Een Stad vol Erfgoed en Natuur: Bezienswaardigheden en Avontuur in Bad Tölz
augustus 27, 2025
De stad Oswiecim, in de Poolse regio Klein-Polen, is vooral bekend vanwege het voormalige concentratiekamp Auschwitz-Birkenau. Dit historisch gebied, gelegen op ongeveer 60 kilometer ten westen van Krakau, is een van de meest bezoekersaantrekkende plekken ter wereld. Het kamp is geen gewoon toeristisch doorgaan, maar een plek van diepe betekenis, die herinnering oproept aan de gruweldaden van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust, waarbij meer dan een miljoen mensen, onder wie meer dan vijf miljoen Joden, werden vermoord. Het bezoek aan Auschwitz-Birkenau is geen gewone bezoekersactiviteit; het is een ernstige, emotionele ervaring die kennis, nadenken en respect vereist. Voor reizigers naar Polen is een bezoek aan dit gedeelte van historisch erfgoed onmisbaar, zowel uit culturele als educatieve overwegingen.
Auschwitz-Birkenau is opgedeeld in twee hoofdonderdelen: het hoofdkamp Auschwitz I in de stad Oświęcim, en het uitgebreide kamp Birkenau, ook wel Birkenau of Auschwitz II genoemd, gelegen op ongeveer drie kilometer afstand in het dorpje Brzezinka. Samen beslaan deze gebieden een oppervlakte van ongeveer 191 hectaren. Het museum is opgericht als herinnering aan de slachtoffers van de nazi’s, die in het kamp werden vastgehouden, uitgehongerd, gemarteld en gedood. Het gebied toont barakken, gaskamers, crematoria en persoonlijke bezittingen van de gevangenen, zoals schoeisel, kleding en spullen uit hun dagelijks leven. Deze voorwerpen zijn niet alleen bewaard gebleven als bewijsstukken, maar ook als symbool voor het verlies dat plaatsvond. De bezoeken aan deze plek zijn zowel historisch als emotioneel zwaet, en vereisen zorgvuldige voorbereiding, zowel mentaal als fysiek.
Voor de meeste bezoekers is het raadzaam om zo vroeg mogelijk op de dag te komen, voordat de grote groepen toeristen arriveerden. Dit verhoogt de kans op een plek in de bezoekerstochten, omdat het aantal mensen dat tegelijkertijd naar binnen mag beperkt is. De bezoeken aan Auschwitz zijn geregeld via een gids of een vooraf gereserveerde tour. Het is belangrijk om te weten dat je niet verplicht bent om overal te gaan kijken, vooral niet als je emotionele spanning voelt. Het is toegestaan om bepaalde delen te overs salen of op een afstand te blijven. De ervaring is persoonlijk, en elke bezoeker moet zijn of haar grens kennen. De plek is niet geschikt voor kinderen onder de twaalf, vooral vanwege de zwaarte van het materiaal en de emotionele impact.
De belangrijkste regels tijdens het bezoek zijn eerbied, stilte en passend gedrag. Fotograferen is toegestaan op veel plekken, maar op bepaalde plekken, zoals in de gaskamers en de kerk in Birkenau, is het verboden. Dit is een gebied van rouw en herdenking, en de regels dienen te worden gevolgd. Het is belangrijk om een passende kleding te dragen: geen korte broeken, korte mouwen of open schoenen. Het is ook aan te raden om je voor te bereiden op een emotioneel zware ervaring. Voordat je gaat, kan het nuttig zijn om de documentaire serie ‘Auschwitz: Nazi’s and the Final Solution’ op Netflix te bekijken. Deze acht afleveringen geven een diepgaande kijk op de geschiedenis van de concentratiekampen, met getuigenverklaringen van overlevenden en deskundigen. De serie helpt om de context van Auschwitz te begrijpen en maakt het bezoek zinvol en dieper.
Hoewel Auschwitz-Birkenau het meest bekend is, biedt de omgeving, met name Krakau, veel meer aan. Krakau is de tweede stad van Polen en heeft een uitgebreid historisch centrum dat goed te verkennen is te voet. De Grote Markt, het hart van Krakau, is omgeven door prachtige gebouwen, paleizen en kerken. Vanaf dit centrum kun je eenvoudig de stad ontdekken. Een belangrijke bezienswaardigheid in Krakau is het Wawel-kasteel, gelegen op een heuvel boven de stad. De plek is niet alleen historisch van betekenis, maar ook een symbool van Poolse onafhankelijkheid en trots. De kathedraal bij het kasteel is een van de mooiste kathedralen in heel Midden-Europa.
Bijzonderheid in Krakau is ook het Prinses Czartoryski Museum, waar sinds eind 2019 een van de beroemdste schilderijen ter wereld hangt: de ‘Dame met de Hermelijn’ van Leonardo da Vinci. Dit schilderij is een van de meest gewilde kunstwerken ter wereld en een echte trots van de stad. Het museum is uitgebreid en biedt een prachtige verzameling schilderijen, sieraden en historische voorwerpen. Het is een aanrader om naast een bezoek aan Auschwitz ook een dag te besteden aan deze bezienswaardigheid.
