Treinverbindingen en toekomstontwikkelingen in het stationsgebied van Zwolle
september 22, 2025
De treinverbinding tussen Emmen en Zwolle is een belangrijk stuk van het regionale spoorwegnet in het noordoosten van Nederland. Het traject, dat deel uitmaakt van de zogenaamde Vechtdallijnen, heeft een rijke geschiedenis, die zich over meerdere decennia uitstrekt. In de loop der jaren zijn er verbeteringen geïmplementeerd om de reistijden te verkorten en de betrouwbaarheid van het vervoer te vergroten. Deze verbinding is van groot belang voor zowel reizigers als de economie in de regio, en biedt toegang tot verschillende historische en culturele locaties. In dit artikel worden de historische ontwikkelingen, de huidige situatie en de toekomst van deze spoorlijn besproken, met aandacht voor technische verbeteringen, vervoerders, dienstregelingen en aanbestedingsprocessen.
Historische ontwikkelingen
De spoorlijn Zwolle–Emmen werd historisch vooral gebruikt voor goederenvervoer, met een beperkt aantal reizigerstreinen. In de beginjaren van de spoorwegbeweging waren er slechts vier treinen per dag tussen Zwolle en Stadskanaal, met een reistijd van bijna vier en een half uur. In de loop van de jaren werd het traject geleidelijk verbeterd, onder andere met de inzet van sneltreinen en het moderniseren van de materieel. In 1961 werd de reistijd met dertien minuten verkort door de ombouw tot hoofdspoorlijn en de inzet van het Plan U-materieel. In 1970 versnelde de reistijd opnieuw, doordat station Bergentheim werd gesloten en treinen dus niet meer daar moesten stoppen.
In de jaren tachtig en negentig gebeurden er verder verbeteringen. In 1980 was de spoorverdubbeling tussen Herfte en Dalfsen voltooid, waardoor sneltreinen ook in Hardenberg mochten stoppen. In 1994 introduceerde NS de Attraktie Express, een rechtstreekse trein tussen Enschede en Emmen, bedoeld voor bezoekers van de dierentuinen. Deze dienst werd in 1995 opnieuw aangeboden, maar was het laatste exemplaar van dit type. In 1995 werd de stoptreindienst tussen Zwolle en Emmen met veertien minuten versneld, dankzij de inzet van het nieuwe Stoptreinmaterieel '90.
De exploitatie van de spoorlijn Zwolle–Emmen kwam in 2012 over aan Arriva, onder de naam Vechtdallijnen. De dienstregeling is in de loop van de jaren verder aangepast. Na de modernisering van het traject is de reistijd tussen Zwolle en Emmen verder verkort tot 51 minuten voor sneltreinen, met enkele stops in Ommen, Hardenberg en Coevorden.
Huidige situatie
De huidige treindienst tussen Emmen en Zwolle wordt gevoerd door Arriva en Blauwnet. Het traject is momenteel vrijwel betrouwbaar, met slechts een klein aantal storingen. Volgens statistieken is tussen 1 oktober 2023 en 30 september 2025 sprake van 119 storingen, wat gemiddeld 0 storingen per dag betekent. De gemiddelde duur van deze storingen is 3 uur en 37 minuten. Reizigers worden geadviseerd om vooraf met de NS routeplanner te plannen, aangezien er onverwachte werkzaamheden of storingen kunnen voorkomen.
Een belangrijke verbetering die is doorgevoerd, is de aanpassing van station Emmen Zuid. ProRail heeft hier extra spoor gelegd en een nieuw perron gebouwd, als onderdeel van het Spoorplan Noord-Nederland. Deze aanpassingen zijn gerealiseerd tussen 2020 en 2022, waardoor treinen sneller kunnen passeren en de reistijd tussen Zwolle en Emmen is verder verkort. De werkzaamheden maakten deel uit van een groter plan om het spoorvervoer in het noorden van Nederland te verbeteren, met als doel snellere verbindingen met de Randstad.
