100 Activiteiten en Bezienswaardigheden in Winterberg – Van Wintersport tot Zomeravonturen
augustus 29, 2025
Drenthe, de noordelijkste provincie van Nederland, biedt een unieke combinatie van natuurlijke schoonheid, diepe geschiedenis en levendig dorpse leven. Van de sprookjesachtige heidevelden tot de wereldberoemdste hunebedden, van oude esdorpen tot herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog – Drenthe is een provincie die zowel rust als avontuur biedt. Deze reis door Drenthe richt zich op tien plekken die het authentieke karakter van de regio het beste weergeven. Van de indrukwekkende natuur van het Dwingelderveld tot de levendige sfeer in het oudste esdorp van Nederland, elk van deze locaties draagt bij aan een diepgaande ervaring in het hart van het Nederlandse platteland.
Orvelte: een levend monument voor het verleden
Gelegen in het hart van Drenthe ligt het dorp Orvelte, vaak beschouwd als het bekendste esdorp van de provincie. Dit dorp is een levend monument waar de tijd lijkt stil te staan. De bewoners en bezoekers beleven het dagelijks leven in een omgeving van oude keien, rietgedekte boerderijen en historische gebouwen. Orvelte is sinds eeuwen een onderdeel van het Drentse landschap en is vanaf de 10e eeuw ontstaan als agrarisch dorp met een sterke band met het landbouwbedrijf. Het dorp is geheel autovrij, wat de sfeer van rust en authenticiteit versterkt.
Het centrale onderdeel van Orvelte is het Bezoekerscentrum Bruntingerhof, gelegen aan de Flintenweg 8. Dit centrum fungeert als uitvalsbasis voor bezoekers die willen weten hoe het er vroeger in Drenthe was. Het pand zelf is opgericht uit historische gebouwen die ooit deel uitmaakten van een boerderij. Binnen het terrein vind je een smidse, een houtzagerij, een klompenmakerij en een Ijzertijdboerderij, waar bezoekers een duurzame visie op landbouw en handwerk kunnen ervaren. De Ijzertijdboerderij is een bijzondere plek om te leren over de landbouwpraktijken van het begin van de twintigste eeuw. Bij een bezoek aan de houtzagerij en de smidse wordt het vakmanschap van de oude tijden levendig gemaakt.
Orvelte is ook de geboorteplaats van de bekende striptekenaar Jan Kruis, en daarom is het hier mogelijk om het Jan Kruis Museum te bezoeken. Dit museum is een unieke uitgebreide verzameling van werken van de Drentse kunstenaar, die vooral bekend is geworden om zijn serie De Kikker. Daarnaast is er ook het Apple Museum Nederland, een van de weinige plekken ter wereld waar bezoeker vrijwel de complete collectie werkende Apple-apparatuur kunnen bewonderen. Dit museum is een aanrader voor technologie-liefhebbers en nostalgische bezoekers.
Voor gasten die in Orvelte willen overnachten, is het Tolhuisje een populaire keuze. Dit pand is een bewaard gebleven woonvorm uit de 19e eeuw, waarmee een stijlvolle en historisch gevoel wordt geschapen. De plek is ideaal voor gezinnen die willen genieten van de rust en het karakter van het dorp, zonder in de nabije stad te zijn.
Natuurpracht in het Drentse landschap: van het Mantingerzand tot het Dwingelderveld
De natuur in Drenthe is een van de meest gevarieerde en schilderachtige in Nederland. Van heidevelden die tot in de verte strekken tot bossen die door eeuwenoude landschappen zijn doorkruist, biedt de provincie een uitgebreid netwerk aan wandel- en fietsroutes. Twee van de meest indrukwekkende natuurgebieden zijn het Mantingerzand en het Dwingelderveld.
Het Mantingerzand, gelegen nabij Orvelte langs de Mantingerdijk 8, is een van de weinige plekken ter wereld waar natuurlijke stuifzandheuvels zijn gebleven. Het landschap is gekenmerkt door hoge zandheuvels, doorwrochte bossen van jeneverbesstruiken en moerassen die in de zomer vol bloeiende bloemen staan. De plek is weinig bezocht, wat hem een sfeer van rust en eenheid met de natuur geeft. De wandelroutes beginnen aan de parkeerplaats bij Mantingerdijk 8 en lopen door de bossen en langs de randen van de heuvels. In de vroege ochtend is er vaak een dunne nevel boven het landschap, wat het geheel nog sprookjesachtiger maakt. Bezoekers kunnen hier vaak de mooiste vogelgeluiden horen, zoals het zangerige gezoem van de iepen en de zilveren klank van de merel.
