Bezienswaardigheden in het Lahntal: van natuur tot geschiedenis
september 5, 2025
Kuinre, een historische stad in de provincie Overijssel, biedt bezoekers een rijke mix van historische bouwkunde, culturele erfgoed en natuurgebieden. De stad heeft een lange geschiedenis die terug te volgen is tot de Middeleeuwen, met een sterk verband met de Zuiderzee, scheepvaart en agrarische activiteiten. De stad is een van de zogenaamde "buursteden", een juridisch stadsstatus verkregen in 1385, en heeft ondanks de afwezigheid van een muur een stedelijke karakteristiek ontwikkeld. De combinatie van middeleeuwse tradities, historische gebouwen en moderne toegankelijkheid maakt Kuinre tot een aantrekkelijke bestemming voor toeristen en historisch bewuste bezoekers.
In deze artikel worden de belangrijkste bezienswaardigheden in Kuinre beschreven, inclusief historische panden, monumenten, wandelrondes en culturele activiteiten. Op basis van de bronnen wordt een overzicht gegeven van de geschiedenis, architectuur, en toegankelijkheid van deze stad in de Noordoostpolder.
Historische woningen en rijksmonumenten
Kuinre heeft een rijke historie in de bouwkunde, waarvan verschillende panden zijn aangewezen als rijksmonumenten. Deze gebouwen illustreren het historische karakter van de stad en geven inzicht in de bouwstijl en leefomstandigheden van eerdere generaties.
Een van de opvallende woningen is een houten woning uit ongeveer 1930, die in 1941/1942 uit Wieringermeer naar Kuinre is overgebracht. Deze woning was eigendom van een ingenieur die werkte in de Noordoostpolder. Het is een goed voorbeeld van de migratie van gebouwen die in de 20e eeuw voorkwam om historisch erfgoed te behouden. Deze woning is nu onderdeel van de lokale bouwkundige geschiedenis en maakt deel uit van een wandeltocht die bezoekers leidt door de historische straten van Kuinre.
In H. de Cranestraat zijn verschillende historische panden te vinden. Nummer 81 is het oudste huis van Kuinre, gebouwd na de dorpsbrand van 1648. Het heeft een trapgevel en een gevelsteen uit 1649, met het huismerk en letters M.S. en C.B. De bovenverdieping toont elementen van eclectische bouwstijl, met siermetselwerk in boogvelden. De vensters zijn later gerestaureerd en vergroot. Dit pand is momenteel ook een rijksmonument en is nog gedeeltelijk gerestaureerd, waardoor de oorspronkelijke winkelinrichting voor zuivelhandel gedeeltelijk is bewaard gebleven.
Een ander opvallend bouwwerk is het voormalige postkantoor aan H. de Cranestraat 77, dat dateert uit 1889. Het gebouw bevat nog een dichte brievenbus tussen de ramen, die suggereert dat het gebouw ooit een belangrijk communicatiecentrum was in de stad. Het gebouw maakt deel uit van de historische straatgevelrij en illustreert de functie van postwisselingen in het verleden.
Kerk en religieuze geschiedenis
De PKN kerk, gelegen aan H. de Cranestraat 41, is een belangrijk historisch gebouw in Kuinre. De gevelsteen vermeldt het bouwjaar 1678, en boven deze gevelsteen zijn de wapens van Van Haersolte en Van den Boetzelaer te zien. Deze wapens zijn schilderingen in goud en rood en zijn symbolisch voor de adel en religieuze tradities van de tijd. De kerk is oorspronkelijk protestants gebouwd na de verwoesting van de katholieke kerk in de schans in 1675. De huidige kerk is een eenvoudige zaalkerk met tongewelf, die na de watersnood van 1825 is vernieuwd en opnieuw gerestaureerd in 1844.
In de doophek zijn twee koperen doopbogen uit respectievelijk 1690 en 1798 te zien. Daarnaast hangen drie scheepjes in de kerk: een driemaster uit ±1650, een kof uit ±1750 en een botter uit 1950. Deze scheepjes zijn symbolisch voor de historische scheepvaart die Kuinre heeft gekend. De kerk is ook een rijksmonument en blijft een belangrijk religieus centrum in de stad.
De wapen en historische naamgeving
In Kuinre is het wapen van de stad verwerkt in het plaveisel, wat een uniek en educatief element vormt voor wandelaars. Het wapen bestaat uit een zilveren dwarsbalk van keel (rood), beladen met een loopende zwaan van zilver, vergezeld door drie klaverbladeren van sinopel (groen). De tekst bij de wapensymboliek is van 14 november 1898 en vermeldt het gebruik van zilver, keel en sinopel als kleuren.
De oorsprong van het wapen is verband houdend met de historische vermelding van drie klavers, die rijk weideland symboliseren. De kraanvogel is verward geraakt met de zwaan, wat in de wapensymboliek is blijven staan. De Heren van Kuinre, die rond 1200-1400 leefden, stonden bekend als roofridders en valsemunters. De stamvader van deze familie, Henric I, werd genoemd "de Crane", mogelijk vanwege zijn lange nek, die gelijktijdig aan die van een kraanvogel.
