Open Universiteit Zwolle: Studeren in Eigen Tempo in de Onderwijsstad
september 23, 2025
Handhaving is een essentieel onderdeil van het beleid van gemeenten in Nederland, en Zwolle is daarop geen uitzondering. Het streeft ernaar om de openbare ruimte, het milieu, en de gebouwde omgeving te behouden en te verbeteren door regelgeving te stimuleren en, indien nodig, af te dwingen. Deze artikel geeft een overzicht van het handhavingsbeleid in Zwolle, de organisatie van de afdeling Toezicht & Handhaving (T&H), de aanpak bij overtrekkers, en de mogelijkheden voor burgers om problemen te melden. De informatie is afgeleid van de beschikbare bronnen en geeft een realistisch en feitelijk beeld van hoe handhaving in Zwolle werkt.
Inleiding
Handhaving in Zwolle is geregisseerd in een beleidskader dat gericht is op het stimuleren van regelgevingsnaleving en het behoud van de openbare ruimte. Het beleid is bedoeld om duidelijkheid te creëren in de manier waarop de gemeente handhaafde, zodat het beleid adequaat en consistent kan worden uitgevoerd. De afdeling Toezicht & Handhaving (T&H) speelt een centrale rol in deze context en is verantwoordelijk voor een groot deel van de handhavingsactiviteiten in het domein van bouw, ruimtelijke ordening, milieu, afval en het gebruik van de openbare ruimte. De afdeling T&H is sinds 1 april 1997 operationeel en is verdeeld in vijf teams, namelijk Bouwtoezicht, Milieu-inspectie, Milieuhandhaving, Markten & Havens en Ondersteuning. Deze indeling maakt het mogelijk om specifieke taken op een gerichte manier uit te voeren.
Handhaving is niet alleen gericht op het afdwingen van regels, maar ook op het bevorderen van nalevingsgedrag. Dit betekent dat er eerst contact wordt gelegd met betrokkenen om hen bewust te maken van hun eigen verantwoordelijkheid. Pas bij herhaalde of ernstige overtredingen volgt een formeel handhavingsproces.
Beleidskader handhaving
De gemeente Zwolle verklaart zich te laten leiden door een duidelijk beleidskader bij het uitoefenen van haar wettelijke taken en bevoegdheden op het gebied van handhaving. Dit beleidskader is opgenomen in de handhavingsnota van Zwolle en bevat een sanctiestrategie die bepaalt hoe en wanneer regelgevingsnaleving wordt aangegrepen of afgedwongen. Het doel van deze strategie is om het beleid zowel efficiënt als effectief uit te voeren. De gemeente wil voorkomen dat toezicht en handhaving willekeurig worden uitgevoerd en dat burgers of bedrijven daardoor klachten kunnen indienen op grond van rechtsongelijkheid of willekeurig beleid.
De handhavingsnota benadrukt ook het belang van een adequate handhaving als vierde schakel in de reguleringsketen. Handhaving geeft namelijk terugkoppeling over de praktijk en maakt het mogelijk om regelgeving aan te passen aan de werkelijkheid. Dit is van groot belang voor het behoud van de kwaliteit van de gebouwde omgeving, het milieu en de openbare ruimte in Zwolle.
Afdeling Toezicht & Handhaving (T&H)
De afdeling T&H is verantwoordelijk voor een groot deel van de handhavingsactiviteiten binnen de gemeente Zwolle. De afdeling is sinds 1997 operationeel en is georganiseerd in vijf teams:
- Bouwtoezicht
- Milieu-inspectie
- Milieuhandhaving
- Markten & Havens
- Ondersteuning
Elk team heeft een duidelijke taakverdeling en is verantwoordelijk voor specifieke handhavingsactiviteiten. Bouwtoezicht bijvoorbeeld is verantwoordelijk voor het controleren van bouwprojecten en het afdwingen van regels op het gebied van bouw en ruimtelijke ordening. Milieu-inspectie en Milieuhandhaving zorgen voor toezicht op milieuaspecten en afdwingen van milieuwetten. Markten & Havens focust op handhaving op markten en havens, terwijl Ondersteuning een rol speelt in het ondersteunen van andere teams met administratieve en juridische zaken.
De afdeling T&H werkt volgens een drie-stappen aanpak bij het aanpakken van overtredingen. Deze aanpak is echter niet altijd van toepassing, vooral niet bij overtredingen die gevaarlijk of herhaaldelijk zijn. In dergelijke gevallen kan direct overgegaan worden tot het gebruik van bestuursrechtelijke handhavingsinstrumenten. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het aantreffen van een acuut gevaar voor het milieu of voor de openbare veiligheid. In dergelijke gevallen kan direct een beslissing genomen worden, ook al wordt de beschikking pas later op schrift gesteld.
