13 Prachtige Bezienswaardigheden om te Ontdekken in de Elzas
september 5, 2025
Krommenie, gelegen in de gemeente Zaanstad, is een stad met een rijke historie, waarin zowel architectonisch erfgoed als gedenkwaardige monumenten een belangrijke rol spelen. Deze stad, die al sinds de 14e eeuw bewoond is, is een levendig voorbeeld van de regionale cultuur en architectuur van de Zaanstreek. De stad heeft een bijzondere positie in de geschiedenis van de zeildoeknijverheid en de rolrederij, wat haar een unieke historische en culturele betekenis geeft. In dit artikel worden de belangrijkste bezienswaardigheden van Krommenie beschreven, met aandacht voor rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en gedenkplaatjes, waaronder het Verblifa-monument.
Historische en architectonische bezienswaardigheden
Krommenie telt een aanzienlijk aantal rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten. Deze bezienswaardigheden zijn vaak verbonden met de stad’s geschiedenis in de 18e en 19e eeuw, een periode waarin Krommenie een belangrijke rol speelde in de zeildoeknijverheid en de rolrederij.
Rijksmonumenten
Het Blauwe End (Padlaan 7)
Dit rijksmonument, gebouwd in de laatste kwart van de 17e eeuw, is een voorbeeld van een monumentaal huis met verdieping en schilddak. De gevel bevat een ingang met snijraam in pilasteromlijsting, een dakkapel met zware kroonlijst en meanders. Het Blauwe End is een authentieke herinnering aan de stad’s rijke architectonische traditie en maakt deel uit van de historische bezienswaardigheden die Krommenie te bieden heeft.
Woonhuis Ceres (Zuiderhoofdstraat 65)
Gebouwd in 1725, is dit huis een goed voorbeeld van de Lodewijk XVI-stijl. Het is grotendeels van hout en heeft een rijk bewerkt voorschot met emblemen van de koopvaardij. Ook in de bakstenen pui zijn rijke vensteromlijstingen en een ingangsomlijsting met gesneden kozijn en deur te zien. Dit huis is een waardevolle historische locatie voor wie belangstelling heeft voor de architectuur van de 18e eeuw.
Nicolaaskerk (Kerkplein 1)
De Nicolaaskerk is een latere gothische kerk die al in de 14e eeuw werd gebouwd. Na een brand tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd de kerk in 1658 herbouwd. In de middeleeuwen stond hier een katholieke kapel gewijd aan Sint-Nicolaas. De kerk behoort momenteel tot de Protestantse Gemeente Krommenie. Het gebouw is een historisch belangrijk erfgoed en is een belangrijk bezienswaardigheid voor de lokale religieuze geschiedenis.
Het houten huis in L-vorm (Zuiderhoofdstraat 137)
Dit rijksmonument, grotendeels houten, is ontworpen in de midden 17e eeuw. Het huis heeft een houten balustrade met pilasters en rozetten en een puntgevel met topguirlande. Het pand grenst aan het water, wat het een unieke ligging geeft. De uitgeschulpte windveren links opzij maken dit huis een bijzondere architectonische prestatie.
Huis Noorderhoofdstraat 136
Een houten huis uit het eerste kwart van de 19e eeuw, waarvan de topgevel door een gesneden makelaar bekroond wordt. Het is een goed voorbeeld van de houtbouwtraditie in de Zaanstreek en is een waardevolle historische locatie.
Krommeniedijk – Romeinse Tijd
Het terrein aan de Krommeniedijk bevat sporen van bewoning uit de Romeinse Tijd. Hoewel het monument niet volledig bescherming geniet, is het van algemeen belang vanwege zijn wetenschappelijke waarde. Het is een unieke locatie die een verband legt met de oudste bewoning van de regio.
Gemeentelijke monumenten
Naast de rijksmonumenten bevat Krommenie ook een aantal gemeentelijke monumenten, die eveneens belangrijk zijn voor de historische en architectonische geschiedenis van de stad.
Weversend (Padlaan 1)
Weversend is een voormalig pakhuis uit de 18e eeuw. Het pand was eigendom van de familie Kaars sinds 1772 en fungeerde als garenpakhuis. Het is een tastbare herinnering aan de rolrederij en de zeildoeknijverheid in Krommenie. Samen met het Blauwe End is dit pand een belangrijk onderdeel van de historische geschiedenis van de stad.
Spinderspad 2-4 en 6-8
Het Spinderspad is een van de oudste paden van Krommenie, vermeld al in de 17e eeuw. De panden 2-4 en 6-8 zijn architectuurhistorisch belangrijk als voorbeeld van traditionele Zaanse houtbouw. Ze zijn goed behouden en behoren tot de enige overgebleven bebouwing in deze straat. De namengeving van het Spinderspad houdt verband met de spinnerijwerkzaamheden die werden uitgevoerd door de bewoners. Het pand is volledig gerestaureerd en behoudt zijn historische waarde.
Kerkplein 8
Dit pand is mogelijk het oudste van Krommenie en dateren uit 1630. Het is in 1982 gerestaureerd en is half vrij aan het Kerkplein gelegen. Het pand is een waardevolle historische locatie en een bijzonder voorbeeld van het architectonische erfgoed van de stad.
Fabriekscomplex Noordervaartdijk 10
Het fabrieksgebouw is vrijstaand en dateert uit 1897. Het is een langgerekt pand van twee bouwlagen met een nagenoeg plat dak. Het is georiënteerd op de Noordervaartdijk en oorspronkelijk omzoomd door sloten aan de oost- en zuidzijde. Het is een industriële monument dat deel uitmaakt van de lokale industriële geschiedenis.
Spinderspad 6-8
Deze panden vormen een ensemble in de stedenbouwkundige context. Ze behoren tot de enige overgebleven authentieke bebouwing aan het Spinderspad. Het pand is van architectuurhistorisch belang en maakt deel uit van de lokale historische identiteit.
Hoeve de Witte Klaver (Uitweg 3)
De boerderij Hoeve de Witte Klaver dateert uit ongeveer 1850. Ze staat aan de Uitweg, een dijk die verbinding maakt tussen Krommenie en Krommeniedijk. De Uitweg vormt mogelijk een laat-middeleeuwse structuur en maakt deel uit van de oorspronkelijke lintstructuur van de Zaanstreek. Het is een waardevolle historische locatie die een bijdrage levert aan de lokale geschiedenis.
Gedenkplaatjes en historische herinneringen
Naast de architectonische bezienswaardigheden bevat Krommenie ook gedenkplaatjes die de historische herinneringen behouden.
Het Verblifa-monument
Het Verblifa-monument is een gedenkplaat van zwarte natuursteen, ingemetseld in een bakstenen muur. Het is gericht op de herinnering aan medewerkers van de fabriek die gedurende de Tweede Wereldoorlog zijn overleden. De gedenkplaat bevat namen, data van overlijden en leeftijden van de slachtoffers. Het monument herinnert aan de lichte en donkere kanten van de oorlogsgeschiedenis van Krommenie.
Conclusie
Krommenie is een stad met een rijke historische en culturele erfgood. Het aanbod van rijks- en gemeentelijke monumenten geeft een indruk van de architectonische en industriële geschiedenis van de stad. Naast de architectonische bezienswaardigheden zijn er ook gedenkplaatjes die belangrijke historische herinneringen behouden. Voor bezoekers is Krommenie een prachtige toegangspoort tot de rijke historie van de Zaanstreek en een ideale bestemming voor wie interesse heeft in architectuur, geschiedenis en gedenkwaardigheden.