Anghiari: een middeleeuws dorpje in de schaduw van geschiedenis
augustus 29, 2025
Alphen, een charmant dorpje in de provincie Noord-Brabant, staat bekend om haar rijke geschiedenis, oude gebouwen en bijzondere culturele trekpleisters. Gelegen tussen Tilburg en Breda, op korte afstand van de Belgische grens, biedt het dorp een rustige maar rijke sfeer voor toeristen die de authentieke charme van Brabant willen ontdekken. In dit artikel worden de belangrijkste bezienswaardigheden en activiteiten in Alphen besproken, met nadruk op historische en culturele hoogtepunten, lokaal culinair aanbod en praktische toegankelijkheidsinformatie.
Alphen: een dorp met een lange geschiedenis
Alphen is al bewoond sinds de Romeinse tijd. Het dorp lag op een belangrijke Romeinse weg die verliep tussen Nijmegen en Antwerpen. De eerste historische vermelding van Alphen dateert uit 709, toen in het bezit van de abdij van Echternach een kerk gewijd aan Sint Willibrord werd gesticht. Deze kerk, gelegen in het centrum van Alphen, is een van de oudste en belangrijkste historische monumenten van het dorp.
De kerk is meerdere keren zwaar beschadigd geraakt, maar de toren is in zijn oorspronkelijke staat gebleven. Rondom de kerk bevindt zich het gezellige dorpsplein, waar toeristen en inwoners kunnen genieten van terrasjes en het karakteristieke ambience van Alphen. Het klooster van Alphen, ook op het plein gelegen, is een ander belangrijk historisch gebouw dat de rijke religieuze geschiedenis van het dorp weerspiegelt.
Historische en culturele bezienswaardigheden
Het oudheidkundig streekmuseum
Een van de bijzondere trekpleisters van Alphen is het oudheidkundig streekmuseum, gelegen aan het begin van het dorp op de brink. Het museum bevat een collectie die een overzicht geeft van de geschiedenis van Alphen en haar omgeving. Het witte gebouwtje dat als museum fungeert, is in feite een hervormde kerk uit de beginperiode van de 19e eeuw. Het museum biedt bezoekers inzicht in de lokale archeologie, geschiedenis en culturele ontwikkeling van het dorp en is een waardevolle plek voor historisch bewuste toeristen.
Joost zijn Pieckhuis
Een ander uniek gebouw in Alphen is het "Joost zijn Pieckhuis". Dit huis, gelegen in de van Leuvenstraat, is ontworpen met duidelijke inspiratie uit de Efteling en het werk van Anton Pieck. Het uiterlijk van het huis doet denken aan de ingang van het pretpark, wat het tot een bijzonder visueel object maakt. Het huis is een symbool van creativiteit en streeft ernaar om een alternatief te bieden voor de standaardiserende bouwmethoden. Het is een levend voorbeeld van architectonische expressie binnen een traditioneel Brabants dorp.
Het pestkerkhof
Net buiten Alphen, waar de straat Boslust de dorpswaterloop kruist, ligt het pestkerkhof. In de 17e eeuw raakte het dorp zwaar getroffen door de pestepidemie, waarbij ongeveer de helft van de inwoners, waaronder ook twee priesterlijke figuren, omkwam. Om de verspreiding van de ziekte te voorkomen, werden de overledenen buiten het dorp begraven.
Het kerkhof werd in de 19e eeuw herontdekt door de toenmalige pastoor van de kerk. Het is opgeknapt en tegenwoordig het enige pestkerkhof in Nederland dat nog steeds toegankelijk is voor bezoekers. Het kerkhof is een historische en soms rauwe plek die een kijkje biedt in de dorpse geschiedenis en de impact van de pestepidemie op de lokale bevolking.
Lokaal culinair aanbod
De gemeente Alphen-Chaam staat bekend om haar Bourgondische karakter en het aanbod van lokale producten. In Alphen zijn verschillende smaken en gerechten te proeven die de regio goed vertegenwoordigen. Een van de bekendste streekproducten is de “Alphenaar”, een geitenkaas gemaakt door de Jong Cheese. Deze kaas is bekend om haar unieke smaak en kwaliteit en wordt vaak gebruikt in lokale gerechten.
