Amsterdam: De Homovriendelijkste Stad in Europa?

In het hart van Nederland staat Amsterdam al eeuwen bekend als een stad met een rijke geschiedenis van vrijheid, diversiteit en inclusie. In de jaren tachtig en negentig was de stad de homohoofdstad van de wereld, met tal van cafés, bars, clubs en evenementen die speciaal gericht waren op de LGBTQ+-gemeenschap. De stad had een unieke positie, met een uitgebreid aanbod aan homovriendelijke horeca en een sterke sociale sfeer. Toch zijn de jaren na 2000 gekenmerkt door een sterke verandering in de homoscène. Ondanks het feit dat Amsterdam nog steeds een van de meest LGBTQ+-vriendelijke steden is, blijkt uit verschillende bronnen dat de stad niet meer de dominante homohoofdstad van Europa is. In dit artikel worden de feiten geanalyseerd, de toekomst van de homohoreca in Amsterdam beoordeeld en de positie van andere Europese steden vergeleken.

Geschiedenis van de homohoreca in Amsterdam

De geschiedenis van de homohoreca in Amsterdam is lang en complex. Al in de jaren dertig verscheen het eerste homoblad van Amsterdam: het tijdschrift Wij, uitgegeven in de homocafé Bob's Bar-Bodega (voorheen The Empire, al vanaf 1911 een homocafé) in de Nes. De oprichting van een homo-organisatie werd voorbereid, maar een politie-inval maakte een einde aan die aspiraties. In 1946 werd de Shakespeare Club opgericht, een als literatuurgezelschap verkapte homo-organisatie die een paar jaar later werd omgedoopt tot Cultuur- en Ontspannings Centrum (COC). Het COC groeide uit tot de voornaamste Nederlandse belangenorganisatie voor lesbiennes, homo's, biseksuelen en transgenders (oftewel LGBT’s).

In de jaren zeventig ontstond Roze Zaterdag, een Nederlandse versie van de Gay Pride Parade in New York. Die werd voor het eerst gehouden in 1970, één jaar nadat de politie een homobar Stonewall Inn in de wijk Greenwich Village hardhandig ontruimde en het publiek van homoseksuele mannen, lesbische vrouwen en travestieten besloot om terug te vechten (de zogeheten Stonewall-rellen, in 2013 nog genoemd in de inaugurele toespraak van president Obama als een van de belangrijke momenten in de strijd voor gelijke rechten).

In de jaren tachtig en negentig bloeide de homoscène in Amsterdam. Het aantal bars, cafés, clubs en evenementen dat speciaal gericht was op de LGBTQ+-gemeenschap, was enorm. In 1982 waren er 62 bars en cafés, vier sauna’s, tien restaurants, veertien hotels en tien sekshuizen gericht op homoseksuelen. In de jaren negentig bloeide het homo-uitgaansleven opnieuw. House en techno zijn eind jaren tachtig doorgebroken en vanaf het begin zijn deze nieuwe muziekstromingen erg populair onder homo’s. In discotheken als Roxy en iT zijn er drukbezochte, extravagante gay nights en ook de Reguliersdwarsstraat (met onder meer de razend populaire Havana) beleeft gouden tijden.

De neergang van de homohoreca

Sinds de jaren 2000 neemt de homohoreca in de stad af. In 2017 zijn er nog maar 22 cafés die zich speciaal op homoseksuelen richten. Volgens homohorecaondernemers is er onder de jongere generatie ook minder behoefte aan uitgaansgelegenheden die exclusief bedoeld zijn voor homoseksuelen. Hoewel festivals als Valtifest en Milkshake de extravagantie in ere houden, heeft ook de housescene in het algemeen een wat minder gay karakter gekregen.

De positie van de stad als homohoofdstad is dus niet meer zo sterk als vroeger. De gemeente Amsterdam investeerde in 2009 1,2 miljoen euro om het imago van de stad als internationale homohoofdstad te herstellen. Dat geld ging onder meer naar cameratoezicht in uitgaansgebieden en verbetering van de positie van oudere homo’s (die vaak geen kinderen hebben en zich niet thuis voelen in verzorgingstehuizen). Toch geeft ook Amsterdam Marketing tegenwoordig toe dat Amsterdam ondanks de investeringen niet langer de homohoofdstad van Europa of de wereld is. Een conclusie die de gayscene zelf al eerder trekt: in 2010 blijkt driekwart van de homo’s in Amsterdam van mening dat de stad niet meer de Gay Capital of the World (een marketingslogan die in de jaren tachtig en negentig gebruikt werd) genoemd kan worden.

