Hoeveel steden en dorpen telt Nederland eigenlijk?

De vraag hoeveel steden en dorpen Nederland telt, is simpel op het eerste gezicht, maar blijkt in werkelijkheid complexer dan verwacht. De grenzen tussen steden, dorpen, gehuchten en buurtschappen zijn niet altijd duidelijk, en het verschil wordt vaak bepaald door gevoel en lokale tradities, in plaats van door wettelijke criteria. In dit artikel zullen we kijken naar de huidige stand van zaken, de verschillen tussen de begrippen, en welke informatie er beschikbaar is over woonplaatsen in Nederland.

Aantal woonplaatsen in Nederland

Uit de bronnen blijkt dat Nederland op 1 januari 2024 in totaal 2501 woonplaatsen telt, verdeeld over 342 gemeenten. Deze informatie komt uit de BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen), een register dat de woonplaatsen en adressen in Nederland bijhoudt. De gegevens zijn op 1 januari 2024 vastgesteld, en de lijst bevat informatie over de namen van de woonplaatsen, de gemeenten, de provincies en de landsdelen waar ze bij horen.

Deze woonplaatsen zijn geregistreerd op basis van de BAG-gegevens, die continu onderhevig zijn aan verandering. Dit betekent dat de lijst van woonplaatsen elk voorjaar wordt bijgewerkt. De gegevens zijn tijdelijk, aangezien er geen definitieve cijfers worden gepubliceerd. In de toekomst zullen er dus nog veranderingen in de lijst kunnen plaatsvinden.

Wat maakt een stad of dorp uit?

Een veelgestelde vraag is: wat maakt een stad of een dorp? De wetgeving bepaalt sinds 1851 geen verschil meer tussen steden en dorpen. In plaats daarvan wordt er gewerkt met de begrippen ‘gemeente’, ‘bebouwde kom’ en ‘woonplaats’. Deze termen zijn formeler en worden gebruikt in de administratie van de overheid.

Een stad wordt vaak gezien als een grotere woonplaats, met een eigen bestuur, een station, ziekenhuizen en andere voorzieningen. Echter, er zijn ook plaatsen die voldoen aan deze criteria, maar toch als dorp worden beschouwd. Bijvoorbeeld het Gelderse Wijchen, dat voldoet aan de voorwaarden van een stad, maar toch als dorp wordt gezien. Ook het Noord-Brabantse Gemert wordt vaak als ‘verstedelijkt dorp’ aangeduid.

Een dorp is over het algemeen kleiner dan een stad, heeft minder voorzieningen en een lagere bevolkingsdichtheid. Toch is het verschil tussen steden en dorpen vaak niet duidelijk, en wordt het bepaald door lokale tradities en het gevoel van de inwoners. Zo is het in de gemeente Dronten dat de kern Dronten geen stadsrechten heeft, maar toch vaak als stad wordt beschouwd. Dit toont aan dat het verschil tussen stedelijke en plattelandsgebieden meer bepaald wordt door culturele en emotionele factoren dan door wettelijke criteria.

Hoeveel steden en dorpen zijn er in Nederland?

Uit de bronnen blijkt dat Nederland 165 steden telt. Deze lijst bevat namen zoals Arnhem, Assen, 's-Gravenhage, Groningen, Haarlem, 's-Hertogenbosch, Leeuwarden, Lelystad, Maastricht, Middelburg, Utrecht en Zwolle. Deze steden zijn geregistreerd op basis van de BAG-gegevens van 2024.

Wat betreft dorpen en andere kleinere woonplaatsen, is het lastiger om een duidelijk overzicht te geven. Er zijn namelijk geen officiële cijfers voor het aantal dorpen. De term dorp wordt vaak gebruikt voor kleinere plaatsen die geen stadsrechten hebben en niet als stad worden beschouwd. Echter, de grens is vaak onduidelijk. Zo is het in de gemeente Ede dat er discussies zijn over of het een stad of een dorp is, ook al heeft het ruim 78.000 inwoners. Op basis van de bevolkingscijfers zou Ede een stad moeten zijn, maar het gevoel van de inwoners speelt hierbij een grote rol.

Verschillen tussen steden, dorpen, gehuchten en buurtschappen

Er is geen wettelijke definitie voor het onderscheid tussen steden, dorpen, gehuchten en buurtschappen. De termen worden gebruikt om woonplaatsen te categoriseren, maar het verschil is vaak informeel.

• Steden zijn over het algemeen groter en hebben meer voorzieningen en een eigen bestuur.
• Dorpen zijn kleiner, hebben minder voorzieningen en zijn vaak omringd door landbouwgrond.
• Gehuchten zijn kleinere woonplaatsen binnen een grotere stad of een dorp. Ze zijn vaak kleiner dan een dorp.
• Buurtschappen zijn nog kleiner en zijn meestal verstrengd in de omgeving van een dorp of stad. Ze hebben geen eigen kerk, en zijn vaak verstrengd in het landschap.

De termen worden vaak door elkaar gebruikt, en het verschil is vaak niet duidelijk. Zo is het in het Friese gebied dat plaatsen als Bartlehiem zowel een gehucht als een buurtschap kunnen worden genoemd, afhankelijk van de context.

Wat is het verschil tussen een stad en een dorp?

In de praktijk is het verschil tussen een stad en een dorp vaak niet duidelijk. De bevolkingsgrootte is vaak niet het enige criterium. Er zijn namelijk steden met minder dan 25.000 inwoners, die toch als stad worden aangeduid. Een dorp kan ook groter zijn dan een stad, maar wordt toch als dorp beschouwd.

De termen worden vaak bepaald door het gevoel van de inwoners. Zo is het in de gemeente Dronten dat de kern Dronten niet als stad wordt aangeduid, hoewel het groter is dan veel andere dorpen. Dit toont aan dat het verschil tussen stad en dorp meer bepaald wordt door culturele en emotionele factoren dan door wettelijke criteria.

Conclusie

In Nederland is het aantal steden en dorpen lastig te bepalen, omdat de grenzen tussen deze begrippen niet duidelijk zijn. Er zijn 165 steden, maar het aantal dorpen is onduidelijk. De termen worden vaak bepaald door het gevoel van de inwoners, in plaats van door wettelijke criteria. Het verschil tussen steden en dorpen is daarom vaak informeel en varieert per regio.

De cijfers over woonplaatsen zijn op basis van de BAG-gegevens van 2024, en het aantal woonplaatsen is 2501, verdeeld over 342 gemeenten. Deze informatie is tijdelijk en kan per voorjaar worden bijgewerkt. De verwachting is dat het aantal woonplaatsen in de toekomst kan variëren, afhankelijk van de veranderingen in de BAG-gegevens.

Bronnen

1. Lijst van Nederlandse gemeenten
2. Van Nooitgedacht naar Boerenhol: Bram fietste langs alle Nederlandse plaatsen
3. Hoeveel steden en dorpen telt ons land eigelijk ?
4. Stadsrechten of wetten bepalen niet of een plaats een dorp of een stad is. Dat doet gevoel
5. Woonplaatsen in Nederland 2024
6. Alle woonplaatsen en dorpen
7. Hoe zit het? Wat is het verschil tussen steden, dorpen, gehuchten en buurtschappen?
8. Woonplaatsen in Nederland 2024
9. Bing Image Creator