Bevolkingsaantallen van de grootste steden in Nederland
juli 7, 2025
Het aantal IC-bedden in Nederland blijft een belangrijk onderwerp van gesprek, vooral tijdens crises zoals de coronapandemie. De beperkte hoeveelheid IC-bedden in Nederland heeft geleid tot veel discussie over de kwaliteit van de zorg, de filosofie van de medische zorg en de manier waarop landen met een grotere capaciteit omgaan met zware zieken. In dit artikel wordt de situatie van IC-bedden in Nederland uitgebreid besproken, met aandacht voor het aantal bedden, de betrokkenheid van artsen en verpleegkundigen, en de verschillen met andere landen.
Aantal IC-bedden in Nederland
Het aantal IC-bedden in Nederland is sinds de coronacrisis onderwerp van gesprek geraakt. Tijdens de eerste golf van de coronapandemie is de capaciteit van de intensive care aanzienlijk opgeschroemd. In maart 2020 werd het aantal IC-bedden van 1150 naar 1700 verhoogd. Sindsdien luidt de discussie over een structuurverhoging van het aantal bedden. Volgens enkele deskundigen is dat geen goed idee, omdat meer IC-capaciteit zou leiden tot een zinloze verspilling van zorggeld. Dit is ook een van de kernpunten van het artikel in Medisch Contact.
De bron [1] geeft aan dat het aantal IC-bedden in Nederland relatief laag is ten opzichte van andere landen. De discussie over de capaciteit is niet nieuw, en al in 1997 en 2001 zijn er rapporten verschenen over capaciteitsproblemen op de IC-afdelingen. De richtlijn ‘Organisatie en werkwijze van intensive care-afdelingen voor volwassenen in Nederland’ die in 2006 is verschenen, stimuleerde dit door een IC met twaalf bedden of meer als een grote IC te beschouwen. Het aantal bedden in ziekenhuizen daalt, zoals blijkt uit bron [5], wat wijst op een daling van de beddencapaciteit in de periode 2009-2018.
De bron [4] zegt dat het narratief dat de overheid op IC-bedden heeft bezuinigd, onjuist is. In het buitenland is het aantal IC-bedden per honderdduizend inwonners vaak hoger. In Duitsland worden patiënten bijvoorbeeld al veel vroeger in het ziektebeloop naar de IC gebracht, terwijl Nederland meer op de standaardverpleegafdeling behandelt. Bovendien voeren we in Nederland een realistisch beleid in de besluitvorming wie op de IC wordt opgenomen. Patiënten die weinig kans op genezing hebben of voor wie een IC-behandeling disproportioneel is ten opzichte van de te verwachten resultaten, worden in Nederland in het algemeen niet op de IC opgenomen.
Kwaliteit van de IC-zorg
Nederlandse IC-afdelingen worden vaak als zeer efficiënt beschouwd. Dit blijkt uit het feit dat de combinatie van een korte gemiddelde behandelduur gecombineerd met de lage sterftecijfers laat zien dat Nederlandse IC’s buitengewoon goed en efficiënt presteren. Dit is een van de kernpunten in het artikel van Medisch Contact.
In bron [1] wordt ook de filosofie van de Nederlandse zorg beschreven. De nadruk ligt op de kwaliteit van leven, en niet op het zo lang mogelijk rekken van de levensduur van iedere patiënt. Dit leidt ertoe dat artsen proberen "zinloos medisch handelen" te vermijden. Is de kans op herstel klein, dan wordt er eerder gekozen voor palliatieve zorg, dus het verlichten van pijn, op een andere locatie. Dit is een van de kernpunten in het artikel van Medisch Contact.
Verschillen met andere landen
In veel landen wordt er anders met IC-bedden omgegaan. In Duitsland bijvoorbeeld is de filosofie dat elk iemand die een kans heeft op overleven, jong of oud, op de IC moet kunnen terechtkomen. Dit vereist echter ook genoeg bedden en medische middelen. In Nederland is de nadruk op de kwaliteit van leven, en niet op het zo lang mogelijk rekken van de levensduur van iedere patiënt, legt Marianne Brackel uit.
In bron [1] wordt ook het verschil tussen Nederland en Duitsland besproken. In Duitsland moeten artsen er alles aan doen om patiënten beter te maken. Iedereen die een kans heeft op overleven, jong of oud, moet terechtkunnen op de IC. Dit kan alleen wanneer er genoeg bedden en medische middelen zijn. Toch is de Duitse filosofie niet noodzakelijk beter dan de Nederlandse, vindt Heppner. "Ook hier zal er een moment komen dat de piek wordt bereikt. Dan zullen ook wij prioriteiten moeten stellen, iets wat we in Duitsland niet gewend zijn en liever niet doen."
