Zwolle’s Aalanden: Wijkbeschrijving, Toegankelijkheid en Bestemmingsplan
september 22, 2025
De penitentiaire inrichting (PI) Zwolle staat centraal in de Nederlandse gevangenisstructuur als een voorbeeld van een moderne, therapeutisch gerichte en gevarieerde inrichting. Sinds de oprichting in 1993 is PI Zwolle gegroeid tot een centrum dat zowel gedetineerden als patiënten met psychische aandoeningen en stelselmatige daders behandelt. De inrichting heeft zich georiënteerd op re-integratie en zorg, en biedt diverse regimes, waaronder een penitentiair psychiatrisch centrum (PPC), een inrichting voor stelselmatige daders (ISD), een Terroristenafdeling (TA), en een huis van bewaring. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de geschiedenis, structuur, capaciteit, functies en recente ontwikkelingen van de penitentiaire inrichting in Zwolle.
De penitentiaire inrichting Zwolle bestaat sinds 1993, hoewel de officiële opening pas in 1995 plaatsvond. In het begin werden de eerste gedetineerden in noodunits ondergebracht, met beveiligingspersoneel in houten hokjes. Deze inrichting is sindsdien uitgegroeid tot een modern en veelzijdig centrum dat een essentiële rol speelt in de Nederlandse gevangenisstructuur. In 2018 viert de inrichting haar 25-jarig bestaan, een mijlpaal die de evolutie en de rol van PI Zwolle benadrukt in het Nederlandse justitieel stelsel.
De penitentiaire inrichting in Zwolle biedt diverse regimes die gericht zijn op zowel beveiliging als re-integratie. Deze regimes zijn speciaal ontworpen om de behoeften van verschillende groepen gedetineerden aan te kaarten. De hoofdregimes zijn als volgt:
Het Huis van Bewaring biedt 35 plaatsen voor mannelijke gedetineerden en 18 voor vrouwelijke gedetineerden. Daarnaast zijn er 10 plaatsen beschikbaar voor de Terroristenafdeling (TA).
In het Gevangenisregime kunnen 98 mannen worden ondergebracht, waarvan 13 binnen de Extra Zorgvoorziening (EZV). Voor vrouwen zijn er 39 plaatsen beschikbaar, waarvan 14 binnen de EZV en 22 binnen de ISD (Inrichting voor Stelselmatige Daders).
De ISD biedt plek aan 22 vrouwelijke gedetineerden die stelselmatig hebben gedronken of zich anderszijds gedreven hebben met regelmatige, ernstige feiten. Deze afdeling is gericht op het verlenen van specifieke zorg en begeleiding om herstel te bevorderen.
Het PPC biedt plaats aan 132 patiënten, waaronder 6 afdelingen voor mannen, 3 voor vrouwen en 2 gemengde afdelingen. Deze inrichting is bedoeld voor gedetineerden met psychische aandoeningen die een hoger niveau van zorg nodig hebben dan in een reguliere gevangenis.
De Terroristenafdeling biedt momenteel 10 plaatsen, die binnenkort uitgebreid zullen worden naar 20. Deze afdeling is speciaal ingericht voor gedetineerden die betrokken zijn geweest bij terrorisme en wordt gebruikt om hen apart te houden van andere gedetineerden om het verspreiden van extremistische ideologie te voorkomen.
De leefafdeling GHB somatiek biedt 4 plaatsen die zowel door mannen als vrouwen bezet kunnen worden. Deze afdeling is gericht op gedetineerden met specifieke medische problematiek.
De totale capaciteit van PI Zwolle is 408 plaatsen, inclusief 50 in stand te houden capaciteit. De inrichting is gevestigd op twee locaties: zuid 1 en zuid 2. Het personeel bestaat uit bijna 450 medewerkers die zorgen voor de beveiliging, zorg en begeleiding van de gedetineerden.
PI Zwolle is therapeutisch gericht en richt zich op het bevorderen van de re-integratie van gedetineerden in de maatschappij. Door het aanbieden van verschillende regimes en zorgvoorzieningen, kan de inrichting individuele behoeften van gedetineerden beter aanpakken. Bijvoorbeeld, op de psychiatrische afdeling worden mannen en vrouwen gemixt, wat voor de sfeer, rustigheid en sociale interactie positief is. Hierdoor worden gedetineerden in staat gesteld om onderling te helpen en beter te functioneren in de groepsdynamiek.
Om het personeelsniveau te verhogen en nieuwe medewerkers te betrekken, houdt PI Zwolle regelmatig wervingsdagen. Deze dagen zijn bedoeld om potentiële medewerkers een eerlijke indruk te geven van de werksfeer, de taken en de structuur van de inrichting. De slogan voor deze wervingsdagen luidt: "Eerst kennismaken, dan pas solliciteren."
Op deze wervingsdagen krijgen belangstellenden de kans om een kennismakingsrondje te maken, vragen te stellen en informatie te ontvangen over de vacatures. Deze aanpak helpt om potentiële kandidaten te informeren voordat ze solliciteren, wat kan leiden tot een betere match tussen de kandidaten en de functies.
Een van de recente ontwikkelingen betreft de uitbreiding van de Terroristenafdeling in PI Zwolle. Deze afdeling, die momenteel 10 plaatsen telt, wordt uitgebreid naar 20. Deze uitbreiding is nodig vanwege de komst van vrouwelijke gedetineerden die verdacht worden van terroristische misdrijven en uit Syrië zijn teruggebracht naar Nederland.
Een andere recente ontwikkeling is het feit dat PI Zwolle 25 jaar geleden officieel geopend werd. Deze mijlpaal benadrukt de rol van de inrichting in de Nederlandse gevangenisstructuur en haar evolutie naar een moderne en therapeutisch gerichte inrichting.
PI Zwolle werkt samen met verschillende zorginstellingen en maatschappelijke partijen om de zorg voor gedetineerden te verbeteren. Deze samenwerking is essentieel om te zorgen voor een continue en effectieve zorgaanpak. Daarnaast is er een sterke focus op het beveiligen van de inrichting en het voorkomen van het verspreiden van extremistische ideologie, zoals op de Terroristenafdeling.
PI Zwolle is een modern, divers en therapeutisch gericht centrum dat een essentiële rol speelt in de Nederlandse gevangenisstructuur. Sinds zijn oprichting in 1993 is de inrichting gegroeid tot een centrum dat zowel gedetineerden als patiënten met psychische aandoeningen kan onderhouden. Het biedt een breed spectrum aan regimes en faciliteiten, waaronder een penitentiair psychiatrisch centrum en een Terroristenafdeling. Door haar therapeutische benadering, gemengde afdelingen en gerichte zorg, draagt PI Zwolle bij aan de re-integratie van gedetineerden en het beveiligingssysteem in Nederland. De inrichting blijft zich ontwikkelen, zoals blijkt uit recente uitbreidingen en wervingsactiviteiten, en is een waardevolle partner in de Nederlandse gevangenissector.