Nan: De verborgen parel van Noord-Thailand
september 16, 2025
De Nederlandse regio Gelderland heeft een rijke geschiedenis en een indrukwekkende natuur te bieden, en Schaarsbergen staat hierin geen uitzondering op. In deze regio, gelegen ten noordoosten van Arnhem, vind je een combinatie van natuurlijke bezienswaardigheden, historische gevels en uitgebreide recreatiegebieden. De bezienswaardigheden in en rond Schaarsbergen trekken zowel historie- en natuurliefhebbers, als mensen die graag wandelen, fietsen of rustig door de natuur gaan rijden. In dit artikel geven we een overzicht van de belangrijkste bezienswaardigheden, activiteiten en toegankelijkheidsinformatie, gebaseerd op betrouwbare informatie uit betrouwbare bronnen.
De geschiedenis van Schaarsbergen
Schaarsbergen is een dorp dat zijn oorsprong heeft in de Middeleeuwen. In die tijd waren de bossen van het gebied gekapt, wat leidde tot de ontwikkeling van heidevelden. Deze heidevelden werden tot het midden van de negentiende eeuw gebruikt voor schapenteelt. Tegen het einde van de negentiende eeuw begon het landbouwbedrijf te groeien, dankzij de invoering van kunstmest. Hierdoor ontstond er behoefte aan arbeiders, waardoor het dorp Schaarsbergen zich ontwikkelde. Naast huizen werden ook een kerk en een school gebouwd, zoals het kerkje van Schaarsbergen, dat in 1868 werd gesticht.
In het begin van de twintigste eeuw begon het gebruik van de heide te veranderen. Schapenteelt werd minder aantrekkelijk door de internationale concurrentie, en een deel van de heide werd met bomen beplant. Dit was mede vanwege de vraag naar hout door de mijnbouw, maar ook om de zandverstuiving tegen te gaan. Het overgebleven gebied werd ook gebruikt als schiet- en oefenterrein voor de Gele Rijders, een militaire eenheid.
Het dorp kreeg naam als gevolg van dominee Willem van de Bergh. Hij was vier jaar predikant in Schaarsbergen en bekend geworden als een boeteprediker. Zijn bekendheid maakte het dorp bekender in de regio en buiten deze.
Nationaal Park De Hoge Veluwe en Schaarsbergen
Schaarsbergen ligt in de buurt van Nationaal Park De Hoge Veluwe, een van de meest beziende parken in Nederland. Het park biedt uitzonderlijke mogelijkheden voor wandelen, fietsen en het spotten van wilde dieren. De Hoge Veluwe is bekend voor zijn heidevelden, bossen, zandverstuivingen en diverse natuurreservaten. Vanuit Schaarsbergen is het park gemakkelijk bereikbaar, en het dorp is een populaire uitvalsbasis voor bezoekers.
Fietsen in het park
Fietsen is een van de populairste activiteiten in het park. Er zijn witte fietsen beschikbaar bij alle ingangen, het museum, het jachthuis en bij het restaurant. Deze fietsen zijn gratis te gebruiken en kunnen op verschillende locaties worden opgehaald en neergezet. Ze zijn geschikt voor zowel kinderen als volwassenen en zijn in hoogte verstelbaar. De fietsen zijn echter uitgerust met een terugtraprem en geen versnellingen, wat geschikt is voor de relatief vlakke routes binnen het park.
Er zijn twee uitgezette fietsroutes beschikbaar:
- Fietsroute 1 is 10 kilometer lang en start vlakbij de ingang Otterlo of vanaf het Park Paviljoen.
- Fietsroute 2 is 26 kilometer lang en begint bij de ingangen Hoenderloo en Schaarsbergen. Ook is het mogelijk om vanaf het Park Paviljoen te starten.
De twee routes kunnen met elkaar worden gecombineerd tot een totaal van iets minder dan 36 kilometer. Deze routes zijn ideaal voor mensen die de natuur van het park willen verkennen op een rustige manier.
Wandelen in het park
Wandelingen in het park zijn eveneens een populaire activiteit. Het park heeft 350 kilometer aan paden, waarvan sommige routes passeren door heidevelden, bossen en heuvelachtig terrein. Een van de bekendste wandelroutes is de Posbank, een heuvel van 90 meter hoogte die op heldere dagen een uitzicht biedt over de Achterhoek en zelfs tot in Duitsland. Aan de voet van de Posbank bevindt zich het Paviljoen de Posbank, waar bezoekers kunnen pauzeren, iets drinken of eten.
In de zomermaanden zijn er ook paarse heidevelden te zien, wat het park extra aantrekkelijk maakt voor fotoliefhebbers en mensen die de natuur willen ervaren.
Dieren in het park
De Hoge Veluwe is een van de weinige plekken in Nederland waar je wilde dieren kunt spotten. Bekende dieren die hier leven, zijn edelherten, wilde zwijnen, moeflons, reeën, schotse hooglanders, wilde paarden en vossen. Sommige delen van het park zijn afgezet om het dierenleven ongestoord te laten, maar je hebt nog steeds een goede kans om dieren te zien, vooral rond zonsopkomst en zonsondergang.
Er zijn speciale wildobservatieplekken waar je een hut kunt gebruiken om ongestoord te kijken. Ook is er een wildbaanweg, waar je met de auto kunt rijden en dieren kunt ontdekken. Tijdens wandelingen in het bos of in heidegebieden is het ook vaak mogelijk om wilde dieren tegen te komen.
Bezienswaardigheden in de omgeving van Schaarsbergen
Naast het Nationaal Park De Hoge Veluwe zijn er in de directe omgeving van Schaarsbergen ook andere interessante bezienswaardigheden, zoals het kerkje van Schaarsbergen, historische kelders in Arnhem en het Airborne Museum. Deze locaties zijn ideaal voor mensen die naast de natuur ook wat historische en culturele activiteiten willen ondernemen.
