Rome: De Eeuwige Stad voor een Historische Stedentrip
november 2, 2025
Het centrale deel van Drenthe biedt een rijke mix van natuur, geschiedenis en cultureel erfgoed die bezoekers kunnen verkennen. Het gebied wordt gedomineerd door twee grote bos- en heidegebieden, namelijk het Dwingelderveld en het gebied rond Hooghalen, evenals de beekdalen van de Elperstroom en de Westerborkerstroom. Deze gebieden zijn niet alleen van belang vanwege hun natuurlijke pracht, maar ook vanwege hun historische waarde en het archeologisch erfgoed dat er te vinden is. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste bezienswaardigheden, historische context en toegankelijkheid van de gebieden in centraal Drenthe.
De structuur van het gebied
Het centrale deel van Drenthe is gekenmerkt door een combinatie van open heide- en bosgebieden, beekdalen en esdorpen. De twee grote bosgebieden, het Dwingelderveld en het gebied rond Hooghalen, zijn historisch belangrijk en bieden een uniek landschap dat ontstaan is door de ontginning van woeste gronden. Deze ontginningen hebben geleid tot de aanleg van karakteristieke padenstructuren, zoals boswachterijen en stuifzandbossen, die nog steeds duidelijk zichtbaar zijn. Deze structuur is versterkt door de aanwezigheid van oude paden, markegrenzen, postwegen en relicten uit de Tweede Wereldoorlog.
De beekdalen van de Elperstroom en de Westerborkerstroom spelen ook een belangrijke rol in de structuur van het gebied. Deze dalsecties zijn vaak duidelijk begrensd door houtwallen en bieden een visuele relatie tussen dorp, es en beekdal. In het dorp, zijn de dorpsstructuren van open en gesloten ruimtes en verspreide bebouwing zichtbaar. Deze beekdalen zijn vaak omringd door een krans van esdorpen, die hun eigen unieke structuur vertonen, waarin open en gesloten ruimtes, verspreide bebouwing en doorzichten naar het buitengebied gecombineerd zijn.
De Dwingelderveld en Hooghalen
Het Dwingelderveld is een van de bekendste en meest bezienswaardige gebieden in centraal Drenthe. Het veld is een Nationaal Park en is ontstaan uit oude gemeenschapsgrond die nu omringd wordt door een krans van esdorpen. Het Dwingelderveld is een levendig voorbeeld van het historische gebruik van de heide en het bos in de regio. De structuur van het gebied is bepaald door de ontginning van woeste gronden, wat heeft geleid tot de aanleg van karakteristieke paden en het ontstaan van boswachterijen en stuifzandbossen. Binnen deze bos- en heidegebieden zijn ook sporen van prehistorische bewoning, zoals grafmonumenten en bewoningssporen, zichtbaar.
In het gebied rond Hooghalen is een hoge dichtheid aan prehistorische bewoningssporen en grafmonumenten te vinden. Deze sporen corresponderen met een oude route die het zuidwesten van Drenthe met het midden van de provincie verbindt. Deze route speelde een belangrijke rol in de historische bewoningsgeschiedenis van de regio en is nog steeds zichtbaar in de huidige landschapsstructuur.
Archeologisch erfgoed en de Tweede Wereldoorlog
Een van de meest interessante aspecten van het centrale deel van Drenthe is het archeologische erfgoed uit de Tweede Wereldoorlog. Het deelgebied bevat sporen van verschillende kampen en locaties die verbonden zijn met de oorlogsgeschiedenis van de regio. Een van de meest bekende locaties is het herinneringscentrum Westerbork, dat gerelateerd is aan Kamp Westerbork en Schattenberg. Dit kamp was een doorvoerkamp voor joden en andere slachtoffers van de nazi's, en het herinneringscentrum biedt bezoekers een diepere inzicht in de geschiedenis van deze plaats.
Naast Kamp Westerbork zijn er ook andere kampen in de regio die archeologisch erfgoed vormen. Deze kampen, zoals Kamp Havelte, Kamp Gasselte-Dobbendal, Kamp Schoonloo (Elp), Kamp Orvelte, Kamp Odoorn, Kamp Vledder, Kamp ten Arlo, Kamp Echten en Kamp Diever B, zijn allemaal belangrijk als historische locaties. Deze kampen zijn geselecteerd op basis van hun betrouwbare kartering, inhoudelijk belang, zeldzaamheid, representativiteit, relatieve gaafheid, informatiewaarde, emotionele waarde, zichtbaarheid, archeologische component en extensief terreingebruik. Het gaat hierbij zowel om civiel als militair erfgoed.
Het archeologisch erfgoed uit de Tweede Wereldoorlog is jong erfgoed met een directe link naar de recente geschiedenis van Nederland. Het is belangrijk om dit erfgoed zichtbaar en beleefbaar te maken, omdat er veel belangstelling is voor authentieke overblijfselen uit die tijd. Dit is ook vanwege het probleem van ondeskundige schatgraverij. Door het erfgoed zichtbaar te maken en te beschermen, kan er meer bewustwording worden gecreëerd en kan draagvlak worden vergroot voor de bescherming van deze historische locaties.
