De verborgen juweel Laren NH: kunst, natuur en culturele hoogtepunten
september 5, 2025
Landgoed Petrea, gelegen in de gemeente Heerde in de provincie Gelderland, is een bijzondere plek in het hart van de Veluwe. Het landgoed biedt een rijke mix van natuur, geschiedenis en recreatie voor zowel licht bevoegde wandelaars als ervaren mountainbikers. Het gebied, dat sinds 1968 eigendom is van het Gelders Landschap, is sinds 1973 een bosreservaat en trekt jaarlijks duizenden bezoekers die genieten van de heide, de bossen en de ruim 458 hectare oppervlakte. In deze artikel zullen we de bezienswaardigheden en activiteiten van landgoed Petrea in detail bespreken, op basis van betrouwbare informatie uit meerdere betrouwbare bronnen.
Inleiding
Landgoed Petrea is niet alleen een recreatiegebied, maar ook een belangrijk ecologisch gebied dat behoort tot het Nationale Park De Hoge Veluwe en het natuurreservaat Rijntakken. Het landgoed is een symbool van de rijke natuurgeschiedenis van de Veluwe. Het gebied werd in de 19e eeuw gekocht door de weerkundige Christophorus Buys Ballot, wiens invloed nog steeds duidelijk te zien is in de namen en bezienswaardigheden van het gebied.
Sinds de overdracht aan het Gelders Landschap in 1968 is het landgoed een populaire toeristische bestemming. Het biedt een brede range van activiteiten: wandelen, fietsen, paardrijden, wild kijken en zelfs een speciaal hondenlosloopgebied. Voor wie het landgoed wil verkennen, zijn er verschillende routes uitgezet, waaronder zowel korte wandelroutes als uitgebreide tochten die het gehele gebied bedekken. Deze routes voeren door bos, heide, heuvels en langs historische punten zoals de Witte Berg, de Hooge Berg en de Filipsberg.
Wandelen in landgoed Petrea
Het landgoed is goed toegankelijk vanaf de parkeerplaats aan de Molenweg in Wapenveld. Vanaf deze locatie beginnen verschillende wandelroutes, waaronder de gele en rode route. De gele route is 1,5 kilometer lang en voert door het hondenlosloopgebied, waar honden vrijelijk mogen lopen. De rode route daarentegen is langer: 6 kilometer. Deze route voert over hoger gelegen heidevlakten en biedt een prachtig uitzicht. Beide routes zijn goed aangeduid en combineren goed tot een totale wandeling van 7,5 kilometer.
De routebeschrijving van de wandelroute op RouteYou.nl (bron [3]) geeft aan dat de wandeling langs bos en heide loopt. Een mooie beukenlaan leidt naar het centrale deel van het landgoed. De route is duidelijk aangegeven en eindigt in een rondje, wat handig is voor toeristen die hun auto op dezelfde plek willen laten staan. Daarnaast is er ook een 12,57 kilometer lange rondreis die via de heide- en bosgebieden leidt en bijna 57 meter hoogte bereikt. Deze route heeft een waardering van 8,4, wat duidelijk maakt dat het een populaire keuze is onder wandelaars.
Een van de highlights van de wandeling is de Hooge Berg, waar het uitzicht op het oostelijke deel van het landgoed prachtig is. Bij helder weer is zelfs de toren van Wijhe zichtbaar. In het artikel over de trage tocht in de Zwolse Bos (bron [4]) wordt beschreven hoe wandelaars via de Hooge Berg verder lopen naar de Tonnenberg, waar een trap leidt naar een uitzichtpunt dat het landschap van het landgoed volledig overzichtelijk maakt.
Fietsen en paardrijden
Naast wandelen is fietsen een populaire activiteit op landgoed Petrea. Bij de parkeerplaats aan de Molenweg begint een ATB-route (All Terrain Bicycles), die geschikt is voor mountainbikers. Deze route voert langs de randen van het rustgebied voor het wild, waar het kans op het aanschouwen van wilde dieren het grootst is. Het landgoed is namelijk een woongebied voor reen, wilde zwijnen, en verschillende soorten hagedissen zoals de levendbarende hagedis en de zandhagedis.
Het landgoed is ook toegankelijk voor paardrijders. Verschillende ruiterroutes doorkruisen het gebied. Deze routes zijn goed aangeduid en worden gebruikt door paardrijders die genieten van het rustige landschap. De combinatie van bos, heide en heuvels maakt het landgoed tot een ideale plek voor zowel wandelaars als paardrijders.