De historische naamgeving van straten en gebouwen speelt ook een belangrijke rol in Kuinre. De H. de Cranestraat is genoemd naar de roofridder Henric de Crane. In de straat zijn ook andere historische referenties te vinden, zoals de oude naam Schoelegangke, die naar een eerdere gruttersmolen verwijst. Deze namen geven inzicht in de geschiedenis van de stad en de wisselwerking tussen sociale, economische en culturele factoren.
De beurtvaart en watergebieden
Kuinre heeft een lang verleden van scheepvaart en beurtvaart, die verband hielden met de Zuiderzee en de Linde. De beurtvaart was een vorm van reguliere vaart tussen Kuinre en andere steden in de regio, waarbij goederen als boter, turf en vis werden vervoerd. De beurtvaart is verder verwerkt in de naam Beurtmanskaai, een straatje tussen Sasplein en Sleep dat verwijst naar de beurtvaart vanuit Kuinre.
De watergebieden van Kuinre zijn ook belangrijk in de geschiedenis. De Linde en de Tjonger vloeien ten noorden van Kuinre bij elkaar en vormen de Kromme Linde. Deze riviertjes zijn historisch verweven met de scheepvaart en vervoer van goederen. De Linde was ook tot 1974 de grens tussen Kuinre en Blankenham.
De ophaalbrug in Kuinre is een historisch belangrijk element dat verband houdt met de scheepvaart. De sluis werd in 1958 gedempt en in 1989/1990 opnieuw geopend als een schakel in de pleziervaart tussen Friesland en Overijssel. Het water is via de Tjonger (sinds 2005 ook bekend als Kuunder) en Linde verbonden. De brug is ook een belangrijk element in de wandeltocht en toont het historische belang van scheepvaart en vervoer in Kuinre.
Wandelingen en toegankelijkheid
Kuinre biedt verschillende wandelingen aan voor bezoekers. Een populaire wandelroute is de beurtvaartroute, die bezoekers leidt langs historische en natuurlijke elementen in de stad. De route is goed georganiseerd en biedt diverse aandachtspunten zoals historische panden, bodemmonumenten en watergebieden. De organisatie zorgt voor ondersteuning langs de route, zoals EHBO-posten om de 5 km en toiletten voor toegankelijkheid. Aan het eind van de wandeling krijgen deelnemers een herinneringsmedaille, en er is een aanbod van snoepjes, broodjes en bloemen langs de route.
In juni wordt in de Noordoostpolder het evenement "Uit je Tent" georganiseerd, waarbij kampeerders kunnen genieten van een scala aan activiteiten, zoals wandelingen, bosontbijten en waterdiertjes zoeken. Deelname is mogelijk voor 5 of 10 euro per dag en biedt toegang tot een sfeer van campen en toeristische activiteiten.
De start- en finishplaats van de wandeling is te vinden in het dorpshuis "De Botter", gelegen aan het Vijverpark 4 in Kuinre. Parkeren geschiedt op de Hopweg, die op de dag van de wandeling is afgesloten. Vanaf de A32 is Kuinre bereikbaar via afrit 7, Steenwijk Noord-Giethoorn, en vanaf de A6 via afrit 16 (Bant-Luttelgeest). Bezoekers kunnen volgen via de borden naar Oldemarkt, Ossenzijl en Kuinre. De toegankelijkheid en het aanbod van activiteiten maken Kuinre een toegankelijke en toeristisch aantrekkelijke stad.
Historisch erfgoed en natuur
De combinatie van historisch erfgoed en natuurlijke sfeer maakt Kuinre tot een bijzondere bestemming. Het Kuinderbos is een van de opvallende natuurgebieden in de stad en bevat de resten van een oudere burcht. De burcht is een overblijfsel uit de Middeleeuwen en symboliseert de historische rol van Kuinre als een stedelijke entiteit met verbanden tot de heersers en adel.
De bodemgeestmeter van Bertus Halfwerk uit Blankenham is ook een opvallend element in Kuinre. Het is gemaakt voor een beeldenroute in Diepenveen en dient als educatief en artistiek element. Het benadrukt de beweging van de bodem in de regio, die wordt beïnvloed door water en geologie. Dit object illustreert hoe de natuurlijke omstandigheden de geschiedenis van Kuinre beïnvloeden.
De Bouwdijk is een ander interessant punt. Aan de overzijde van de Linde bevindt zich het kaaspakhuis en het Meander Glasatelier, dat fraai glas in loodwerk heeft achtergelaten. Deze locaties tonen de industriële en artistieke geschiedenis van Kuinre.
Conclusie
Kuinre is een historische stad in de Noordoostpolder die een rijke mix biedt van bouwkundig erfgoed, culturele activiteiten en toegankelijke wandelingen. De stad heeft een lange geschiedenis die verband houdt met de Zuiderzee, scheepvaart en agrarische activiteiten. De combinatie van historische panden, zoals de PKN kerk en rijksmonumenten, met wandelrondes en kampeerevenementen maakt Kuinre tot een aantrekkelijke bestemming voor toeristen en historisch bewuste bezoekers. De stad blijft haar historische karakter behouden, terwijl het moderniteit en toegankelijkheid combineert voor bezoekers. Kuinre is een prachtige plek om te ontdekken voor iedereen die geïnteresseerd is in geschiedenis, architectuur en de natuur van Overijssel.