Aan de overkant van het landschap ligt het Dwingelderveld, een van de mooiste natuurgebieden van Drenthe. Dit gebied is onderdeel van Nationaal Park Dwingelderveld, een van de grootste natuurreservaten van Nederland. Het park wordt gekenmerkt door hoge dennebossen, uitgestrekte veenweiden, stroomversnellingen en oude landwegen. Het landschap is ontstaan tijdens de ijstijd en bevat een groot aantal prehistorische grafheuvels, hunebedden en andere archeologische vondsten. De route langs het oude spoorwegpad biedt een prachtig uitzicht over het landschap en is ideaal voor een rustige wandeling of fietsrit. In het Dwingelderveld zijn ook herkenbare plekken te vinden zoals het oude station van Vledder en de oude waterwegen die ooit dienstdeden voor de houtvoetvaart.
Veenhuizen: UNESCO-werelderfgoed en herstel van menselijke waarden
Veenhuizen, gelegen in het noordoosten van Drenthe, is een van de meest bijzondere dorpen van de provincie. Ooit opgericht als heropvoedingskolonie voor arme stedelingen in de negentiende eeuw, is het nu een UNESCO-werelderfgoed. Het dorp is opgebouwd rond een reeks monumentale gebouwen die voorheen dienstdeden als ziekenhuis, gevangenis en heropvoedingscentra. De gebouwen zijn gekenmerkt door hun eenvoudige architectuur en de opgeleverde teksten op de gevels, zoals ‘Werk en Bid’ of ‘Orde en Tucht’.
Het historische complex van Veenhuizen fungeert tegenwoordig als cultureel en sociaal bolwerk. Het voormalige hospitaal is nu omgebouwd tot een goed café, waar gasten kunnen genieten van lokale dranken en een sfeer vol geschiedenis. Het Gevangenismuseum, gevestigd in het oude gebouw, vertelt het schrijnende en boeiende verhaal van de heropvoedingskoloniën. Het museum toont vele persoonlijke herinneringen, documenten en voorwerpen van voormalige bewoners, en biedt inzicht in de zware omstandigheden die daar heersten. Het verhaal van deze plek is een belangrijk onderdeel van de Nederlandse geschiedenis, vooral in het kader van sociale hervorming in de negentiende eeuw.
Voor bezoekers die geïspireerd zijn door de geschiedenis van deze plek, is het aanrader om het boek Het Pauperparadijs van Suzanna Jansen te lezen, dat een diepgaande beschrijving biedt van deze sociale experimenten. Het boek is een aanrader voor mensen die geïtrigeerd zijn door sociaal historisch onderzoek.
Het toeristisch informatiepunt (TIP) van Veenhuizen ligt op Oude Gracht 40. Hier kunnen bezoekers informatie verkrijgen over wandelroutes, tentoonstellingen en bijeenkomsten in het dorp. Het dorp is ook een populaire bestemming voor gasten die willen verblijven in een historisch pand. Het is mogelijk om overnachting te boeken in de oude gebouwen, wat een unieke ervaring oplevert.
De Hondsrug: natuur, cultuur en historisch erfgoed
De Hondsrug is een van de meest indrukwekkende natuurlijke vormen in Drenthe. Deze zandrug, gevormd tijdens de ijstijd, loopt vanaf het grensgebied met Groningen tot in het noordoosten van de provincie, richting Emmen. Het landschap is gekenmerkt door glooiende heuvels, uitgestrekte bossen en een rijke biodiversiteit. De plek is ideaal voor wandelen, fietsen en natuurwaarneming.
Bij het dorp Exloo ligt een populaire uitgangspunt voor wandel- en fietsroutes. Hier is het mogelijk om te wandelen langs de schaapskooien, die nu dienen als rustplekken en natuurbeheerdersposten. De wegen zijn goed onderhouden en zijn geschikt voor alle leeftijden. Ook zijn er meerdere plekken waar je kunt stoppen voor een uitzicht op de omgeving. Het is hier ook mogelijk om de indrukwekkende hunebedden te bezoeken, zoals het Hunebed D21, dat een van de oudste bouwwerken ter wereld is.
