Bezienswaardigheden in Kortrijk en Waregem: een reis door geschiedenis en cultuur
september 5, 2025
De Kloveniersburgwal is een van de historisch meest interessante grachten in Amsterdam. Aan deze gracht staan talloze gebouwen met een rijke historie die samen een uniek beeld vormen van de stad. Deze gracht speelde een centrale rol in de uitbreiding van Amsterdam en is een van de weinige plekken waar je de geschiedenis van de stad letterlijk kunt aanraken. In dit artikel worden de meest interessante bezienswaardigheden langs de Kloveniersburgwal besproken, inclusief hun historische context en huidige toepassing.
Geschiedenis van de Kloveniersburgwal
De Kloveniersburgwal is sinds het einde van de 15e eeuw deel geweest van de Stedegracht van Amsterdam. Deze brede gracht is vernoemd naar de Kloveniersdoelen, een schutterscompagnie die een rol speelde in de verdediging van de stad. De naam "Kloveniers" duidt op het type wapen dat de leden gebruikten: een couleuvrine, een vroeg type geweer dat in het Frans ook wel clover of culverin werd genoemd. Aan de hoek van de Kloveniersburgwal en de Amstel stond vroeger een herberg die de kloveniers gebruikten na hun schietoefeningen. Deze herberg is tegenwoordig het NH Collection Amsterdam Doelen.
De Kloveniersburgwal vormde ook de grens van de derde stadsuitbreiding van Amsterdam, die omstreeks 1425 werd gerealiseerd. In de 15e eeuw werd de gracht uitgegraven als onderdeel van de Stedegracht, samen met de Geldersekade en het Singel. De gracht liep van de Sint Antoniespoort (tegenwoordig de Waag) naar het zuiden, waar ze uitkwam op de Amstel. Tegenwoordig is de Kloveniersburgwal een populaire wandelroute met een rijker historie dan vele andere grachten in Amsterdam.
Trippenhuis: een van de breedste huizen in Amsterdam
Een van de meest opvallende gebouwen langs de Kloveniersburgwal is het Trippenhuis, gelegen aan adres Kloveniersburgwal 29. Dit gebouw werd gebouwd in 1662 en was het huis van de rijke familie Trip. Deze familie had haar fortuin gemaakt via de handel in oorlogsmateriaal, waaronder artillerie, munitie en zelfs complete oorlogsschepen. De schoorstenen van het Trippenhuis hebben de vorm van kanonnen, wat duidelijk maakt dat het gebouw ooit eigendom was van een oorlogsmiljardair.
Het Trippenhuis is met ongeveer 22 meter breed een van de breedste woningen in Amsterdam. Het is momenteel het hoofdkantoor van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Het Trippenhuis is niet alleen architectonisch indrukwekkend, maar ook van historisch belang. Het gebouw is een levendig voorbeeld van de rijkdom die in de 17e eeuw kon worden behaald via de handel in oorlogsmateriaal.
Een smal huisje met een rijke geschiedenis
Een ander interessant gebouw is Kloveniersburgwal 6, een smal huisje dat vroeger op een kloosterterrein stond. Het pand had in het verleden een aartsvader Abraham in de top en was destijds onbewoonbaar verklaard. Toch bleef het toch bewoond tot het door de huidige eigenaren werd gerestaureerd. Het huisje is tegenwoordig verdeeld in drie driekamerwoningen en een horecagelegenheid. De oorsprong van het pand ligt in het einde van de 15e eeuw, wat maakt dat het een van de oudste woningen aan de Kloveniersburgwal is.
Kloveniersburgwal 57: een plek voor regenjassen en koffie
Kloveniersburgwal 57 is een ander historisch gebouw dat een bijzondere geschiedenis heeft. Op deze hoek liggen gerestaureerde gevelreclames voor Sweda regenjassen, wat suggereert dat het pand in het verleden een winkel had die zich richtte op regenjassen, herenhoeden en lingerie. De bedenker van de speciale fietsregenjas was zelfs een tijdlang dansleraar, maar keerde uiteindelijk terug naar de modewinkel.
