De Pracht van Graubünden: Een Gids voor Natuur, Cultuur en Avontuur in het Zuiden van Zwitserland

Graubünden, het grootste en meest oostelijke kanton van Zwitserland, biedt een unieke combinatie van adembenemende natuur, rijke cultuur en historisch erfgoed. Gelegen in het zuiden van het land, grenst het aan Oostenrijk, Italië en Liechtenstein, en is het thuis van de hoogste top van Zwitserland, de Piz Bernina met 4049 meter. Deze bergachtige regio is een paradijs voor liefhebbers van de natuur, met ongerepte meren, diepe kloven en bergen die zich uitstrekken tot aan de Alpen. Voor toeristen uit Nederland en elders is het een populaire bestemming voor zowel zomer- als wintersport, met een uitgebreid aanbod aan activiteiten, van wandelen en kanoën tot skiën en sjeesbaantjes. De regio is gekend om haar culturele diversiteit, waar Duits, Italiaans en het Reto-Romaans als talen worden gesproken. In deze gids worden de belangrijkste bezienswaardigheden, activiteiten en praktische informatie voor een vakantie in Graubünden besproken, met speciale aandacht voor het pittoreske dorp Bergün en zijn omgeving.

Natuurlijke hoogtepunten in Graubünden

Graubünden is een waar paradijs voor natuurliefhebbers en avontuurlijke reizigers. Het landschap wordt gedomineerd door hoge bergen, diepe dalen en weelderige valleien, waarvan het Engadin en het Albuladalen twee van de meest imposante voorbeelden zijn. Het gebied omvat ook het enige nationale park van Zwitserland, gelegen in het zuiden van het kanton, dat ongerepte natuur en een uitgebreid ecologisch systeem bewaart. Deze natuurreservaten bieden ruimte voor zeldzame diersoorten en ongerepte landschappen, ideaal voor wandelingen, fietsen en natuurwaarneming. Het Zwitserse Nationale Park, gelegen in het zuiden van Graubünden, is een voorbeeld van dit natuurerfrecht dat bewaard is gebleven en toegankelijk is voor natuurliefhebbers.

Een van de meest indrukwekkende natuurverschijnselen in de regio is de Rheinschlucht, een sierlijke kloof die ontstaan is uit de samenvloeiing van de Vorderrhein en de Hinterrhein bij Reichenau. Vanaf Ilanz stroomt de rivier door deze prachtige kloof, die wordt gekenmerkt door steile rotswanden en een levendige stroom. De kloof is een populaire bestemming voor activiteiten zoals kanoën, raften en wandelen langs de oevers. De combinatie van koude bergwateren en de natuurlijke sfeer maakt van de Rheinschlucht een topbestemming voor avontuurlijke reizen. De toegang tot de kloof is eenvoudig en de omgeving is uitgerust met fietspaden en wandelpaden, zodat bezoekers van elk niveau comfortabel kunnen genieten van de natuur.

Een ander uniek natuurverschijnsel is de Via Mala, een oude kloofweg langs de Hinterrhein. Deze weg, ooit een gevaarlijk pad door een smalle, gevaarlijke kloof, is vandaag de dag een moderne, veilige weg die toegankelijk is voor auto- en fietsreizigers. Voor een paar francen kan men vanaf de weg een korte wandeling maken naar de bodem van de kloof, waar de natuur nog intenser en indrukwekkender is dan vanaf de bovenrand. De kloof is omgeven door hoge rotswanden en de geluiden van de stromende rivier creëren een sfeer van rust en sierlijkheid. Deze toegang is ideaal voor natuurfotografen en liefhebbers van stilte en rust.

Een van de meest begeerde bezienswaardigheden in de regio is het meer Lai da Palpuogna, gelegen aan de voet van de Albulapas in het dorp Bergün. Dit meer wordt vaak beschouwd als het mooiste meer van Zwitserland. In de herfst verandert het landschap in een schilderachtig toneel, waar de lariksen om het meer alle kleuren van de regenboog aannemen. Het helderblauwe water weerspiegelt deze kleurenpracht in perfecte rust, wat het tot een ideale plek maakt voor fotografie en rustige ontmoetingen met de natuur. In 2007 werd het meer uitgeroepen tot de mooiste plek van Zwitserland in een bekend TV-programma, wat het erkend heeft als een van de meest onmisbare plekken in het land.

Culturele en historische bezienswaardigheden in Graubünden

Naast de natuurlijke pracht, biedt Graubünden ook een rijk cultureel en historisch erfgoed, dat het land uniek maakt in de Zwitserse regio. Het kanton is een ecotoptima van culturele diversiteit, waar Duits, Italiaans en het Reto-Romaans worden gesproken. Deze taalrijkheid is zichtbaar in de architectuur van de dorpen, de sfeer van de straten en de tradities van de bevolking. De cultuur van Graubünden is geïnspireerd op een diep historisch verleden, dat terugloopt tot het middeleeuwen. De meeste dorpen, zoals Bergün, hebben een unieke bouwstijl met gevels versierd met sgraffito’s – een vorm van decoratieve wandverf die vaak historische gebeurtenissen of beroemde dorpsleden weergeeft.

