Een historisch en ecologisch karaktervol perceel: De Heinoseweg in Zwolle
september 23, 2025
In het hart van Zwolle, een historische stad in het oosten van Nederland, heeft een unieke transformatie plaatsgevonden. De Broerenkerk, een rijksmonument met een rijke geschiedenis daterend uit 1465, is sinds 2013 herbestemd tot een culturele en boekhandel-locatie. Van der Velde in de Broeren (voorheen bekend als Waanders in de Broeren) is nu een van de meest beziendepleisters van Zwolle. Het combineren van boeken, kunst, historie en culinair genieten maakt deze locatie tot een must-see voor zowel in- als uitwissers.
In deze artikel wordt een grondig overzicht gegeven van de geschiedenis van de Broerenkerk, de herbestemming tot boekhandel, de toegangsmogelijkheden, activiteiten en bezoekertekens. Ook wordt ingegaan op de uitdagingen die met het project gepaard gingen en de impact op de stad Zwolle.
De geschiedenis van de Broerenkerk
De Broerenkerk en het Broerenklooster werden in 1465 door de Dominicanen gesticht. Het complex werd gebouwd op een smalle strook land ten noorden van de oude stadskern van Zwolle. Het klooster werd in 1580 gesloten, maar de kerk werd vanaf 1640 gebruikt voor de protestantse eredienst. Na ruim vier eeuwen gebruik als kerk, sloot de Broerenkerk in 1983 haar deuren voor de erediensten.
Tijdens een restauratieperiode van 1983 tot 1988 werden spectaculaire gewelfschilderingen blootgelegd onder lagen witkalk. Sindsdien werd het gebouw gebruikt als expositieruimte en locatie voor culturele evenementen. Echter, tot de zomer van 2010 had het pand nog geen duidelijke nieuwe functie. De zoektocht naar een toekomstige bestemming leidde uiteindelijk tot de herbestemming tot een boekhandel.
Herbestemming tot boekhandel: Waanders in de Broeren
De voormalige eigenaar van de boekhandel Waanders, Wim Waanders, had vanaf de jaren negentig al plannen om een boekhandel met nevenfuncties te vestigen in de Broerenkerk. Het idee was om een totaalbeleving te creëren van media, kunst en cultuur. De plannen werden opgevat als innovatief, maar tegelijkertijd ook omstreden. Het college vond het plan niet gek, maar de procedure voor het verkrijgen van de benodigde toestemming was langdurig.
De totale strijd om de herbestemming duurde zeven jaar. Oorspronkelijk was er sprake van een opening in november 2012, maar de opening werd meerdere keren vertraagd. Uiteindelijk werd de boekhandel in 2013 opgeleverd. De begroting was inmiddels van 2 miljoen euro opgelopen tot 5 miljoen euro, een getal dat aantoont hoe complex het project was.
Van der Velde in de Broeren: een totaalbeleving
De huidige vorm van de boekhandel, bekend als Van der Velde in de Broeren, is het resultaat van een uitgebreide inrichting. De moderne inrichting is verweven met traditionele stijlelementen van de oude kloosterkerk. Het doel van de inrichting was om bezoekers te blijvend te verrassen, niet alleen door een steeds wisselende boekencollectie, maar ook door een veranderend assortiment cadeauartikelen, lekker eten en drinken, en door het aanbieden van activiteiten zoals lezingen of concerten.
Van der Velde in de Broeren is meerdere dingen in één. Het is een prachtige kerk, een gigantische boekenwinkel, een expositieruimte, een brasserie en een bezienswaardigheid op zich. Het is een sfeervolle must in hartje Zwolle. Bezoekers kunnen hier uren doorbrengen tussen oude en nieuwe boeken, schrijfwaren, muziek, kinderspullen en huishoudelijke hebbedingen.
De brasserie en het terras
Een van de meest populaire onderdelen van Van der Velde in de Broeren is de brasserie. Hier kunnen bezoekers een ontbijt, lunch, kopje koffie of borrel genieten. De brasserie is gevestigd in de kerk en biedt een unieke sfeer waarin culturele historie en culinair genieten samenkomen. Bij mooi weer is er ook een terras voorzien, dat honderd stoelen bevat en een van de grootste terrassen in Zwolle is.
