De Fransche Kamp: een unieke camping met een rijke geschiedenis en veel mogelijkheden
juli 8, 2025
In Nederland is armoede een complex en veelzijdig probleem dat niet altijd zichtbaar is. De term “verborgen armoede” verwijst naar mensen die niet direct in beeld komen bij overheidsuitkeringen, maar toch financieel in de problemen zitten. Het is een fenomeen dat zowel in de maatschappij als in het onderwijs een rol speelt. De bronnen tonen aan dat verborgen armoede vooral voorkomt bij werkende armen, ouderen, en bijzondere groepen zoals alleenstaanden of gezinnen met kinderen. In dit artikel worden de kenmerken, oorzaken, en maatregelen om verborgen armoede te bestrijden uitgebreid besproken, op basis van de beschikbare gegevens.
Kenmerken van Verborgen Armoede
Verborgen armoede is geen zeldzaam fenomeen. Volgens het rapport ‘Verborgen armoede in Nederland’ is er sprake van een groeiende groep mensen die geen aanspraak maken op sociale uitkeringen, maar toch onder de armoedegrens vallen. Deze groep wordt vaak over het hoofd gezien, maar kan leiden tot ernstige problemen. De bronnen tonen aan dat werkende armen, ouderen, en mensen met een lagere opleiding het meest kwetsbaar zijn voor verborgen armoede.
Een van de belangrijkste kenmerken van verborgen armoede is dat de betrokkene meestal geen uitkeringen krijgt, maar toch geen voldoende inkomen heeft om rond te komen. Volgens de gegevens van het CBS, Nibud en SCP (2024) hebben 540.000 mensen in Nederland een inkomen onder de armoedegrens. Daarnaast zijn er nog 1,2 miljoen mensen met een inkomen net boven de armoedegrens, maar zonder spaargeld. Deze groep wordt vaak als “weinig beter dan armoede” beschouwd.
Verder is er sprake van een groeiende groep mensen die door schaamte of onwetendheid geen hulp vragen. Dit is een van de grootste uitdagingen bij de bestrijding van verborgen armoede. Bijvoorbeeld, volgens het onderzoek van Tilburg University (april 2025) is schaamte een belangrijke reden waarom mensen geen voedselhulp zoeken. Ze durven geen hulp te vragen of weten niet dat ze in aanmerking komen. Hierdoor blijven veel huishoudens onnodig zonder essentiële ondersteuning, terwijl zij juist recht hebben op voedselhulp.
Oorzaken van Verborgen Armoede
Er zijn verschillende oorzaken voor verborgen armoede. Een van de belangrijkste factoren is het gebrek aan kennis over de beschikbare regelingen. Veel mensen weten niet dat ze in aanmerking komen voor ondersteuning, of denken dat de regelingen alleen bedoeld zijn voor bijstandsontvangers. Dit is vooral het geval bij werkende armen, die vaak geen gebruik maken van gemeentelijke ondersteuning, ook al hebben zij recht op het. Dit komt door een gebrek aan communicatie tussen gemeenten en deze groep.
Een andere oorzaak is het feit dat veel mensen hun inkomen niet goed kunnen beheren. Bijvoorbeeld, als een persoon zijn werk verliest of een ziekte oploopt, kan het inkomen drastisch dalen. De vaste lasten zoals huur, energie, en zorg blijven echter hetzelfde, waardoor de persoon in financiële problemen raakt. Dit is een veelvoorkomend scenario, vooral bij mensen met een laag inkomen.
Daarnaast speelt de economische situatie een rol. Het CBS, Nibud en SCP (2024) geven aan dat de stijging van de prijzen van basisproducten zoals brood, zuivel en groenten de situatie nog erger maakt. Dit leidt ertoe dat veel huishoudens moeilijker rondkomen, vooral bij mensen die geen gebruikmaken van voedselhulp.
Maatregelen om Verborgen Armoede te Bestrijden
Om verborgen armoede te bestrijden, zijn er verschillende maatregelen nodig. De eerste stap is het verbeteren van de communicatie tussen gemeenten en mensen die in verborgen armoede verkeren. De bronnen laten zien dat veel mensen geen gebruikmaken van de beschikbare regelingen, doordat ze deze niet goed kennen. Daarom is het belangrijk dat gemeenten actief zijn in het bereiken van deze groep, bijvoorbeeld via campagnes of samenwerking met lokale organisaties.
Een andere maatregel is het aanbieden van eenvoudigere regelingen. De bronnen tonen aan dat het huidige systeem van minimaregelingen vaak te complex is, waardoor veel mensen niet weten dat ze in aanmerking komen voor ondersteuning. Daarom is het belangrijk dat gemeenten hun aanbod aan regelingen vereenvoudigen en beter aansluiten bij de behoeften van werkende armen.
Daarnaast is het belangrijk om schaamte en trots te overwinnen. Veel mensen voelen zich schuldig als ze hulp vragen, waardoor ze het probleem zelf proberen op te lossen. Dit kan leiden tot een neerwaartse spiraal, waarbij de situatie steeds erger wordt. Daarom is het belangrijk om mensen te laten weten dat het normaal is om hulp te vragen en dat ze daarbij niet alleen staan.
Conclusie
Verborgen armoede is een complex en veelzijdig probleem dat zowel in de maatschappij als in het onderwijs een rol speelt. Het betreft mensen die geen aanspraak maken op sociale uitkeringen, maar toch financieel in de problemen zitten. De bronnen tonen aan dat er sprake is van een groeiende groep mensen die dit fenomeen beïnvloeden, waaronder werkende armen, ouderen, en mensen met een lagere opleiding. Om verborgen armoede te bestrijden, zijn er verschillende maatregelen nodig, waaronder het verbeteren van de communicatie tussen gemeenten en deze groep, het aanbieden van eenvoudigere regelingen, en het overwinnen van schaamte en trots.
Bronnen
- Verborgen armoede in Nederland – Kennisbundel Schouders Eronder
- Armoede in Nederland – Armoedefonds
- Verborgen armoede komt vaker voor dan we denken – Publieksacademie Kinderarmoede
- Vindplaatsen verborgen armen – HVA
- Verborgen armoede in Nederland – Kennisbundel Schouders Eronder
- Voedselbanken Nederland – Verborgen armoede
- Verborgen armoede op de werkvloer – Nibud
- Verborgen armoede door niet-gebruikte regelingen – Socialevraagstukken
- Vindplaatsen verborgen armen – Zonmw