De Hondsrug is niet alleen een natuurreservaat, maar ook een gebied met diepe historische betekenis. Er zijn hier honderden grafheuvels en voorhistorische vondsten geplaatst. De plek is een uitgebreid archeologisch gebied en wordt regelmatig bestudeerd door wetenschappers. Voor bezoekers die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van Drenthe, is het een must-see.
Sterke plekken in zuid- en west-Drenthe: van Diever tot Kamp Westerbork
In het zuidwesten van Drenthe ligt het dorp Diever, gelegen aan de rand van Nationaal Park het Drents-Friese Wold. Het dorp is ontstaan tijdens de middeleeuwen en wordt vaak gezien als het dorp van Shakespeare. Sinds 1946 worden hier elk jaar toneelstukken van de beroemde Britse dramaturg opgevoerd in een openluchttheater, het zogeheten Shakespearetheater. Het toneel is opgericht in een natuurlijk dal en heeft een uitzicht op de bossen en velden. De voorstellingen zijn een unieke combinatie van cultuur, natuur en geschiedenis.
Naast het toneel zijn er in Diever meerdere bezienswaardigheden te vinden. De Sint-Pancratiuskerk is een Romaanse kerk uit de 12e eeuw en wordt beschouwd als een van de mooiste van Drenthe. Het gebouw is bekend om zijn oude kerkhouten houtsnijwerk en historische kerkbanken. De korenmolen De Vlijt is een bewaard gebleven molen uit de 19e eeuw en is nu een bezoekerscentrum voor het historische dorp. Ook het OERmuseum West-Drenthe is een aanrader voor mensen die geïnteresseerd zijn in de landbouwgeschiedenis van de regio.
Buiten het dorpscentrum ligt het historische hunebed D52, dat is uitgegraven en nu beschermde bescherming heeft. Bovendien zijn er in de bossen bij Diever plekken waar voormalige verzetsstrijders hun onderduikplekken hadden. Het onderduikershol is een gedeelte van een oude steengroeve die wordt gebruikt als gedenkplek.
In het zuiden van Drenthe ligt Kamp Westerbork, een nationaal geheugenplek dat het verhaal van de Tweede Wereldoorlog herdenkt. Het kamp was een verzamelkamp en diende als tussenstop voor honderduizenden Joden voordat ze naar de vernietigingskampen werden vervoerd. Vandaag is het kamp een bezoekerscentrum waar bezoekers kunnen leren over de geschiedenis van het kamp, de mensen die er gevangen zaten en de mensen die hulp boden. Het is een plek die met respect en nederigheid wordt bezocht.
Praktische informatie en verblijfskeuze in Drenthe
Voor gasten die een vakantie willen boeken in Drenthe zijn er vele opties beschikbaar. Voor mensen die graag in de natuur willen verblijven, zijn er campings en vakantieparken verspreid over de provincie. Bekende campings zijn te vinden via websites zoals Natuurcamping.nl, Charmecamping.nl en ANWB Camping. Voor gasten die een luxe verblijf willen, zijn er vakantieparken zoals Landal PUUR Exloo, gelegen bij het nationale park, en Landgoed ’t Wildryck in Diever, dat een zwembad, kinderboerderij en sportvelden heeft.
Voor mensen die een huiselijke sfeer willen, zijn er ook vakantiehuisjes beschikbaar. Een voorbeeld is het natuurhuisje bij Havelte, geschikt voor twee personen, gevestigd in een monumentale schaapskooi. Dit huisje heeft een woon- en eetkamer, een keuken, een badkamer en een slaapkamer, en ligt op een terrein met een grote gemeenschappelijke tuin.
Voor het boeken van hotels en pensionen is Booking.com een populaire keuze. Voor vakantieparken zijn Landal en Roompot de meest gebruikte leveranciers.
Conclusie
Drenthe is een provincie die alles biedt voor een diepgaande, authentieke vakantie. Van de schilderachtige dorpen zoals Orvelte en Diever, via de natuurreservaten als Mantingerzand en Dwingelderveld, tot de historische plekken zoals Veenhuizen en Kamp Westerbork – elk van deze locaties draagt bij aan een unieke ervaring. De combinatie van natuur, cultuur en geschiedenis maakt Drenthe tot een ideaal bestemming voor mensen die rust willen, maar ook avontuur zoeken. Of je nu wilt wandelen langs de zandheuvels, een museum bezoeken, of een avond doorbrengen in een historisch huisje – Drenthe biedt ruimte voor elke reiswens.