IC-bedden en de rol van het IC-register
Het IC-register geeft een overzicht van alle IC-afdelingen in Nederland en het aantal IC-bedden dat beschikbaar is. Dit wil zeggen IC-bedden die operationeel zijn inclusief personele inzet en andere vereisten. Volgens bron [2] dient een IC-afdeling te voldoen aan de vereisten van de kwaliteitsstandaard Organisatie van intensive care voor volwassenen en de blauwdruk en binnen de gestelde termijnen deelnemen aan een kwaliteitsvisitatie van de NVIC.
De informatie uit het IC-register is echter niet gecontroleerd. De gepubliceerde aantallen zijn de door de IC-afdeling opgegeven aantallen en zijn niet gecontroleerd. Het betreft een momentopname (november 2023). De aantallen kunnen door omstandigheden veranderen. Daarom wordt er in de bron aangeraden om contact op te nemen met de IC-afdeling voor de juiste gegevens.
IC-bedden in het Radboudumc
Het Radboudumc beschikt over meerdere IC-afdelingen, waaronder de Intensive Care en Medium Care. In bron [3] wordt uitgelegd dat de afdeling Intensive Care een spilfunctie heeft binnen het Radboudumc. Daarnaast is de afdeling een kenniscentrum voor de regio. Het Radboudumc biedt aan alle afdelingen in het ziekenhuis het zogenoemde Outreach-programma, gericht op het (vroeg)tijdig herkennen en behandelen van problemen en complicaties bij patiënten die op andere afdelingen van het ziekenhuis liggen.
De Medium Care unit is een eenheid die ook deel uitmaakt van de afdeling Intensive Care. Patiënten op de Medium Care worden continu bewaakt en zo nodig ondersteund bij een dreigende of aanwezige stoornis van één of meerdere vitale lichaamsfuncties. De MC is een bedrijvige unit met dagelijks veel opnames en overplaatsingen.
De rol van de IC-afdeling in de zorg
De IC-afdeling speelt een belangrijke rol in de zorg voor kritisch zieke patiënten. In bron [3] wordt uitgelegd dat de afdeling Intensive Care ook een rol speelt in het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek. Daarnaast is de afdeling een kenniscentrum voor de regio. Het Radboudumc biedt aan alle afdelingen in het ziekenhuis het zogenoemde Outreach-programma, gericht op het (vroeg)tijdig herkennen en behandelen van problemen en complicaties bij patiënten die op andere afdelingen van het ziekenhuis liggen.
De IC-afdeling is ook betrokken bij het wetenschappelijk onderzoek. Het Radboudumc houdt zich bezig met wetenschappelijk onderzoek. De afdeling richt zich op inflammatieonderzoek, acuut optredende verwardheid en de langetermijngevolgen van een IC-opname.
Conclusie
Het aantal IC-bedden in Nederland blijft een belangrijk onderwerp van gesprek, vooral tijdens crises zoals de coronapandemie. De beperkte hoeveelheid IC-bedden in Nederland heeft geleid tot veel discussie over de kwaliteit van de zorg, de filosofie van de medische zorg en de manier waarop landen met een grotere capaciteit omgaan met zware zieken. De discussie over de capaciteit is niet nieuw, en al in 1997 en 2001 zijn er rapporten verschenen over capaciteitsproblemen op de IC-afdelingen. De richtlijn ‘Organisatie en werkwijze van intensive care-afdelingen voor volwassenen in Nederland’ die in 2006 is verschenen, stimuleerde dit door een IC met twaalf bedden of meer als een grote IC te beschouwen.
De kwaliteit van de IC-zorg in Nederland wordt vaak als zeer efficiënt beschouwd. Dit blijkt uit het feit dat de combinatie van een korte gemiddelde behandelduur gecombineerd met de lage sterftecijfers laat zien dat Nederlandse IC’s buitengewoon goed en efficiënt presteren. In veel landen wordt er anders met IC-bedden omgegaan. In Duitsland bijvoorbeeld is de filosofie dat elk iemand die een kans heeft op overleven, jong of oud, op de IC moet kunnen terechtkomen. Dit vereist echter ook genoeg bedden en medische middelen.
Het IC-register geeft een overzicht van alle IC-afdelingen in Nederland en het aantal IC-bedden dat beschikbaar is. Dit wil zeggen IC-bedden die operationeel zijn inclusief personele inzet en andere vereisten. De informatie uit het IC-register is echter niet gecontroleerd. De gepubliceerde aantallen zijn de door de IC-afdeling opgegeven aantallen en zijn niet gecontroleerd. Het betreft een momentopname (november 2023). De aantallen kunnen door omstandigheden veranderen. Daarom wordt er in de bron aangeraden om contact op te nemen met de IC-afdeling voor de juiste gegevens.
De IC-afdeling speelt een belangrijke rol in de zorg voor kritisch zieke patiënten. De afdeling Intensive Care is een kenniscentrum voor de regio. Het Radboudumc biedt aan alle afdelingen in het ziekenhuis het zogenoemde Outreach-programma, gericht op het (vroeg)tijdig herkennen en behandelen van problemen en complicaties bij patiënten die op andere afdelingen van het ziekenhuis liggen.