Bezienswaardigheden en activiteiten in en rond Hambachtal: Cultuur, natuur en ontspanning in het hart van Duitsland
september 9, 2025
Nederhemert is een charmant dorpje in de provincie Gelderland, gelegen in het rivierengebied van de Maas en de Waal. Het dorp is een schatkamer van historische en natuurlijke bezienswaardigheden die toeristen aantrekken. Het meest opvallende is ongetwijfeld het kasteel Nederhemert, een historisch monument met een rijke geschiedenis. Daarnaast biedt het dorp ook prachtige wandel- en fietsroutes in een landschap dat karakteristiek is voor het Gelderse rivierengebied. In dit artikel bespreken we de belangrijkste bezienswaardigheden en activiteiten die Nederhemert te bieden heeft.
Kasteel Nederhemert
Het kasteel Nederhemert staat centraal in de geschiedenis van het dorp. Het is gelegen aan de Kasteellaan in Nederhemert-Zuid en is een van de oudste gebouwen in de regio. Het oudste gedeelte van het kasteel is een rechthoekige woontoren uit ongeveer 1300. Deze toren had een kelder en twee verdiepingen, verbonden door muurtrappen. De ingang bevond zich aan de tegenwoordige achterkant van het gebouw. In de 14e eeuw had het kasteel meerdere torens, waaronder een ronde toren op de noordwesthoek en een rechthoekige toren op de noordoosthoek. In de 15e eeuw werd er nog een zeshoekige toren gebouwd, die in 1945 verloren ging tijdens de Tweede Wereldoorlog. Die toren is nooit herbouwd.
Het kasteel kent een dramatische geschiedenis. Het is verschillende keren gedeeltelijk of volledig verwoest. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verloren de buitenmuren bijna alles, behalve de muren zelf. Het kasteel bleef aan de gracht staan, die een restant is van een 16e-eeuwse fortificatie. De restauratie van het kasteel werd voltooid in 2005 en werd officieel geopend door koningin Beatrix. Tegenwoordig dient het kasteel als kantoor, maar het is ook een bezoeksdoel tijdens Open Monumentendag. In de grote zaal hangen acht levensgrote portretten van het echtpaar Quadt-Torck uit de 17e eeuw en hun 18de-eeuwse nazaten. Ook zijn er archeologische vondsten tentoongesteld, zoals een vervormde fles die de brand in 1944 overleefde.
In 1957 werd het kasteel verkocht aan de Nederlandse Staat, die het beheer toevertrouwde aan Staatsbosbeheer. In 1961 droeg Staatsbosbeheer Nederhemert in langdurige erfpacht over aan Geldersche Kasteelen. Sinds 2003 bezit Geldersche Kasteelen ook het eigendomsrecht. Het kasteel is geopend voor bezoekers onder bepaalde voorwaarden en biedt een uniek blik op de regionale geschiedenis.
Vleermuizen in de kelders
Een bijzonder aspect van het kasteel is de aanwezigheid van vleermuizen in de kelders. In de kelders van het kasteel overwinteren veel soorten vleermuizen, vooral baard- en watervleermuizen, de gewone grootoorvleermuis en de franjestaart. Dit maakt het kasteel ook een belangrijk ecologisch gebied. De kelders vormen een ideale schuilplaats voor deze dieren, die in het winterseizoen hier hun winter slaan. Het kasteel is dus niet alleen een historisch monument, maar ook een belangrijk habitat voor wilde dieren.
Wandelmogelijkheden en natuurgebieden
Nederhemert ligt op een oeverwal in de Doornwaard, een oude bocht van de Maas. Het is een prachtig wandelgebied met veel natuur en een interessante cultuurhistorie. Het landschap toont het verschil tussen de hoge, droge oeverwal, waar Nederhemert ligt, en de lager gelegen natte Doornwaard. Deze structuur maakt het dorp een interessant doelwit voor wandelaars en fietsers. De omringende natuur is in beheer bij Staatsbosbeheer, die ervoor zorgen dat de natuur in goede staat blijft.
De wandelpaden om het kasteel bieden prachtige uitzichten en gelegenheid om de lokale flora en fauna te ontdekken. De grote mammoetboom naast het kasteel, die tijdens de brand van 1944 is gespaard gebleven, is een bekende attractie. Ook het wandelpad langs de gracht biedt een rustige toegang tot het kasteel en is ideaal voor een langzaam wandelritje.
Nebijgelegen natuurgebieden zoals de Hurnse Kil zijn ook een aanrader voor natuurliefhebbers. Dit internationale natuurreservaat ontstond in 1639 in een afgesneden rivierarm van de Waal. Bij hoog water stroomt het water door het gebied, wat het ideaal maakt voor vogels en andere dieren. De Hurnse Kil is ook een geliefde plek voor wandelaars, fietsers en zwemmers. Het is een prachtig voorbeeld van het type natuur dat het Gelderse rivierengebied te bieden heeft.