Toekomstontwikkelingen
De toekomst van de treinverbinding tussen Emmen en Zwolle is momenteel voorwerp van een aanbestedingsprocedure. De huidige concessie van Arriva loopt in 2027 af, en deze wordt vervangen door de merknaam RRReis. Deze naam is al bekend in delen van Overijssel, Gelderland en Flevoland, waar het regionale openbaar vervoer onder deze merknaam gevoerd wordt. De provincies Drenthe en Overijssel, die gezamenlijk de concessie aanbesteden, hebben besloten om ook de treinconcessie Oldenzaal-Hengelo-Zutphen in één aanbesteding onder te brengen. Dit heeft voordelen in termen van efficiëntie en coördinatie van het regionale vervoer.
Drie vervoersbedrijven hebben zich ingeschreven voor de aanbesteding: Arriva, Keolis en Qbuzz. De winnaar van deze aanbesteding wordt begin juli bekendgemaakt. De nieuwe vervoerder zal overnemen van Arriva de elektrische treinen en deze aanpassen voor een verlengde levensduur. Ook is er sprake van geplande elektrificatie van het traject Almelo-Mariënberg, wat betekent dat ook op deze verbinding elektrische treinen zullen rijden in plaats van de huidige dieseltreinen.
Een belangrijk aspect van de huidige concessie is de financiële afspraak met Arriva betreffende de veiligheid in de treinen. Deze afspraken zijn vanwege problemen zoals zwartrijders en overlast opgenomen in de huidige concessie. Of deze afspraken ook in de nieuwe concessie zullen blijven gelden, is nog niet duidelijk. Wel is duidelijk dat de merknaam RRReis een uniforme uitstraling wil bieden voor het regionale openbaar vervoer in Oost-Nederland. Hoewel de naam verandert, is er sprake van dat de vertrouwde treindienst tussen Emmen en Zwolle zal blijven bestaan.
Dienstregelingen en reistijden
De huidige dienstregeling tussen Emmen en Zwolle is goed afgestemd op de behoeften van reizigers. Sneltreinen rijden met stops in Ommen, Hardenberg en Coevorden, en hebben een reistijd van 51 minuten. Stoptreinen doen ongeveer twintig minuten langer over het traject. In de spits rijden extra stoptreinen, en zijn er betere aansluitingen in Zwolle. De dienstregeling is verder aangepast met het invoeren van het Plan V-treinstellen, waardoor de treinen sneller kunnen optrekken en de reistijden verder zijn verkort.
De spoorverdubbeling bij station Emmen Zuid heeft geleid tot verbeterde reistijden en een betere doorstroming van treinen. Hierdoor is het mogelijk geworden om snellere en regelmatigere verbindingen aan te bieden. Deze verbetering is onderdeel van het Spoorplan Noord-Nederland, dat gericht is op het uitbreiden en verbeteren van het spoorwegnet in het noorden van Nederland.
Werkzaamheden en storingen
Reizigers worden geadviseerd om vooraf te plannen, aangezien er op het traject Emmen–Zwolle werkzaamheden kunnen zijn. Overzicht van werkzaamheden wordt normaal gesproken uiterlijk tien dagen van tevoren op de website van NS vermeld. Echter, er kunnen onverwachte storingen of werkzaamheden optreden, vooral op de dag dat men wil reizen. Het is daarom verstandig om vlak voor vertrek nogmaals te checken op eventuele veranderingen.
De statistieken tonen aan dat er in de afgelopen 24 maanden 119 storingen zijn gemeld op dit traject. De gemiddelde storingsduur bedroeg 3 uur en 37 minuten. Reizigers kunnen dit in hun planning opnemen, met name in het kader van reizen naar en vanuit Emmen en Zwolle. Voor het plannen van reizen is het gebruik van de NS routeplanner aan te raden, zodat men op de hoogte is van eventuele veranderingen in de dienstregeling.
Betrouwbaarheid en kwaliteit van het vervoer
De betrouwbaarheid van de treindienst tussen Emmen en Zwolle is in de loop van de jaren sterk verbeterd. In de beginjaren van de spoorwegbeweging was het traject slechts beperkt doorzichtig en moest men rekening houden met lange reistijden. In de jaren zestig en zeventig begonnen de verbeteringen, met de inzet van sneltreinen en het moderniseren van de materieel. In de jaren tachtig en negentig volgden verdere verbeteringen, waardoor de reistijden verder werden verkort en de dienstregelingen werden afgestemd op de behoeften van reizigers.