Het hondenlosloopgebied
Een uniek aspect van landgoed Petrea is het hondenlosloopgebied. Het gebied start bij de Molenweg en is speciaal ingericht voor hondenbaasjes die hun viervoeters willen laten uitrusten. Het is een van de weinige plekken in de regio waar honden vrijelijk mogen lopen. De routebeschrijvingen geven aan waar honden wel en niet aangelijnd moeten zijn. Dit is een belangrijk voordeel voor toeristen met honden, omdat het mogelijk maakt om hun huisdier te laten bewegen in een natuurlijke omgeving.
De geschiedenis van landgoed Petrea
Landgoed Petrea heeft een rijke geschiedenis. Het landgoed was vroeger eigendom van de hertog van Gelre, maar in de 19e eeuw werd het gekocht door Christophorus Buys Ballot, een bekende weerkundige. Buys Ballot wilde uit het aanwezige leem baksteen maken, en daarom liet hij de boerderij "Petrea" bouwen. De naam van het landgoed komt waarschijnlijk van het Griekse woord voor steen, "petra".
In 1968 werd het landgoed overgedragen aan het Gelders Landschap. Sindsdien is het een bosreservaat en wordt het onderhouden als een recreatiegebied. In de jaren 30 van de 20e eeuw werd het gebied gebruikt voor een werkverschaffingsproject, waarbij houtsoorten werden aangeplant om de bosstructuur te diversifiëren. Deze aanplanten hebben geleid tot een rijke mix van naaldbomen en loofbossen, wat het landgoed tot een bijzonder gevarieerd gebied maakt.
De natuur van landgoed Petrea
Het landgoed is een schitterend natuurreservaat met een rijke flora en fauna. Het bos bestaat voornamelijk uit grove den en andere naaldbomen, maar ook eiken, beuken en douglasbomen groeien hier. In het gebied groeien wilde orchideeën zoals de dennenorchis en zeldzame planten zoals de veelbloemige salomonszegel en de grote wolfsklauw. In het gebied zijn ook leemwinningstractaten te herkennen, waar boomsoorten met hogere voedingsbehoefte zijn aangeplant.
Het gebied is ook een levendige plek voor dieren. Het is een rustgebied voor het wild en biedt daarom ideale omstandigheden voor reen en wilde zwijnen. Ook zijn er verschillende soorten hagedissen aanwezig, zoals de zandhagedis. Het hoge uitzicht op de Hooge Berg en de Filipsberg maakt het gebied tot een bijzondere plek om de natuur te ervaren.
De toekomst van landgoed Petrea
Hoewel landgoed Petrea momenteel een belangrijk recreatie- en natuurgebied is, zijn er in de afgelopen jaren ook plannen geweest die de toekomst van het landgoed in gevaar brachten. In de bron over Explosievrij.nl (bron [5]) wordt beschreven hoe Defensie plannen had om een explosieterrein in te richten in de omgeving van het landgoed. Dit zou betekenen dat een groot deel van het gebied permanent gesloten zou zijn voor bezoekers. Gelukkig lijken deze plannen nu van de baan, dankzij het actieve werk van inwoners en actiegroepen zoals de Actiegroep Explosievrij Heerde.
De inwoners van Wapenveld en Heerde hebben duidelijk gemaakt dat het gebied van landgoed Petrea van groot belang is voor hun gemeenschap en voor de toeristische toekomst van de regio. Het gebied is niet alleen een recreatiegebied, maar ook een ecologisch belangrijk gebied dat bijdraagt aan de biodiversiteit van de Veluwe.
Conclusie
Landgoed Petrea is een unieke plek in het hart van de Veluwe die een rijke mix biedt van natuur, geschiedenis en recreatie. Het is een bosreservaat dat sinds 1968 eigendom is van het Gelders Landschap en dat sinds 1973 onderdeel is van het Nationale Park De Hoge Veluwe. Het gebied biedt een breed aanbod van activiteiten, van wandelen en fietsen tot paardrijden en wild kijken. Het is ook een bijzonder gevarieerd gebied met een rijke flora en fauna, waaronder zeldzame planten en dieren.
Het landgoed is een populaire bestemming voor zowel inwoners als toeristen, en het is duidelijk dat het gebied een belangrijke rol speelt in de toeristische en ecologische toekomst van de regio. Met de huidige ontwikkelingen lijkt het landgoed veilig en toegankelijk te blijven voor toekomstige bezoekers, wat het een waardevolle plek maakt in de Nederlandse natuur en recreatiecultuur.