Bergün zelf is een voorbeeld van een dorp dat vanuit het verleden is voortgekomen uit de welvaart van de 15e tot 18e eeuw. Tijdens die periode werkten vele inwoners van het dorp als banketbakkers in Italië en elders in Europa, waaronder in Stockholm en Kiev. Het verdiende geld werd gestuurd naar hun familie in het vaderland, wat leidde tot een bloeiende economie en een verrijkte cultuur. Deze achtergrond heeft ertoe geleid dat het dorp vandaag de dag officieel een van de ‘mooiste dorpen van Zwitserland’ mag zijn. De sgraffito’s op de gevels zijn een bewijs van die rijke geschiedenis en tonen de trots van de dorpsbewoners op hun erfgoed.

Voor bezoekers die meer willen weten over de geschiedenis van het gebied, zijn er verschillende musea die aanbevolen worden. Het Engadiner Museum in Chur toont de levensstijl, tradities en cultuur van het Engadin-gebied, met een focus op de geschiedenis van de regio vanaf de middeleeuwen tot heden. Even belangrijk is het Rätische Museum in dezelfde stad, dat een uitgebreid overzicht biedt van de geschiedenis, kunst en cultuur van Graubünden. Beide musea zijn ideaal voor bezoekers die een diepere kijk willen op de culturele identiteit van de regio.

Een van de meest bijzondere culturele erfgoden is het klooster van Müstair, dat gedeeltelijk erkend is als Werelderfgoed door UNESCO. Dit vroeg-middeleuws klooster, opgericht in de 9e eeuw, is een mooi voorbeeld van vroege christelijke architectuur en ligt in een rustgevend dal, omgeven door bergen. De locatie is zowel cultureel als natuurlijk van groot belang. Andere historische plekken zijn middeleeuwse burchtruïnes, vaak gelegen langs strategische passen in de bergen. Deze vestingen, vaak gemaakt van steen en hout, zijn een blijk van de strijdbare geschiedenis van het gebied, waar de controle over wegen van groot belang was.

De architectuur van de dorpen in het Engadin- en Domleschg-gebied is ook opvallend. De Engadiner huizen, vaak gemaakt van hout en met hoge daken om sneeuw af te remmen, zijn kenmerkend voor de regio. Deze huizen zijn vaak in paren gebouwd, met een ruimte voor vee en een woning voor mensen. De combinatie van stijl, duurzaamheid en functie maakt deze huizen tot een uniek onderdeel van het culturele erfgoed van Zwitserland.

Activiteiten en toeristische attracties in de regio

Voor reizigers die op zoek zijn naar actieve vakanties, biedt Graubünden een uitgebreid aanbod aan activiteiten, zowel in de zomer als in de winter. De regio is een topbestemming voor wandelingen, mountainbiken, kanoën en wandeltochten langs bergmeren en kloven. De bergpassen, zoals de Splügenpas en de San Bernardinopas, zijn populair bij wandelaars van elk niveau. De Splügenpas biedt een scala aan routes, van lichte wandelingen tot zware tochten via bergpaden en door dichten. De San Bernardinopas, gelegen in een sferisch landschap, wordt vaak gehuld in mist of lage wolken, wat een mysterieuze sfeer creëert. Deze omgeving is ideaal voor fotografen of mensen die rust willen in de natuur.

Een unieke ervaring die alleen in deze regio te vinden is, is het sjeesbaantje ‘der Klassiker’ in Bergün. Dit is wereldberoemd als de langste en meest spannende sjeesbaan ter wereld. De afdaling is zes kilometer lang en wordt gereden op twee ijzeren latjes zonder kabel of motor. Het startpunt ligt op het bergdorp Preda, vanwaar een speciale trein, de Schlittelzug, de bezoekers in de winterperiode heen en weer vervoert. De trein is uitgerust met een speciale houten zetel en een veiligheidsgordel, en de rit zelf is al een ervaring. De afdaling zelf is extreem snel en vereist evenwicht, concentratie en moed. Bezoekers mogen zich voorbereiden op een snelle afdaling langs de spoorbaan, waarbij ze onder keerviaducten doorheen vliegen en talloze bochten nemen. Deze ervaring is niet voor iedereen geschikt, maar is voor avontuurlijke reizigers een onvergetelijke ervaring.

Voor gezinnen is er ook veel te doen. Het dorp Bergün is uitgerust met een gratis treinpas voor kinderen tot 18 jaar, zolang er in het Reka Holiday Village verblijft. Deze pas is geldig van 15 maart tot 25 oktober 2025 en geeft toegang tot talloze treinritten in de regio, waaronder een uitgebreid netwerk van de Rhätische Bahn (RhB). Kinderen kunnen met deze pas gratis naar populaire bestemmingen zoals Arosa en Davos. In Arosa kan men bijvoorbeeld eekhoorntjes voeren, terwijl Davos beschikt over een enorme speeltuin genaamd Madrisa Land, die kinderen uit het hele land aantrekt. Daarnaast zijn er speciale kindertours in het treinmuseum in Albula, inclusief een simulator die het leven van een spoorreiziger nabootst.