De huidige dienstregeling is goed afgestemd en biedt snelle en regelmatige verbindingen. De aanpassingen aan station Emmen Zuid hebben geleid tot verbeterde reistijden en een betere doorstroming van treinen. Deze verbeteringen zijn onderdeel van een groter plan om het spoorvervoer in het noorden van Nederland te verbeteren, met als doel snellere verbindingen met de Randstad.
Invloed op reizigers en de regio
De treinverbinding tussen Emmen en Zwolle heeft een grote invloed op zowel reizigers als de regio. Voor reizigers is het een belangrijk transportmiddel om tussen deze twee steden te reizen, met toegang tot verschillende historische en culturele locaties. Voor de regio is het traject een belangrijk stuk van het regionale spoorwegnet en maakt het onderdeel uit van de Vechtdallijnen, die verbindt met andere belangrijke locaties in Drenthe en Overijssel.
De aanpassingen en verbeteringen op het traject hebben geleid tot snellere en betrouwbaardere verbindingen. De elektrificatie van het traject en de inzet van sneltreinen zijn voorbeelden van hoe het vervoer is afgestemd op de behoeften van reizigers en de economie in de regio. De toekomstontwikkelingen, zoals de aanbesteding en de invoering van nieuwe vervoerders, zullen ook invloed hebben op de kwaliteit van het vervoer en de toegankelijkheid van de regio.
Toekomstige plannen en ontwikkelingen
De toekomst van de treinverbinding tussen Emmen en Zwolle is voorzien van belangrijke ontwikkelingen. De aanbesteding van de huidige concessie van Arriva is een van de belangrijkste punten. De nieuwe vervoerder zal overnemen van Arriva de elektrische treinen en deze aanpassen voor een verlengde levensduur. Daarnaast is er sprake van geplande elektrificatie van het traject Almelo-Mariënberg, wat betekent dat ook op deze verbinding elektrische treinen zullen rijden in plaats van de huidige dieseltreinen.
De merknaam RRReis is een belangrijk element in de toekomst van het regionale openbaar vervoer. Deze naam is al bekend in delen van Overijssel, Gelderland en Flevoland, en zal nu ook worden ingezet in Drenthe. De doelstelling is om een uniforme uitstraling te creëren voor het regionale openbaar vervoer in een groot deel van Oost-Nederland. Hoewel de naam verandert, is er sprake van dat de vertrouwde treindienst tussen Emmen en Zwolle zal blijven bestaan.
De aanbesteding is een belangrijke stap in de toekomstontwikkelingen van het traject. Drie vervoersbedrijven hebben zich ingeschreven voor de aanbesteding: Arriva, Keolis en Qbuzz. De winnaar van de aanbesteding wordt begin juli bekendgemaakt. De nieuwe vervoerder zal verantwoordelijk zijn voor het beheer van de treindiensten Emmen-Zwolle en Hardenberg-Almelo, en zal de elektrische treinen van Arriva overnemen en aanpassen voor een verlengde levensduur.
Conclusie
De treinverbinding tussen Emmen en Zwolle is een belangrijk stuk van het regionale spoorwegnet in het noordoosten van Nederland. In de loop van de jaren zijn er verbeteringen geïmplementeerd om de reistijden te verkorten en de betrouwbaarheid van het vervoer te vergroten. De huidige dienstregeling biedt snelle en regelmatige verbindingen, en zijn er plannen voor toekomstige ontwikkelingen. De aanbesteding van de huidige concessie en de invoering van nieuwe vervoerders zullen invloed hebben op de kwaliteit van het vervoer en de toegankelijkheid van de regio. Voor reizigers is het traject een belangrijke verbinding met toegang tot verschillende historische en culturele locaties. De toekomst van deze spoorlijn is voorzien van belangrijke ontwikkelingen die gericht zijn op het verbeteren van het vervoer en het creëren van een uniforme uitstraling voor het regionale openbaar vervoer in Oost-Nederland.