Een donkere kant van Zwolle: Hells Angels, Black Angels en de gevolgen van geweld
september 23, 2025
De Hanzelijn is een belangrijke spoorwegverbinding in het noorden van Nederland, die sinds haar in gebruik name in 2013 het vervoer tussen Zwolle en Lelystad ondersteunt. De lijn is niet alleen van belang voor de reizigers die tussen deze steden reizen, maar ook voor het algemene vervoer in Noord-Nederland en de noordelijke Randstad. Deze spoorwegverbinding zorgt ervoor dat de druk op bestaande lijnen, zoals de Centraalspoorweg over de Veluwe en de Gooilijn, vermindert. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de geschiedenis, de planningsfase, de opening en het huidige dienstregime van de Hanzelijn, met een focus op de rol die deze lijn speelt in het regionale vervoersnetwerk.
Geschiedenis en planningsfase
De planningsfase van de Hanzelijn begint eind jaren negentig, wanneer in 1990 het beleid richting de aanleg van een nieuwe spoorwegverbinding tussen Lelystad en Kampen wordt opgestart. In die tijd wordt onderzocht of de bestaande Centraalspoorweg tussen Zwolle en Lelystad verbeterd kan worden of of een nieuwe lijn nodig is. De Hanzelijn komt opnieuw ter sprake in 2003, waarin het tracé van de lijn vastgesteld wordt. De route is uiteindelijk zo gekozen dat de lijn in Flevoland ligt, iets afwijkend van de oorspronkelijk gereserveerde strook grond. De reden hiervoor is een karakteristieke bomenlaan die zich op die strook bevindt.
In de oorspronkelijke plannen was het de bedoeling dat de lijn bij Kampen de IJssel zou oversteken en zou aansluiten op het Kamperlijntje. Uiteindelijk is er gekozen voor een route die ten zuiden van Kampen de N50 volgt en bij Hattem aansluit op de lijn uit Amersfoort. Een belangrijke reden voor deze wijziging is de aankondiging van grootschalig goederenvervoer over de nieuwe verbindingen. Ook leidde deze route tot de vervanging van de oude IJsselbrug ten zuiden van Zwolle, wat een belangrijke infrastructuurmaatregel was.
Aanleg en opening
De aanleg van de Hanzelijn start eind 2006. De lijn is ongeveer vijftig kilometer lang en geschikt voor zowel reizigers- als goederenvervoer. Er zijn slechts twee nieuwe stations geopend: Dronten en Kampen Zuid. In Lelystad sluit de lijn aan op de Flevolijn, terwijl bij Hattem aansluiting is gerealiseerd op de Centraalspoorweg.
De oude IJsselbrug ten zuiden van Zwolle is vervangen door een nieuw exemplaar op Rijnvaarthoogte. De NS neemt de spoorlijn in gebruik bij de invoering van de nieuwe dienstregeling in 2013. Deze opening markeert de herstart van spoorwegvervoer in een gebied waarin het na tachtig jaar opnieuw mogelijk wordt.
Dienstregeling
Sinds de in gebruikname in 2013 rijden intercity’s en sprinters over de Hanzelijn. In december 2012 rijden elk uur twee intercity’s en twee sprinters. Eenmaal per uur rijdt een intercity van Leeuwarden naar Schiphol en Den Haag Centraal, en een halfuur later rijdt een intercity van Groningen naar Schiphol en Den Haag Centraal. De sprinters rijden elk halfuur tussen Zwolle en Amsterdam Centraal.
In december 2023 is er een aanpassing van de sprinterdienst op de Hanzelijn: de sprinters rijden nu tussen Lelystad Centrum en Leeuwarden. Dit wijziging betekent dat de lijn nu verder bereikbaar is voor reizigers uit Flevoland en Friesland. De materieelinzet voor de intercity’s is vrijwel volledig DD-IRM, behalve in de eerste twee maanden na de opening, waarin een aantal treinen nog met Intercitymaterieel rijden. De sprinters rijden met SLT-treinstellen, maar in de loop van 2017 komen ook ICM-treinen op de lijn. Later zijn ook DDZ-treinstammen in de intercitydienst te zien.