In het verleden was dit gebouw ook het adres van de Kloveniersdoelen, een schutterscompagnie die een rol speelde in de verdediging van de stad. Tot eind 16e eeuw was de Kloveniersburgwal de buitenste stadsgracht en werd deze dus ook wel genoemd als "der stede graft". Het pand was destijds ook bekend onder andere namen, zoals Trippenburgwal in de buurt van het Trippenhuis, en Oost-lndische Kaai bij het Oost-lndisch Huis. Het pand is tegenwoordig een gewoon kantoor- en woninggebouw, maar de geschiedenis van de gracht en het pand is nog steeds merkbaar.
Kruidenwinkeltje Jacob Hooy: een tijdloze winkel
Een van de meest bijzondere winkels in Amsterdam is het kruidenwinkeltje van Jacob Hooy, gelegen aan Kloveniersburgwal 12. Deze winkel werd in 1743 geopend en verkocht kruiden en specerijen die door de VOC uit diverse delen van de wereld werden geïmporteerd. Tegenwoordig is de winkel een mix van gezondheidswinkel en historische uitstraling. De rechterdeur leidt naar een moderne gezondheidswinkel, terwijl de linkerdeur je terugvoert in de tijd. De winkel is vol historische details zoals oude apothekerskasten, weegschalen en houten tonnen, wat het een van de meest authentieke winkeltjes van Amsterdam maakt.
De Torenbrug: een bijzondere brug met een bijzondere geschiedenis
De Torenbrug is een van de meest bijzondere bruggen in Amsterdam en ligt in de buurt van de Kloveniersburgwal. Deze brug is niet alleen de oudste brug van de stad, maar heeft ook een unieke geschiedenis. In vroegere tijden werd deze brug gebruikt als gevangenis voor piraten die de belasting ontdoken. De kerkers zijn nog steeds aanwezig en vormen een afschrikwekkend schouwspel voor bezoekers. De brug is ook bekend als Brug 9 of de Multatulibrug. De tralies en de kerkers zijn historische restanten die nog steeds te zien zijn. Als schepen binnenkwamen, konden ze goed zien hoe de piraten in de kerkers zaten, waardoor het een waarschuwing was voor eventuele overtredingen.
De Cuypers Bibliotheek: een moderne locatie in een historisch gebouw
De Cuypers Bibliotheek is een andere historische locatie die in de buurt van de Kloveniersburgwal ligt. Deze bibliotheek is genoemd naar Peter Cuypers, een Nederlandse architect die ook betrokken was bij de bouw van het Rijksmuseum. De bibliotheek is gevestigd in een ouderwets gebouw dat in de 19e eeuw is gebouwd. Het gebouw heeft een indrukwekkende façade en is een populaire plek voor boekenliefhebbers en historisch geïnteresseerden. De locatie biedt niet alleen toegang tot een uitgebreid boekenarchief, maar ook workshops en lezingen over architectuur en geschiedenis.
Het NH Collection Amsterdam Doelen: historie en huidige toepassing
Het NH Collection Amsterdam Doelen, gelegen aan de hoek van de Kloveniersburgwal en de Amstel, was vroeger een herberg waar de kloveniers hun schietoefeningen afrondden. In dit gebouw hingen grote portretten van de leden van de schutterscompagnie. Het meest beroemde groepsportret van een schutterscompagnie is Rembrandts "De Nachtwacht", dat in een vergelijkbare herberg is geschilderd. Het NH Collection Amsterdam Doelen is tegenwoordig een moderne hotel en biedt gasten een unieke combinatie van historie en luxe. De locatie is een populaire keuze voor zowel toeristen als zakelijke reizigers.
De Kloveniersdoelen en de schutterscompagnieën van Amsterdam
De Kloveniersdoelen was een van de drie schutterscompagnieën in Amsterdam, naast de Heiligewegdoelen en de Singeldoelen. De Kloveniersdoelen was een voorname schutterscompagnie die een rol speelde in de verdediging van de stad. De naam van de gracht is vernoemd naar deze schutterscompagnie, wat duidelijk maakt hoe belangrijk deze organisatie was voor de stad. De schutterscompagnieën hadden een eigen doel, waar schietoefeningen werden gehouden, en hun leden droegen uniformen en voerden wapens die speciaal voor hen werden vervaardigd.