De horeca-activiteiten binnen de boekhandel zijn zeer succesvol. Tussen de middag worden ongeveer 250 lunches geserveerd. Hoewel niet iedere bezoeker iets koopt, draagt de combinatie van boeken, kunst en culinair genieten bij aan een sterke aantrekkingskracht voor zowel lokale inwoners als toeristen.
Bezoekertekens en toeristische aantrekkingskracht
De opening van de boekhandel was meteen succesvol. In de eerste twee weken na de opening werd de boekhandel al door 37.700 mensen bezocht. De Broerenkerk is sindsdien een echte toeristische trekpleister geworden. Het is een unieke locatie die een mix biedt van winkelen, historie, cultuur en toerisme.
Van der Velde in de Broeren is een inspiratiebron voor herbestemmingsprojecten van religieus erfgoed. Hoewel het project inmiddels iets ouder is, blijft het een bewijs van wat mogelijk is bij het combineren van historie en moderniteit.
Uitdagingen en valkuilen
De weg naar de herbestemming was niet zonder uitdagingen. De vertraging in de procedure leidde tot kosten die aanzienlijk boven het oorspronkelijke budget uitkwamen. De economische neergang in de jaren 2000 en de concurrentie binnen de boekhandelssector maakten de zaak nog ingewikkelder. Het vinden van een balans tussen het behouden van de historische waarde van het gebouw en het introduceren van moderne faciliteiten was een complexe opgave.
De monumentencommissie had ook een eigen visie op de toekomstige bestemming van de Broerenkerk, wat tot discussies leidde. Echter, de uiteindelijke realisatie van het project is een getuigenis van vasthoudendheid en visie.
Toegang en openingstijden
Van der Velde in de Broeren is toegankelijk voor het publiek en is gevestigd aan de Broerestraat in Zwolle. Het is een openbare ruimte waar zowel boekenwurmen als kunstliefhebbers terecht kunnen. De openingstijden zijn normaal gesproken gelijk aan die van een reguliere boekhandel, met uitzondering van bijzondere evenementen of feestdagen.
Naast de boekenwinkel biedt de locatie ook de mogelijkheid tot een high tea of afternoon tea. Deze activiteit is geschikt voor het hele gezin, waardoor Van der Velde in de Broeren ook een familievriendelijke toegang biedt.
Cultuur en evenementen
Een ander belangrijk aspect van Van der Velde in de Broeren is het aanbod van culturele evenementen. Het gebouw fungeert niet alleen als boekhandel, maar ook als expositieruimte voor kunstenaars, en als locatie voor lezingen en concerten. Deze multidisciplinaire aanpak zorgt ervoor dat het gebouw een levendige en variabele sfeer biedt, afhankelijk van de activiteiten die op een bepaald moment worden georganiseerd.
De toekomst van Van der Velde in de Broeren
Hoewel het project al enkele jaren in gebruik is, blijft de Broerenkerk een symbolische en culturele hotspot in Zwolle. Het is een bewijs van wat mogelijk is bij het combineren van historische waarde en moderne toepassingen. Het gebouw blijft evolueren en aanpassen aan de huidige behoeften van bezoekers en de gemeenschap.
De toekomstige plannen voor Van der Velde in de Broeren zijn nog niet volledig vastgelegd, maar het is duidelijk dat het gebouw zal blijven fungeren als een centrale plek voor culturele en educatieve activiteiten.
Conclusie
Van der Velde in de Broeren is een unieke locatie die een brug slaat tussen verleden en heden. Het is een toonbeeld van wat herbestemming van historische gebouwen kan opleveren. Door de combinatie van boeken, kunst, historie en culinair genieten, is de Broerenkerk een echte must-see in Zwolle.
Het verhaal van de Broerenkerk is niet alleen een verhaal over een gebouw, maar ook over de moed, visie en doorzettingsvermogen van de betrokken personen. Het is een verhaal dat toont wat mogelijk is wanneer geschiedenis en moderniteit hand in hand gaan.