Jumbo Zwolle De Dobbe: Een essentiële locatie voor boodschappen in het centrum van Zwolle
september 23, 2025
Een geloofsgemeenschap met zestig vestigingen in Nederland, internationaal actief en gevestigd in Zwolle – De Deur is meer dan een gewone kerk. De organisatie staat sinds enkele jaren onder schot van kritiek, niet alleen van binnen, maar ook van ex-leden die inmiddels een krachtige vereniging vormen. Hun klachten gaan over seksueel en geestelijk misbruik, manipulatie en controle. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de aangekaarte problemen, gebaseerd op recente publicaties, verklaringen van ex-leden en rechtszaken.
De Deur in Zwolle: Geschiedenis en Groei
De Deur is een evangeliebeweging die oorspronkelijk uit de Verenigde Staten komt. De beweging vestigde zich in Nederland in de jaren zeventig en heeft sindsdien een sterke groei doorgemaakt. Momenteel telt de organisatie meer dan zestig vestigingen in Nederland, verspreid over steden zoals Alphen aan den Rijn, Delft, Den Haag, Gouda, Leiden en Zoetermeer. In Zwolle, waar het internationale hoofdkwartier gevestigd is, is De Deur een bekende naam binnen de lokale gemeenschap.
De kerk richt zich vooral op christenen die op zoek zijn naar een gemeenschap met een duidelijk spiritueel rooster en een sterke leiderschapstructuur. De Deur biedt aanvankelijk een warm welkom en zorgt voor leden en hun gezinnen. Dit kan echter, volgens kritische stemmen, overgaan in een situatie waarin controle en manipulatie centraal staan.
De Klachten van Ex-Leden
Een van de belangrijkste kritiekpunten tegen De Deur komt van ex-leden die de organisatie als een sekte zien. Deze ex-leden hebben inmiddels een stichting opgericht, De Deur Uit, om hun ervaringen te delen en andere slachtoffers te ondersteunen. Deze stichting is ontstaan na een schandaal rondom een voorganger. Joel Crosby, oprichter van De Deur Uit, heeft in verschillende interviews gesproken over zijn ervaringen en die van anderen.
Crosby was vanaf zijn geboorte lid van De Deur. Zes jaar geleden maakte hij zich los van de gemeenschap, na een schandaal waarin een pastor van seksueel misbruik werd beschuldigd. De pastor had een relatie met een vrouw binnen de kerk en gebruikte zijn machtspositie om haar in de relatie te houden. Hoewel hij in een rechtszaak werd vrijgesproken, moest hij zijn functie als kerkleider verlaten. De rechter stelde dat er geen sprake was van een machtsverhouding, maar volgens Crosby en andere getuigen was dit een ander beeld.
Seksueel en Geestelijk Misbruik
Een van de ex-leden vertelde in de rechtszaal dat de pastor in het kader van een seksuele fetisj had aangestuurd dat vrouwen vissen moesten slachten. In totaal deden 25 vrouwen mee aan deze sessies. Bovendien preekte de pastor over kannibalisme en verkrachting, en werden toneelstukken opgevoerd waarin vrouwen zich moesten voorstellen alsof ze hem opaten. Deze ervaringen hebben volgens de getuige geestelijk letsel veroorzaakt.
Daarnaast was er sprake van een machtspositie binnen de kerk. De pastor en zijn vrouw bepaalden hoe de leden moesten leven, waaronder de keuze van partner en trouw. Een ex-lid vertelde dat ze een relatie wilde sluiten, maar dat de pastor ‘donkere wolken’ zag en haar ervan overtuigde om de relatie te verbreken. Dit soort invloed wordt door kritische ex-leden gezien als manipulatie.