Het kerkje van Schaarsbergen
Het kerkje van Schaarsbergen is een van de oudste bouwwerken in het dorp en is in 1868 gesticht. Het is een typisch voorbeeld van een 19e-eeuwse kerk die is ontworpen voor een klein dorpsgemeenschap. Het kerkje is een belangrijk historisch en cultureel erfgoed van Schaarsbergen en symboliseert de rol die religie in het verleden speelde in het dorp.
Historische kelders in Arnhem
Onder de stad Arnhem liggen de Historische Kelders, een netwerk van middeleeuwse kelders met fraaie tongewelven. Deze kelders zijn een uniek historisch erfgoed dat toegankelijk is voor bezoekers. De kelders zijn historisch gebruikt als wijnopslag, schuilkelders tijdens de Tweede Wereldoorlog en voor andere doeleinden. Bezoekers kunnen de kelders op eigen houtje verkennen of een gidsdeelname aan een rondleiding volgen, waarbij ze meer te weten komen over de geschiedenis van de kelders en hun rol in het verleden.
Airborne Museum
Het Airborne Museum, gevestigd in het oude landhuis Villa Hartenstein, ligt net buiten het centrum van Arnhem. Het museum is gewijd aan de Slag om Arnhem, een belangrijk gebeurtenis tijdens de Tweede Wereldoorlog. Bezoekers kunnen hier een educatieve tocht maken via de Airborne Experience, waarin ze via een glider de geschiedenis van de slag beleven. Het museum is geschikt voor kinderen vanaf 8 jaar en biedt ook een speurtocht in het park voor jongere bezoekers.
Andere bezienswaardigheden in Gelderland
Naast Schaarsbergen zijn er in de regio Gelderland ook andere interessante bezienswaardigheden die bezoekers kunnen bezoeken. Voorbeelden hiervan zijn Bennekom, Asperen en Otterlo.
Bennekom
Bennekom is een dorp ten noorden van Wageningen en is bekend om het Kijk en Luistermuseum, een museum dat zich richt op oude muziekinstrumenten zoals draaiorgels, straatpiano’s en speelkasten. Het museum biedt een unieke inzicht in hoe mensen vroeger met muziek omgingen, voordat technologie zoals radio en streaming ontstond. In de zomermaanden is het museum open en is de toegang gratis, maar giftjes zijn welkom.
Naast het museum is er ook Landgoed Hoekelum, een historische buitenplaats met een kasteel en een koetshuis. Kasteel Hoekelum is sinds de 14e eeuw in gebruik en is nu een populaire plek om te overnachten. Het landgoed biedt ook een restaurant en faciliteiten voor conferenties en gelegenheden.
Asperen
Asperen is een klein stadje in de Betuwe, bekend om zijn rijke geschiedenis. In Museum Oud-Asperen, gevestigd in een 19e-eeuwse arbeiderswoning, kun je meer leren over de geschiedenis van het dorp, dat al in de Romeinse tijd een nederzetting had. Het museum is alleen in de zomermaanden open, maar heeft een gratis toegang. Een van de bekendste bezienswaardigheden is Fort bij Asperen, een torenfort dat onderdeel is van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Bezoekers kunnen rondleidingen volgen en ook eten in een restaurant dat in een genieloods is gevestigd.
Otterlo
Otterlo is een populaire uitvalsbasis voor toeristen die Nationaal Park De Hoge Veluwe willen bezoeken. Het dorp ligt dichtbij het park en biedt toegang tot uitgebreide wandel- en fietsroutes. Het park is bekend voor het gebied Otterlose Zand, een zandvlakte die ooit uitgestrekt was en vaak wordt vergeleken met de Sahara. In het dorp Otterlo zijn ook diverse toeristische faciliteiten aanwezig, zoals accommodaties, restaurants en winkels.
Praktische tips voor bezoekers
Bezoekers van Schaarsbergen en de omgeving kunnen op verschillende manieren de regio verkennen. Hieronder volgen een aantal praktische tips voor reizigers:
- Vervoer: Het park en de bezienswaardigheden zijn goed bereikbaar per fiets, wandeling of met de auto. De witte fietsen van het Nationaal Park De Hoge Veluwe zijn gratis en kunnen op verschillende locaties worden opgehaald.
- Openingstijden: De meeste musea en bezienswaardigheden zijn open op maandag tot zondag, met eventuele uitzonderingen in de wintermaanden. Het is verstandig om vooraf openingstijden en eventuele dichtingsdagen te checken op de officiële websites.
- Toegang: Veel bezienswaardigheden zijn gratis toegankelijk of hebben een laag entreebedrag. Voor bepaalde activiteiten, zoals rondleidingen in musea of activiteiten in het park, is een vooraf inschrijving verplicht.
- Toegankelijkheid: De meeste locaties zijn toegankelijk voor personen met een beperking. Voor specifieke toegankelijkheidsinformatie is het verstandig om contact op te nemen met de betreffende instelling of bezienswaardigheid.
Conclusie
Schaarsbergen en de omgeving bieden een rijke mix van geschiedenis, natuur en toeristische activiteiten. Of je nu een historisch liefhebber bent, wil wandelen door Nationaal Park De Hoge Veluwe of wil weten hoe de mensen in het verleden met muziek en religie omgingen, er is altijd iets te ontdekken in deze regio. Het dorp zelf, met zijn middeleeuwse geschiedenis en historische kerk, is een unieke plek in de Gelderse regio. De combinatie van natuur, cultuur en activiteiten maakt Schaarsbergen en de omgeving een waardevolle bestemming voor reizigers die de Nederlandse regio Gelderland willen verkennen.