Historische context en bestuurlijke geschiedenis
Nederhemert is sinds de elfde eeuw bekend als Hemert. Op 28 juni 1061 versloeg Floris I van Holland bij Nederhemert het leger van het bisdom Utrecht en het Land van Cuijk. Floris I overleed tijdens de veldslag, waarna hij werd begraven in de Abdij van Egmond. Deze gebeurtenis speelde een belangrijke rol in de vroege geschiedenis van het dorp.
De scheiding van Nederhemert in Noord en Zuid dateert uit ongeveer 1460, toen de Maas een nieuwe bedding vond. Deze verandering had een grote impact op de economie en beheer van het dorp. Tot 1904 maakte men gebruik van een veerpont om van Noord naar Zuid te reizen. Na de Maaskanalisatie in 1904 werden Noord en Zuid ook over de weg bereikbaar. Deze verandering had gevolgen voor de toegankelijkheid van het gebied en maakte Nederhemert makkelijker toegankelijk voor toeristen en inwoners.
Overige historische locaties in de regio
Nederhemert maakt deel uit van de gemeente Zaltbommel en ligt in de regio Rivierengebied. Deze regio is bekend om haar rijke historie en diverse historische locaties. Kastelen zoals Kasteel Ammersoyen, Slot Loevestein en het Stadskasteel Zaltbommel zijn ook in de omgeving te bezoeken. Deze kastelen dateren uit de middeleeuwen en zijn vaak strategisch gelegen tussen de Maas en de Waal.
Een ander historisch gebouw in de regio is Fort Sint Andries, dat gelegen is tussen de Maas en de Waal. Het fort is in 1599 gebouwd door de Spanjaarden tijdens de 80-jarige oorlog. Het fort is vernoemd naar de destijds waarnemend landvoogd gouverneur Kardinaal Andreas van Oostenrijk. In 2006 is het fort gerenoveerd en zijn restanten toegankelijker gemaakt.
Toegankelijkheid en voorzieningen
Het kasteel Nederhemert is toegankelijk via de Kasteellaan 1 in Nederhemert-Zuid. Het kasteel ligt binnen een gracht, wat het een extra charme geeft. Voor bezoekers zijn er wandelpaden, een trouw- of feestlocatie en een vergaderlocatie beschikbaar. Tijdens Open Monumentendag is het kasteel toegankelijk voor het publiek. In de grote zaal hangen portretten van historische figuren uit de 17e en 18e eeuw, en zijn er archeologische vondsten te zien.
Nebijgelegen gebieden zoals de Hurnse Kil zijn ook toegankelijk voor wandelaars, fietsers en zwemmers. Het is een internationaal natuurreservaat dat in 1639 is ontstaan. De natuur is ideaal voor vogels en andere dieren, maar ook voor mensen die genieten van een rustige wandeling in de natuur.
Bezienswaardigheden en activiteiten
Bezoekers van Nederhemert kunnen genieten van een combinatie van natuur, geschiedenis en culinair genieten. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste bezienswaardigheden en activiteiten in het dorp:
| Bezienswaardigheid | Locatie | Beschrijving | Toegankelijkheid |
|---|---|---|---|
| Kasteel Nederhemert | Nederhemert-Zuid | Een historisch monument met een rijke geschiedenis. | Tijdens Open Monumentendag |
| Hurnse Kil | Hurwenen | Een internationaal natuurreservaat met prachtige wandelingen. | Jaarlijks toegankelijk |
| Fort Sint Andries | Tussen Maas en Waal | Een middeleeuws fort met een rijke geschiedenis. | Jaarlijks toegankelijk |
| Kasteel Ammersoyen | Strategisch gelegen tussen Maas en Waal | Een middeleeuws kasteel met vier torens en een gracht. | Jaarlijks toegankelijk |
Nebij deze bezienswaardigheden is er ook een reeks van wandel- en fietsroutes beschikbaar. Deze routes bieden een prachtig uitzicht op de omringende natuur en geschiedenis. Het dorp is ideaal voor een rustige tocht door de natuur, of een historische wandeling langs middeleeuwse kastelen en andere monumenten.
Conclusie
Nederhemert is een uniek dorpje in Gelderland dat een rijke combinatie van natuur en geschiedenis te bieden heeft. Het kasteel Nederhemert is het centrale historische monument van het dorp en biedt een indrukwekkende blik op de regionale geschiedenis. De omringende natuur is ideaal voor wandelingen en fietsritten, en de nabije bezienswaardigheden zoals het Fort Sint Andries en de Hurnse Kil maken het dorp een interessant doelwit voor toeristen. Met zijn sfeer van rust en rijke historie is Nederhemert een aanrader voor iedereen die het Gelderse rivierengebied wil verkennen.