Radiotelescopen en moderne technologie
Naast het archeologische erfgoed en de natuurlijke bezienswaardigheden, zijn er ook moderne elementen in het centrale deel van Drenthe die bezoekers kunnen ontdekken. Een van deze elementen zijn de radiotelescopen van Dwingeloo en Hooghalen. Deze telescopen zijn belangrijke onderzoeksobjecten en vormen een deel van het landschap van het gebied. Ze zijn een voorbeeld van hoe de natuur en moderne technologie samenwerken om wetenschappelijke ontdekkingen te maken.
De radiotelescopen zijn niet alleen van belang vanwege hun wetenschappelijke waarde, maar ook vanwege hun visuele impact op het landschap. Ze vormen een duidelijke contrast met de omringende natuur en zijn een symbool voor de samenwerking tussen mens en natuur in de regio. Bezoekers kunnen deze telescopen bezoeken en meer leren over hun functie en de rol die ze spelen in het onderzoek naar de kosmos.
De esdorpen en hun unieke structuur
De esdorpen die de bos- en heidegebieden omringen zijn een belangrijk onderdeel van het landschap van centraal Drenthe. Deze dorpen zijn vaak in de middeleeuwen ontstaan en hebben een unieke structuur van open en gesloten ruimtes en verspreide bebouwing. Deze structuur is nog steeds zichtbaar en vormt een belangrijk onderdeel van het historische erfgoed van de regio.
Een voorbeeld van zo’n esdorp is Wapserveen, een licht slingerend wegdorp met vrijwel eenzijdige bebouwing. Het dorp is gelegen in de beekdalen van de Elperstroom en de Westerborkerstroom en is een voorbeeld van hoe de dorpsstructuur en het landschap samenwerken om een uniek beeld te vormen. Het openhouden van de beekdalen en het zicht op de wegdorpen van de randveenontginningen is een belangrijke ambities voor de regio, omdat het draagt bij aan het behouden van het historische karakter van de gebieden.
De rol van historische routes en grenzen
Een ander belangrijk aspect van het centrale deel van Drenthe is de aanwezigheid van historische routes en grenzen. Deze routes en grenzen zijn vaak zichtbaar in de huidige landschapsstructuur en vormen een verbinding tussen verschillende delen van de regio. Een voorbeeld hiervan is de oude route die het zuidwesten van Drenthe met het midden van de provincie verbond. Deze route is nog steeds zichtbaar in de huidige structuur van het gebied rond Hooghalen en speelde een belangrijke rol in de historische bewoningsgeschiedenis van de regio.
Historische routes en grenzen zijn ook belangrijk in het bepalen van de structuur van de dorpen en het landschap. In het gebied rond Coevorden bijvoorbeeld is het karakter van de stad als vestingstad nog steeds zichtbaar. De motte, het kasteel, bastions, kazernes, wapenopslagplaats en radiale wegenstructuren vormen allemaal onderdelen van dit historische karakter. Het in stand houden van dit karakter is een belangrijke ambities voor de regio, omdat het draagt bij aan het behouden van het historische erfgoed van de stad.
Toegankelijkheid en toeristische tips
Bezoekers die het centrale deel van Drenthe willen verkennen, hebben meerdere opties om dit te doen. Het gebied is goed bereikbaar met de auto, fiets of voet. De wegenstructuur is duidelijk en er zijn veel paden en fietspaden die bezoekers kunnen gebruiken om de verschillende bezienswaardigheden te bereiken.
Voor bezoekers die met de fiets willen reizen, zijn er verschillende fietsroutes beschikbaar die de belangrijkste bezienswaardigheden verbinden. Deze routes zijn vaak aangeduid op kaarten en zijn goed onderhouden. Voor bezoekers die met de auto willen reizen, is er een goed ontwikkelde wegennet die het centrale deel van Drenthe met andere delen van de provincie verbindt.
Voor bezoekers die het gebied willen verkennen met voet, zijn er ook verschillende wandelroutes beschikbaar. Deze routes variëren in lengte en moeilijkheidsgraad en zijn geschikt voor zowel ervaren wandelaars als beginners. De wandelroutes bieden bezoekers een unieke manier om het landschap en de historische bezienswaardigheden van het gebied te ontdekken.
Conclusie
Het centrale deel van Drenthe is een rijk gebied met veel te bieden aan bezoekers die het willen verkennen. Het gebied is gekenmerkt door een unieke combinatie van natuur, geschiedenis en cultureel erfgoed. De bos- en heidegebieden van het Dwingelderveld en Hooghalen, de beekdalen van de Elperstroom en de Westerborkerstroom, de esdorpen en de archeologische locaties uit de Tweede Wereldoorlog vormen allemaal onderdelen van dit rijke erfgoed.
Bezoekers die het centrale deel van Drenthe willen verkennen, hebben meerdere opties om dit te doen. Het gebied is goed bereikbaar met de auto, fiets of voet en biedt verschillende routes en bezienswaardigheden die bezoekers kunnen ontdekken. Het behouden van het historische karakter van het gebied is een belangrijke ambities voor de regio, omdat het draagt bij aan het behouden van het erfgoed van de regio en het creëren van een unieke toeristische ervaring voor bezoekers.