De rol van vrouwen binnen de gemeenschap wordt ook aangestoken. Volgens ex-leden heeft De Deur een patriarchale opbouw, waarin de vrouw een volgzame rol heeft ten opzichte van de man. Seks voor het huwelijk is taboe, en het huwelijk is enkel toegestaan tussen man en vrouw. Voor vrouwen die moeilijkheden ondervonden met deze regels, zoals moeilijkheden met kinderen baren, kon dat leiden tot een minderwaardigheidsgevoel. In een van de getuigenverklaringen legde een vrouw uit dat de pastor een ritueel had waarbij hij haar borsten ‘zegende’, wat ze zag als geestelijk misbruik.
De Rechtszaken en Reactions
De rechtszaak tegen de pastor was een belangrijk moment in de geschiedenis van De Deur. Hoewel hij niet voor seksueel misbruik werd veroordeeld, werd hij wel ontslagen uit zijn functie. Dit heeft geleid tot een breuk binnen de gemeenschap, waarbij sommige ex-leden een 'spreekverbod' ondervonden. Volgens Crosby is dit een typische strategie binnen dergelijke organisaties om kritiekleden uit de groep te weren. Zij verliezen hun sociale netwerk en voelen zich geïsoleerd. Velen ervaren trauma’s als gevolg van hun tijd binnen De Deur.
De Vereniging van Ex-Leden
Inmiddels is er een sterke beweging ontstaan van ex-leden. Via Facebookgroepen en stichtingen zoals De Deur Uit zijn ex-leden in contact gekomen. Er zijn momenteel zo’n vijfhonderd Nederlandse ex-leden in contact, met wereldwijd duizenden. Deze groepen willen niet alleen slachtoffers ondersteunen, maar ook de maatschappij informeren over de problemen binnen De Deur. Ze dringen aan op betere hulpverlening en strengere wetgeving tegen manipulatie door sektes.
Een nieuw hulppunt, Fier, is opgericht om slachtoffers van sektes ondersteuning te bieden. Crosby ziet dit als een belangrijke stap, omdat ook familieleden en bezorgde personen terecht kunnen. Daarnaast pleit hij voor wetgeving waarbij manipulatie door sektes strafbaar wordt. Zijn argumentatie is dat dit niet om religieuze vrijheid gaat, maar om het voorkomen van misbruik.
De Deur vanuit de Oogsten van Journalisten
Ook de media zijn betrokken bij de kritiek op De Deur. Journalisten van kranten zoals De Stentor en Oost hebben verslagen over de ervaringen van ex-leden. De kranten beschrijven een beeld van een kerk die begint met een warme ontvangst en goede zorg, maar langzaam overgaat in een situatie van controle. Deze controle is zowel spiritueel als praktisch, zoals in keuzes rond relaties, werk, en sociale contacten.
Een ex-lid beschrijft hoe de kerk langzaam de controle over haar leven overnam. Ze voelde zich verplicht om haar geloof volledig aan de leiders te onderwerpen. Dit leidde tot een verlies van eigen wil en zelfvertrouwen. Vele ex-leden beschrijven dit als een vorm van geestelijk misbruik.
Conclusie
De Deur is een geloofsgemeenschap die zich in Nederland en internationaal heeft uitgebreid. De organisatie biedt een sterke spirituele leiding en een duidelijk rooster, wat voor sommige mensen aantrekkelijk is. Echter, volgens kritische ex-leden is er sprake van manipulatie, controle en in sommige gevallen van seksueel en geestelijk misbruik. Deze klachten zijn onderbouwd door verklaringen in rechtszaken en door de ervaringen van ex-leden die nu actief pleiten voor betere hulpverlening en wetgeving.
De discussie om De Deur is niet alleen van belang voor ex-leden, maar ook voor de maatschappij en het toerisme. Zwolle is een populaire bestemming in Nederland, en het beeld van een geloofsgemeenschap die onder schot staat kan invloed hebben op de perceptie van de stad en haar instellingen. Het is belangrijk dat zowel lokale instanties als toeristen bewust worden van de complexe situatie rondom De Deur en de gevolgen ervan voor de mensen die er betrokken zijn.