Aanpak van overtredingen
De gemeente Zwolle benadrukt dat handhaving niet alleen gericht is op het afdwingen van regels, maar ook op het bevorderen van regelgevingsnaleving. Dit betekent dat er eerst contact wordt gelegd met de betrokken partij om hen bewust te maken van hun eigen verantwoordelijkheid. Pas bij herhaalde of ernstige overtredingen volgt een formeel handhavingsproces.
De drie-stappen aanpak wordt voornamelijk gebruikt bij niet-ernstige overtredingen. Dit betreft meestal incidentele situaties waarbij de overtreder niet doelbewust heeft gehandeld. In dergelijke gevallen wordt eerst een mondelinge waarschuwing gegeven, daarna volgt een schriftelijke waarschuwing, en als het probleem zich herhaalt of als de overtreding ernstig is, kan het afdwingen van regels volgen.
Bij ernstige of herhaalde overtredingen kan direct overgegaan worden tot het gebruik van bestuursrechtelijke handhavingsinstrumenten. Dit is bijvoorbeeld het geval bij acuut gevaar voor het milieu of voor de openbare veiligheid. In dergelijke gevallen kan direct besloten worden om een bouwstop op te leggen of om een beschikking uit te vaardigen, ook al wordt die pas later op schrift gesteld.
De afdeling T&H werkt op basis van een strategie die gericht is op het verminderen van het risico op juridische klachten en het waarborgen van consistent beleid. De gemeente wil voorkomen dat burgers of bedrijven het gevoel krijgen dat regelgeving willekeurig of oneerlijk wordt toegepast. Daarom is het beleid gebaseerd op duidelijkheid, transparantie en eerlijkheid.
Melden van problemen
Burgers spelen een belangrijke rol in het handhavingsproces. Zij kunnen problemen melden via verschillende kanalen, waaronder de website van Zwolle. De gemeente heeft een specifieke meldingsservice voor handhaving, waarin burgers problemen kunnen melden die betrekking hebben op de openbare ruimte. Hieronder vallen onder andere:
- Groot afval en vuilniszakken op straat
- Vandalisme
- Parkeerproblemen
- Overlast door drugs, bedelen, honden en daklozen
- Overlast bij evenementen
- Overlast door het overtreden van regels in de openbare ruimte
Daarnaast zijn er ook andere melderoutes voor specifieke problemen, zoals melden van afvalbakken, graffiti, rioolproblemen, wegwerkzaamheden, gladheid, openbaar groen, pleinen, parken, straatmeubilair en ongedierte. Problemen die te maken hebben met de openbare verlichting of milieuklachten kunnen ook worden gemeld.
De gemeente benadrukt dat burgers een actieve rol kunnen spelen in het handhavingsproces door problemen te melden. Dit helpt om overtredingen vroegtijdig op te sporen en maatregelen te nemen. Er is bijvoorbeeld een meldpunt voor routes, waarbij burgers kunnen aangeven dat de bewegwijzering van wandel- en fietsroutes beschadigd of verkeerd is.
Meldpunt en samenwerking
Zwolle werkt samen met andere instanties om handhaving effectief te kunnen uitvoeren. Er is een meldpunt voor routes, waarbij problemen met de bewegwijzering van wandel- en fietsroutes kunnen worden gemeld. Daarnaast werkt de gemeente ook samen met de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit) en andere handhavingsorganen om zowel kleinere als grotere problemen aan te pakken.
Een voorbeeld van samenwerking is de NVWA, die regelmatig betrokken is bij het onderzoek naar illegale handel in vogels, geneesmiddelen en andere producten. In recente voorbeelden is bijvoorbeeld een man uit Noord-Brabant aangehouden voor illegale handel in vogels, en drie verdachten zijn aangehouden voor illegale handel in geneesmiddelen. Deze samenwerking is essentieel voor het handhaven van regels op nationaal en lokaal niveau.
Conclusie
Handhaving in Zwolle is een centraal onderdeel van het beleid van de gemeente en speelt een essentiële rol in het behoud van de openbare ruimte, het milieu en de gebouwde omgeving. De afdeling Toezicht & Handhaving is verantwoordelijk voor een groot deel van de handhavingsactiviteiten en werkt op basis van een duidelijk beleidskader. Het beleid is gericht op het stimuleren van regelgevingsnaleving en het afwenden van willekeurig of oneerlijk toezicht.
De gemeente benadrukt ook de belangrijke rol van burgers in het handhavingsproces. Door problemen te melden, kunnen overtredingen vroegtijdig worden opgespoord en maatregelen genomen. Daarnaast is samenwerking met andere instanties, zoals de NVWA, essentieel voor het effectief handhaven van regels.
Handhaving in Zwolle is dus niet alleen gericht op het afdwingen van regels, maar ook op het bevorderen van een veilige en duurzame omgeving voor burgers en bedrijven. Met een duidelijk beleidskader, een efficiënte afdeling T&H en een actieve rol van burgers, lukt het de gemeente om regelgeving consistent en eerlijk toe te passen.