In 2019 wordt de sprinterdienst overgenomen door nieuwe SNG-treinstellen. Deze technische ontwikkeling zorgt voor een sneller, efficiënter en duurzamer reizigersvervoer.
Aansluitingen en toekomstige ontwikkelingen
De Hanzelijn sluit aan op verschillende belangrijke spoorlijnen in het noordelijke deel van Nederland. In Lelystad is er aansluiting op de Flevolijn, wat betekent dat reizigers deze lijn kunnen gebruiken om verder te reizen naar bijvoorbeeld Almere of andere steden in Flevoland. Bij Hattem is er aansluiting op de Centraalspoorweg, die richting Amersfoort en Utrecht loopt. Deze aansluiting maakt de Hanzelijn ook een belangrijke transitlijn tussen het noordwesten van Nederland en het zuiden.
Een interessante ontwikkeling is de elektrificatie van het oude Kamperlijntje, dat tussen Zwolle en Kampen loopt. Hoewel dit kamperlijntje in eerste instantie was bedoeld om omgebouwd te worden tot een tramverbinding, is het uiteindelijk toch geëlektrificeerd en aangeboden als een gewone spoorlijn. Deze keuze heeft ervoor gezorgd dat het vervoer tussen Zwolle en Kampen efficiënter en duurzamer is geworden.
Impact op het regionale vervoer
De Hanzelijn heeft een significante impact op het regionale vervoer in Noord-Nederland en de noordelijke Randstad. Door de nieuwe verbinding is het mogelijk geworden om reizigers en goederen sneller en efficiënter te verplaatsen. Dit heeft geleid tot een vermindering van de druk op bestaande spoorwegen, zoals de Centraalspoorweg en de Gooilijn. Daarnaast heeft de Hanzelijn een positieve invloed op de economische ontwikkeling van de regio. Door de verbeterde vervoersmogelijkheden zijn er meer bedrijven geïnteresseerd geworden in investeringen in het gebied, en is het toegankelijker geworden voor werknemers die uit andere delen van het land komen.
Rol in het goederenvervoer
Naast reizigersvervoer speelt de Hanzelijn ook een rol in het goederenvervoer. Aangezien de lijn geschikt is voor zowel reizigers- als goederenvervoer, is het een belangrijke infrastructurele ontwikkeling in het noordelijke deel van Nederland. De aanwezigheid van de Hanzelijn heeft geleid tot het opstarten van grootschalig goederenvervoer over de nieuwe verbindingen, wat zowel economisch als ecologisch gunstig is. Door de verbeterde toegang tot het noordwesten van het land is het mogelijk geworden om goederen sneller en efficiënter te transporteren, wat heeft geleid tot een vermindering van de druk op de wegen.
Samenwerking en beheer
De Hanzelijn valt onder het beheer van diverse samenwerkingsverbanden die betrokken zijn bij de uitvoering van milieutaken, vergunningverlening en toezicht in de regio Flevoland en de Gooi en Vechtstreek. Deze samenwerkingen zijn onder meer verantwoordelijk voor de uitvoering van milieutaken en voor het behartigen van de belangen van de deelnemende gemeenten op terreinen zoals brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen. De samenwerkingen zijn wettelijk geregeld en werken volgens de Wet gemeenschappelijke regelingen en de Algemene wet bestuursrecht.
Conclusie
De Hanzelijn is een belangrijke spoorwegverbinding die sinds haar in gebruikname in 2013 een waardevolle bijdrage levert aan het vervoer in Noord-Nederland en de noordelijke Randstad. Door de aanleg van deze lijn is het mogelijk geworden om reizigers en goederen sneller en efficiënter te verplaatsen, wat heeft geleid tot een vermindering van de druk op bestaande spoorwegen. De Hanzelijn is ook een cruciale factor in de economische ontwikkeling van de regio, aangezien het toegankelijker is geworden voor bedrijven en werknemers. De samenwerking tussen gemeenten en regelgevende instanties zorgt ervoor dat de lijn niet alleen goed beheerd wordt, maar ook dat de belangen van de regio behartigd worden.