Naast de kaas is er ook de "Chamse Speciaalbieren", gemaakt door Dorpsbrouwerij de Pimpelmeesch. Deze bieren zijn een populaire aanschaf voor toeristen en lokale wijnliefhebbers. In de omgeving van Alphen zijn diverse restaurants actief die bijzondere gerechten bereiden met deze lokale producten. Deze restaurants zijn een aanrader voor iedereen die de smaken van Brabant wil proeven.
Toeristische en informatieve punten
Voor toeristen is het belangrijk om informatie over bezienswaardigheden, evenementen en routeplanning te verkrijgen. In Alphen zijn meerdere toeristische infopunten aanwezig waar reizigers terecht kunnen. De volgende locaties zijn actief en beschikbaar voor bezoekers:
- Grand Café & Restaurant De Kloostertuin – Heuvelstraat 3, 5131 AP Alphen
- Cafe Zaal Terras Welkom – Stationstraat 57, 5131 BM Alphen
- Schoen- en Sporthandel N.J.G. van den Buys – Dorpsstraat 32, 4861 AC Chaam
- De Steengroeve – Industriestraat 24, 4861PR Chaam
- Huis ten Bosch Chaam – Bredaseweg 72, 4861 TD Chaam
- Jacobushoeve – Steenovensebaan 29, 4849 RD Dorst
- Restaurant De Huyskamer – Bisschop de Vetplein 9, 5126 CA Gilze
- Eetcafé d’n Brooy – Chaamseweg 21, 5126 NE Gilze
- Wilgenhart – Bavelseweg 128, 5124 PZ Molenschot
- Van ‘t Zandeind – Zandeind 32a – 34, 5133 AC Riel
- Smaak Lokaal – Winkelcentrum De Laverije, Wilhelminaplein 26, 5121 ES Rijen
- De Smokkelaar – Goudbergseweg 8, 4856 AD Strijbeek
Daarnaast zijn er ook vrije toegang tot wandel- en fietskaarten beschikbaar in de dorpskernen van Alphen. De "Belevingsroute ‘De Fietsallee’" is gratis af te halen en biedt een leuke route om het dorp en de omliggende gebieden te verkennen.
Toegankelijkheid en reisopties
Alphen is makkelijk bereikbaar via de N260, die het dorp verbindt met Tilburg en de Belgische grens. Voor bezoekers met eigen voertuig is er gratis parkeergelegenheid beschikbaar in het dorp, met uitzondering van de wijk ’t Zand waar op drukke dagen betaald parkeren of een parkeerverbod voor bezoekers geldt.
Voor wie met het openbaar vervoer reist, is er de buslijn 132 van Arriva beschikbaar die verbindt tussen Breda en Tilburg. Deze lijn rijdt doordeweekse dagen 2 tot 4 keer per uur en op zaterdagen één keer per uur. De reisduur bedraagt ongeveer 40 minuten vanuit Tilburg en 50 minuten vanuit Breda. Voor toeristen is dit een praktische en betaalbare optie om Alphen te bereiken.
Buren en naburige dorpen
Alphen ligt in de buurt van het fameuze grensdorp Baarle-Nassau en Baarle-Hertog, waar de Nederlandse en Belgische grens kruist. Dit dorp is een unieke attractie voor toeristen die het fenomeen van grensverwevenheid willen zien. In Baarle-Nassau zijn er verschillende historische verhalen te horen, van onderlinge kift tot serieuze problemen in oorlogstijd. Het dorp is een fijn aanvullend bezoek voor wie de regio Noord-Brabant wil verkennen.
Voor wie van het rustige dorp Alphen naar een groter stadscentrum wil, is Bergen op Zoom een aanrader. De stad biedt een rijke historie, culturele activiteiten en moderne faciliteiten. Het centrum van Bergen op Zoom is een populaire bestemming voor toeristen die meer actief willen zijn.
Conclusie
Alphen is een dorp met een rijke geschiedenis, culturele trekpleisters en een authentieke Brabantse sfeer. Het biedt toeristen de mogelijkheid om historische locaties zoals het pestkerkhof en oudheidkundig streekmuseum te bezoeken, maar ook om te genieten van het lokale culinair aanbod. Het dorp is gemakkelijk bereikbaar via auto of openbaar vervoer en biedt toegang tot diverse toeristische infopunten. In combinatie met naburige dorpen zoals Baarle-Nassau en Bergen op Zoom, maakt Alphen een uitstekende basis voor een tocht door Noord-Brabant.
Voor wie op zoek is naar rust, geschiedenis en smaken van Brabant, is Alphen een prachtige bestemming die zowel historisch als cultureel veel te bieden heeft.