De natuurlijke attracties zijn niet alleen beperkt tot meren en bergen. Ook in de zomer is er veel te beleven. Bezoekers kunnen kiezen uit een breed scala aan wandelroutes langs meren, door bossen of langs rivieren. De kust van het Silsersee, de St. Moritzersee en de Silvaplananersee worden vaak beschouwd als de mooiste meren van Zwitserland. Deze meren zijn vaak omgeven door bergtoppen en hebben een helderblauw water dat het landschap versterkt. De combinatie van natuur, cultuur en rust maakt deze plekken tot een ideaal doel voor een rustige vakantie.

Praktische informatie en reisadvies

Voor reizigers die overwegen om in Graubünden te verblijven, is het belangrijk om praktische informatie over reizen, verblijf en kosten te kennen. Het kanton is goed aangesloten op het treinnetwerk van Zwitserland, met name via de Rhätische Bahn (RhB), die zowel de Albulalijn als de Bernina-lijn exploiteert. Deze trein verbindingen zijn niet alleen betrouwbaar, maar ook een deel van de ervaring, met ouderwetse treinen die door prachtige landschappen rijden. Voor reizigers met kinderen is er een speciaal voordeel: bij verblijf in bepaalde accommodaties, zoals het Reka Holiday Village in Bergün, krijgen kinderen tot 18 jaar een gratis treinpas voor de zomerperiode 2025. Deze pas is geldig van 15 maart tot 25 oktober en kan worden gebruikt voor talloze reizen in de regio.

Voor reizigers die met meer dan twee volwassenen in een accommodatie verblijven, is het mogelijk om extra treinpassen tegen een extra vergoeding van 70 CHF per volwassene per week (prijspeil 2024-2025) aan te schaffen. Dit is handig voor groepen die veel reizen willen maken binnen het netwerk. De treinpas is ook geldig in naburige steden zoals Chur, Sankt Moritz en Davos, waardoor reizigers makkelijk kunnen uitwisselen tussen culturele en natuurlijke attracties.

De accommodaties in de regio variëren van rustieke boerderijen tot luxe hotels. Het Reka Holiday Village in Bergün is een voorbeeld van een kindvriendelijke accommodatie, met faciliteiten zoals een speeltuin, een speelruimte voor kinderen en activiteiten zoals kabelbaanritten, klimwandelingen en een ‘knikkerwandeling’ op de berg. Er zijn ook speciale themawandelingen voor kinderen, zoals de ‘knikkerwandeling’ en ‘trotti-bike’-afritten. Huisdieren zijn helaas niet toegestaan in dit resort, maar er zijn talloze andere Reka-vestigingen in Zwitserland waar honden wel welkom zijn.

Voor reizigers die op zoek zijn naar een rustige plek in de natuur, is het belangrijk om te weten dat veel dorpen in Graubünden een sfeer van tijdloosheid uitstralen. In plaats van massatoerisme, blijft het gebied grotendeels behouden. Dit maakt het ideaal voor mensen die rust willen, natuur willen beleven en historische dorpen willen ontdekken. De zomer is de beste tijd om te wandelen en te fietsen, terwijl de winter ideaal is voor het genieten van de bergen, het skiën in Sankt Moritz of het ervaren van de wereldberoemde sjeesbaan in Bergün.

Conclusie

Graubünden is een unieke bestemming in het zuiden van Zwitserland, waar natuur, cultuur en avontuur samenkomen in een evenwichtige combinatie. Het kanton biedt van alles: van de prachtige natuur van de Rheinschlucht en het meer Lai da Palpuogna, tot de historische diepgang van dorpen als Bergün en het erfgoed van het klooster van Müstair. Voor bezoekers uit Nederland is het een ideaal bestemming voor een actieve zomervakantie of een rustige winterreis, met een uitgebreid aanbod aan activiteiten, van wandelen en kanoën tot het ervaren van de wereldberoemde sjeesbaan ‘der Klassiker’. De gratis treinpassen voor kinderen, de toegankelijke treinverbindingen en de gastvrije sfeer van de dorpen maken het een aantrekkelijke keuze voor gezinnen en avontuurlijke reizigers. Met zijn culturele diversiteit, rijke geschiedenis en ongerepte natuur is Graubünden een echte juwelen uit de Zwitserse natuur.

Bronnen

1. Graubünden: natuur en cultuur in het zuiden van Zwitserland
2. Reka Holiday Village Bergün: kindvriendelijk verblijf met gratis treinpas
3. Met de Rhätische Baan door Graubünden: ervaringen in Bergün
4. Vakantie in Graubünden: berg, dal en meer
5. De mooiste bezienswaardigheden van Graubünden: een gids voor toeristen