren waar zowel moslims als andere bewoners van Zwolle welkom zijn. Deze aanpak benadrukt het belang van interculturele dialoog en samenwerking.
Cultuur en samenleving
De aanwezigheid van de Marokkaanse islamitische gemeenschap heeft geleid tot een diverser cultureel landschap in Zwolle. Er zijn verschillende initiatieven die gericht zijn op het sluiten van bruggen tussen verschillende culturen. Het "Platvorm voor Levensbeschouwing en Religies Samen Leven Anders Geloven" organiseert bijvoorbeeld sinds 1998 jaarlijks een interreligieuze gebedsdienst op de eerste zondag van het jaar. Deze dienst is een unieke gelegenheid voor vertegenwoordigers van kerken, moskeeën, synagogen en andere religieuze instellingen om samen te komen en een boodschap van wederzijds respect en vrede te brengen.
Hoewel deze initiatieven belangrijk zijn, blijft integratie een uitdaging. Uit het onderzoek "Samen Leven is Samenwerken" (2004) bleek dat etnische minderheden contacten met autochtone Zwollenaren op prijs stellen. Tegelijkertijd blijkt dat deze contacten zelden werkelijk plaatsvinden. Het rapport onderstreept dat de integratie van allochtone en autochtone bevolkingsgroepen nog steeds een lange weg heeft. De aanwezigheid van moskeeën en culturele instellingen helpt bij deze integratie, maar er is nog veel werk te doen op het gebied van wederzijds begrip en samenwerking.
Samenlevingsdialoog en interreligiöse activiteiten
De interreligieuze gebedsdiensten die sinds 1998 worden georganiseerd in Zwolle zijn een voorbeeld van het streven naar wederzijds respect en begrip. Deze gebedsdiensten worden georganiseerd door het "Platvorm voor Levensbeschouwing en Religies Samen Leven Anders Geloven" en vinden jaarlijks op de eerste zondag van januari plaats. Tijdens deze diensten delen vertegenwoordigers van verschillende religies en levensbeschouwingen de ruimte en brengen zij een boodschap van vrede, tolerantie en samenwerking.
Deze initiatieven tonen aan dat Zwolle een stad is die zich bewust is van de diversiteit van haar inwoners en probeert dit te verankeren in de stadscultuur. De gebedsdiensten zijn een symbolische maar ook concrete bijdrage aan de interreligiöse dialoog. Ze tonen aan dat geloven en levensbeschouwingen, ook wanneer ze verschillen, kunnen samenkomen in een gemeenschappelijk gevoel van respect en waardering.
Toekomstplannen en uitdagingen
De plannen voor een vierde moskee in Zwolle benadrukken de groeiende behoefte aan religieuze en culturele faciliteiten voor de islamitische gemeenschappen in de stad. Het project van het Zwolse islamitisch centrum Miesbahoel Islam om een moskee en multicultureel centrum aan de Luttekeweg te bouwen, is een voorbeeld van het streven naar integratie en inclusie. De gemeente werkt samen met de stichting om ervoor te zorgen dat het project goed aansluit bij de groene omgeving van de locatie. Een beplantingsplan is onderdeel van het ontwerp, zodat het centrum visueel past in de omgeving.
De bouw van een nieuwe moskee is echter niet zonder uitdagingen. De integratie van islamitische gemeenschappen in Nederland en in Zwolle in het bijzonder is nog steeds een onderwerp van discussie. Er zijn momenten geweest waarop moskeeën het doelwit werden van vandalen. Zo is er zelfs sprake geweest van pogingen om een moskee in brand te steken. Tegenwoordig worden deze gebouwen daarom vaak beveiligd met hekwerken en andere maatregelen.
De plannen voor een nieuwe moskee zijn ook een gelegenheid om de islamitische gemeenschappen en de bredere Zwolse gemeenschap dichter bij elkaar te brengen. Het multiculturele centrum dat aan het project gekoppeld is, kan dienen als een plek voor interculturele activiteiten, educatieve programma’s en sociale bijeenkomsten. Dit benadrukt het idee dat religieuze en culturele diversiteit een rijke bijdrage kan leveren aan de samenleving.
Conclusie
De Marokkaanse islamitische gemeenschap in Zwolle is een belangrijk onderdeel van de culturele en religieuze diversiteit van de stad. De aanwezigheid van deze gemeenschap dateert uit de jaren zeventig en heeft geleid tot de bouw van een moskee in Holtenbroek. Naast deze moskee zijn er andere moskeeën in Zwolle, zoals de Surinaamse moskee Gulzan-E-Medina en de Turkse moskee Ulu Camii. De plannen voor een vierde moskee benadrukken de groeiende behoefte aan religieuze en culturele faciliteiten.
De integratie van islamitische gemeenschappen in Zwolle is nog steeds een uitdaging. Uit onderzoek blijkt dat er behoefte is aan meer contacten tussen autochtone en allochtone bevolkingsgroepen. Initiatieven zoals de interreligieuze gebedsdiensten tonen aan dat Zwolle een stad is die zich bewust is van de diversiteit van haar inwoners en probeert dit te verankeren in de stadscultuur.
De bouw van een nieuwe moskee en een multicultureel centrum biedt een unieke kans om integratie en interculturele dialoog te bevorderen. Het is een symbool van wederzijds respect en samenwerking, en een aanmoediging om diversiteit als een rijke bron van samenlevingsdynamiek te zien.