Amsterdam: nog steeds een van de meest LGBTQ+-vriendelijke steden?

Ondanks de afname van de homohoreca, blijft Amsterdam op veel gebieden een van de meest LGBTQ+-vriendelijke steden in Europa. Volgens de Pride-maand europa-index 2022 staat Amsterdam op de vierde plek met een totaalscore van 27,22. Nederland is het eerste land ter wereld dat in 2001 het huwelijk tussen hetzelfde geslacht legaliseerde. De LGBTQ-gelijkheid is in Nederland een van de hoogste scores van de top 5. Ook het aantal bars waar mensen die tot de LGBTQ-gemeenschap behoren met open armen worden ontvangen, is indrukwekkend.

De stad viert jaarlijks de Amsterdam Pride, een van de grootste Pride-evenementen ter wereld. In juni 2022 vond de Pride Week plaats met een aantal belangrijke evenementen, waaronder de Canal Parade, een van de grootste schuttersparades ter wereld. De Pride Week in Amsterdam is een feest van diversiteit en inclusiviteit, waarin alle mensen, ongeacht hun seksuele geaardheid of genderidentiteit, hun plaats vinden.

Samen vergelijken: Amsterdam vs. andere Europese steden

In de Pride-maand europa-index 2022 staat Amsterdam op de vierde plek, gevolgd door Parijs, Hamburg en Londen. Londen behaalt de eerste plek met een totaalscore van 38,67, gevolgd door Berlijn met 29,85 en Hamburg met 27,32. De Britse hoofdstad staat bekend om haar openheid, toegankelijkheid en de uitgebreide hoeveelheid LGBTQ+-vriendelijke bars.

Ondanks de positie van Amsterdam als een van de meest LGBTQ+-vriendelijke steden, is de stad niet langer de dominante homohoofdstad. Andere Europese steden zoals Londen, Berlijn, Parijs en Madrid zijn in de jaren 2000 en 2010 actief geworden in de homovriendelijkheid, waardoor de positie van Amsterdam wat is afgenomen. Toch blijft Amsterdam een van de belangrijkste steden in Europa voor de LGBTQ+-gemeenschap, met een rijke geschiedenis, een sterke culturele diversiteit en een uitgebreid aanbod aan homovriendelijke faciliteiten.

De toekomst van de homohoreca in Amsterdam

De toekomst van de homohoreca in Amsterdam is onzeker. De afname van de homohoreca duidt erop dat de stad minder georiënteerd is op de tradities van de jaren tachtig en negentig. Toch blijft de stad een belangrijke plek voor de LGBTQ+-gemeenschap. De homoscène is verder geëvolueerd, met een groeiende diversiteit in de manier waarop mensen hun seksualiteit en genderidentiteit uiten.

De homohoreca in Amsterdam is niet meer alleen gericht op homoseksuelen, maar ook op de bredere LGBTQ+-gemeenschap. Er zijn steeds meer bars, cafés en clubs die openstaan voor iedereen, ongeacht hun seksuele geaardheid of genderidentiteit. Dit maakt de stad ook voor niet-LGBTQ+-personen toegankelijk, wat de homoscène in de bredere betekenis van het woord verder uitbreidt.

Conclusie

Amsterdam is nog steeds een van de meest LGBTQ+-vriendelijke steden in Europa, maar de stad is niet meer de dominante homohoofdstad van de wereld. De homohoreca in de stad is in de loop van de jaren afgenomen, waardoor de stad minder gericht is op de tradities van de jaren tachtig en negentig. Toch blijft de stad een belangrijke plek voor de LGBTQ+-gemeenschap, met een rijke geschiedenis, een sterke culturele diversiteit en een uitgebreid aanbod aan homovriendelijke faciliteiten. De toekomst van de homohoreca in Amsterdam is onzeker, maar de stad blijft een centrale plek in de Europese homoscène.

Bronnen

1. www.homohoreca.nl
2. npokennis.nl
3. www.holidu.nl/magazine/pride-maand-europa-index-2022
4. www.ef.nl/blog/language/lgbtqia-vriendelijke-steden/
5. www.winq.nl/dit-zijn-de-meest-gay-vriendelijke-steden-volgens-airbnb/120139
6. rush.nl/nederland-drie-keer-lijst-lhbt-vriendelijke-steden-2017/
7. www.bnnvara.nl/pauw/artikelen/amsterdam-is-een-van-de-lhbt-vriendelijkste-steden-maar-al-dat-recente-homogeweld-dan