Culemborg: Een Historie en Natuurrijke Ontdekking in Gelderland
september 3, 2025
Eenrum is een pittoresk wierdedorp in de provincie Groningen, rijk aan geschiedenis, cultuur en natuur. Dit artikel biedt een overzicht van de bezienswaardigheden en activiteiten die Eenrum te bieden heeft, gebaseerd op beschikbare informatie. Het dorp, vermoedelijk ontstaan voor de jaartelling, biedt een unieke combinatie van historische gebouwen, ambachtelijke tradities en rustgevende natuur.
Geschiedenis en Ontstaan
Eenrum is ontstaan op een wierde, een kunstmatige heuvel die in het verleden diende als bescherming tegen overstromingen. De oorspronkelijke radiale structuur van de wierde is in de loop der tijd veranderd in een rechthoekige vorm, mogelijk als gevolg van stormvloeden. De ringweg, bestaande uit de Oudestraat en Hoofdstraat, herinnert nog aan deze oude indeling. De uitvalswegen vanuit de ringweg, zoals de Molenstraat en de Oude Oosterweg, leidden vroeger naar borgen, waarvan er nog sporen te vinden zijn in de boerderijen Herathemaheerd en Oosterhuizen ten noorden van het dorp.
De kerk van Eenrum, gebouwd aan het einde van de 13e eeuw, vervangt een ouder gebouw van tufsteen. In de muren van de huidige kerk is nog tufsteen verwerkt. De kerk kenmerkt zich door een ingetogen romano-gotische stijl, terwijl de toren, gebouwd tussen 1646 en 1652, rijkelijk versierd is met natuursteen. De toren, samen met de molen, vormt een opvallend element in het dorpssilhouet.
Bezienswaardigheden in het Dorp
Eenrum biedt diverse bezienswaardigheden die een bezoek waard zijn.
Molen De Lelie
Molen De Lelie, daterend uit 1862, is een van de meest iconische bezienswaardigheden van Eenrum. De molen wordt gerund door vrijwilligers, waarvan zes molenaars, die de molen draaiende houden en rondleidingen geven. Bezoekers kunnen op zaterdagmiddag tussen 13:00 en 16:30 uur de molen bezoeken. Naast de rondleidingen zijn er zelfgebakken koekjes, ansichtkaarten en diverse meelsoorten te koop. De molen leent zich ook voor kinderfeestjes en vriendinnendagen, vanaf €3,00 per persoon. Toegang tot de molen is gratis, kinderen tot 12 jaar dienen begeleid te worden. Rondleidingen kosten €2,00 per persoon.
Galerie het Raadhuis
Voor liefhebbers van figuratieve kunst is Galerie het Raadhuis een aanrader. De galerie biedt een collectie schilderijen, beelden en keramiek van hoge kwaliteit. Galeriehoudster Ankie Onnes organiseert zes keer per jaar exposities van figuratieve kunst, met een vaste groep kunstenaars.
Abrahams Mosterdmakerij
Een bezoek aan het Hoogeland is niet compleet zonder een tussenstop bij Abrahams Mosterdmakerij in Eenrum. Hier wordt nog op ambachtelijke wijze mosterd gemaakt. Bezoekers kunnen genieten van een maaltijd in het gezellige restaurant of op het terras onder de perenbomen.
Kaarsenmakerij Wilhelmus
Kaarsenmakerij Wilhelmus, gevestigd aan de haven van Eenrum, biedt de mogelijkheid om zelf kaarsen te maken. Dit is een bijzondere ervaring voor jong en oud, geschikt voor een uitje met vrienden, familie of als bedrijfsuitje.
Oorlogsmonument
Het Joods monument in Eenrum is een zwerfkei met een bronzen plaquette, ter nagedachtenis aan tien joodse medeburgers die in 1942 door de bezetter op transport zijn gesteld naar concentratiekampen in Polen. De namen van de slachtoffers zijn: Kaatje Benninga-Israels, Mozes Benninga, Martha Cohen, Simon Benninga, Sophia Benninga-Zadoks, Zoetine Cohen-Benninga, Hendriejette Benninga, Frouwkje Benninga, Lea Benninga en Jacob Benninga.
Arboretum Notoarestoen
Het Arboretum Notoarestoen in Eenrum herbergt een internationale plantencollectie, waaronder de Japanse tempel-boom, Chinese vaantjesboom, Amerikaanse Sequoia’s en rododendrons. In het voorjaar is de tuin in bloei, dankzij honderden bloeiende rododendrons. De tuin is het levenswerk van notaris Smit uit Eenrum, vandaar de naam "Notoarestoen", wat Gronings is voor notaristuin.
Dorpspompen
Eenrum heeft nog drie dorpspompen, die in het verleden door de kerk werden gefinancierd. Deze pompen zijn een herinnering aan het verleden en voegen een charmant element toe aan het dorp.
Kleinste Hotel ter Wereld
Eenrum staat ook bekend om het kleinste hotel ter wereld, Grand Hotel De Kromme Raake, dat zelfs de voorpagina van de South China Morning Post haalde.
Activiteiten in de Omgeving
Naast de bezienswaardigheden in het dorp zelf, biedt de omgeving van Eenrum ook mogelijkheden voor activiteiten.
Wadlopen
Wadlopen is een unieke activiteit die wordt aangeboden door de natuur zelf. Door de aantrekkingskracht van de maan ontstaan er twee keer per dag eb en vloed, waardoor het mogelijk is om tijdens eb over de wadbodem te lopen.
Dorpsrondleidingen
Voor wie het dorp en de historie van dichtbij wil leren kennen, worden er dorpsrondleidingen aangeboden onder leiding van een deskundige dorpsgids. De rondleidingen kunnen worden aangepast aan de wensen van de groep en zijn het hele jaar door op afspraak beschikbaar. Er zijn mogelijkheden voor eenvoudige dorpsrondleidingen, maar ook voor uitgebreide arrangementen met een bezoek aan het museum, de kerk of een galerie, eventueel in combinatie met een bezoek aan een lokaal café of restaurant. Voor mensen met beperkte mobiliteit kunnen er alternatieve vervoersmiddelen en activiteiten worden geregeld.
Praktische Informatie
Eenrum is goed bereikbaar en biedt diverse faciliteiten voor bezoekers. De exacte bevolkingscijfers per 1 januari 2023 zijn niet beschikbaar, omdat het CBS de woonplaats "Eenrum" niet als een afgebakende wijk of buurt heeft ingedeeld. Wel is bekend dat de buurt Eenrum (de dorpskom) 1.390 inwoners telde per 1 januari 2023.
Conclusie
Eenrum is een charmant Gronings wierdedorp met een rijke geschiedenis en diverse bezienswaardigheden. Van de historische molen De Lelie en de ambachtelijke mosterdmakerij tot de rustgevende Arboretum Notoarestoen en het Joods monument, Eenrum biedt voor ieder wat wils. De combinatie van historische gebouwen, ambachtelijke tradities en de rustgevende natuur maakt Eenrum een aantrekkelijke bestemming voor een dagje uit of een langer verblijf.