De Kloveniersdoelen had ook een eigen schutterskaart, die in het midden van de 18e eeuw is gemaakt. Deze kaart is een waardevol historisch document dat aantoont hoe de schutterscompagnie was georganiseerd en hoe de leden hun wapens droegen. De schutterscompagnie was ook betrokken bij het beveiligen van de stad en had een eigen wapen, dat op hun uniformen en op hun doelen te zien was.
De rol van de Kloveniersburgwal in de geschiedenis van Amsterdam
De Kloveniersburgwal heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Amsterdam. In de 15e en 16e eeuw was de gracht de buitenste stadsgracht en vormde een natuurlijke barrière tussen de centrale stad en het polderlandschap. In die tijd was het polderlandschap grotendeels onbevolkt en moest de stad zich verdedigen tegen aanvallen van buiten. De Kloveniersburgwal was dus ook een militair belangrijke locatie.
De gracht werd ook gebruikt als een transportroute voor goederen en mensen. In de 18e en 19e eeuw was er regelmatig een veerdienst vanuit dit gebied naar Leiden en Schiedam. Het pand aan Kloveniersburgwal 57 werd zelfs gebruikt als vertrekpunt voor deze veerdienst. Het gebouw dat aan de gracht stond was een klein gebouwtje waar mensen konden opstappen op de schroefboot of stoomboot. Deze veerdienst maakte het mogelijk voor mensen om gemakkelijk tussen de steden te reizen en was een belangrijk onderdeel van het transportnetwerk van die tijd.
De Kloveniersburgwal in de 20e eeuw
In de 20e eeuw is de Kloveniersburgwal verder ontwikkeld en zijn er verschillende panden gerestaureerd. In de jaren 1920 was er bijvoorbeeld een pand aan Kloveniersburgwal 57 dat werd gebruikt door de Gebroeders Lomans, een familiebedrijf dat sinds 1709 actief was in de handel in koffie en tabak. Het bedrijf had ook een administratiekantoor en een vergaderzaal ingericht in het pand. In de Tweede Wereldoorlog was het adres ook betrokken bij de productie van reinigingsmiddelen en farmaceutische producten.
In de jaren 1980 en 1990 werd het pand aan Kloveniersburgwal 6 gerestaureerd, wat leidde tot een nieuw leven voor het oude kloosterterrein. Het gebouw is tegenwoordig verdeeld in woningen en een horecagelegenheid. In deze periode werd ook de Zandstraat ingekort, wat betekent dat het huidige Zuiderkerkhof nu een eind aan de Zandstraat maakt.
De Kloveniersburgwal vandaag de dag
Vandaag de dag is de Kloveniersburgwal een van de meest historisch waardevolle grachten in Amsterdam. Het is een populaire wandelroute voor toeristen en inwoner en biedt een uniek inzicht in de geschiedenis van de stad. De gracht is niet alleen een architectonisch belangrijk gebied, maar ook een cultureel belangrijk gebied. De panden die langs de gracht staan zijn vaak gerestaureerd en geven een indruk van het leven in Amsterdam in de 16e, 17e en 18e eeuw.
De gracht is ook een populaire locatie voor historische evenementen en toeristische activiteiten. Er zijn regelmatig wandelingen langs de gracht die toeristen meenemen door de geschiedenis van de gracht en de gebouwen die erlangs staan. Deze wandelingen worden vaak geleid door gidsen die experts zijn in de geschiedenis van Amsterdam en kunnen vertellen over de verhalen achter elk pand.
Conclusie
De Kloveniersburgwal is een van de meest interessante grachten in Amsterdam. De gracht heeft een rijke geschiedenis die zich uitstrekt over meer dan 500 jaar. Van schutterscompagnieën en herbergen tot moderne hotels en restaurants, de gracht is een levendig voorbeeld van de evolutie van Amsterdam. De panden langs de gracht zijn vaak historisch waardevol en vormen samen een uniek beeld van de stad. Voor toeristen en historisch geïnteresseerden is de Kloveniersburgwal een must-see in Amsterdam.