Naast cultuur en geschiedenis biedt de omgeving van Krakau ook uitgebreide natuurervaringen. In de buurt van Krakau liggen meerdere nationale parken, zoals het Las Wolski nationale park, dat in het zuiden ligt. Dit gebied is een echte natuurparadijs voor wandelaars, met prachtige wandelpaden langs bossen, kliffen en watervallen. Ook de Silezische Beskiden, een bergketen in een beschermd natuurgebied, zijn populair onder natuurliefhebbers. Hier zijn vele wandelroutes met adembenemende uitzichten. Voor wandelaars die meer dan een dag willen wandelen, zijn er chalets langs de routes waar je kunt overnachten. Het is aan te raden om zowel de routes als de accommodaties van tevoren te boeken, vooral in het zomerseizoen.
Een andere interessante plek in de stad is de wijk Podgórze, gelegen aan de zuidzijde van de Wisła-rivier. Deze wijk is vooral bekend vanwege de fabriek van Oskar Schindler, waar hij honderden Joodse arbeiders in leven wist te houden gedurende de Tweede Wereldoorlog. De historische betekenis van deze plek wordt versterkt door de film Schindler’s List, die op deze gebeurtenis is gebaseerd. De stad biedt daardoor niet alleen een kijk op de duistere kanten van de geschiedenis, maar ook op de kracht van menselijke solidariteit en moed.
Krakau zelf heeft ook een prachtig groen gebied in het hart van de stad: Planty, een stadspark dat helemaal rond het oude centrum loopt. Het is ongeveer vier kilometer lang en biedt een uitgebreid wandelgebied langs de oude stadsmuren. Het is een uitgelezen plek om even bij te komen, te genieten van het groen en de natuur, en de stad op een rustige manier te verkennen. Voor mensen die willen weten hoe Krakau is ontstaan, is de legende van de stad interessant. Volgens de overlevering werd Krakau gesticht door een schoenmaker genaamd Krak, die een draak versloeg die de stad bedreigde. De bevolking was zo dankbaar dat hij koning werd, en de stad werd naar hem vernoemd.
Voor reizigers die geïnteresseerd zijn in historische en culturele bezoeken, is een combinatie van Krakau en Auschwitz het meest aanbevolen. De afstand tussen Krakau en Auschwitz is ongeveer 60 kilometer, en er zijn regelmatig busverbindingen die binnen twee uur de overtocht mogelijk maken. Veel toeristen kiezen voor een dagexcursie, die vaak wordt georganiseerd via hotels of reisbureaus. Deze excursies zijn handig, omdat vervoer, toegang en een gids zijn inbegrepen. Een belangrijk voordeel van een gidsentour is dat je zeker weet dat je op de juiste dag naar binnen mag, omdat het aantal bezoekers per dag beperkt is. Zonder reservering is de kans op weigering groot, vooral tijdens de drukke seizoenen.
Naast het bezoek aan Auschwitz-Birkenau en Krakau, is ook de Zoutmijn Wieliczka een aanrader voor reizigers. Op ongeveer 15 kilometer ten zuiden van Krakau ligt deze oude mijn, die reeds sinds het midden van de 13e eeuw wordt gebruikt. De mijnen zijn uitgebreid en beslaan ruim 300 kilometer aan tunnels, tot een diepte van 327 meter. De binnenmijnen zijn versierd met indrukwekkende zoutsculpturen, gemaakt door de arbeiders die hier jarenlang werkten. Hoogtepunt van de tour is de ondergrondse kapel, gemaakt van zuiver zout. De kapel is een uniek voorbeeld van kunst en techniek uit de 19e eeuw. Omdat het in de mijnen koud is en veel traplopen nodig is, is goede schoeisel en lichte kleding aan te raden. Voor mensen die houden van historische mijnen of onderaardse wereld, is dit een unieke ervaring.
Er zijn ook vele andere activiteiten mogelijk in de omgeving. Wie meer wil ervaren van de natuur, kan kiezen voor een wandeling in het Babiogórski nationale park. Dit gebied is een uitgebreid natuurreservaat met uitgebreide paden, bossen en meren. Het is ideaal voor wandelingen, fietsen en natuurwaarneming. Voor mensen die willen wandelen over meerdere dagen, zijn er gereserveerde opslagruimtes langs de paden, waardoor een meerdagswandeling mogelijk wordt. Voor minder ervaren wandelaars zijn er ook kortere routes beschikbaar.
Voor bezoekers die willen dat alles georganiseerd is, zijn er ook georganiseerde reizen beschikbaar die zowel historische bezoeken als natuurbeleving combineren. Deze reizen zijn meestal inclusief vervoer, accommodatie, maaltijden en gidsen. Voor mensen die zelf willen reizen, is het belangrijk om van tevoren te reserveren, zowel voor toegang tot Auschwitz als voor verblijven in de omgeving.
In de bronnen wordt benadrukt dat het bezoek aan Auschwitz-Birkenau een ernstige ervaring is. De plek is geen plezierbestemming, maar een herinneringsplek. Er is geen ruimte voor luid lawaai, grapjes of ongepast gedrag. Het is belangrijk om stil te zijn, te luisteren en te denken aan de mensen die hier hebben geleden. Het doet er niet toe of je van plan bent om alleen te gaan of met een groep, of met een gids te gaan: elke ervaring is uniek. Het is ook belangrijk om te weten dat je niet verplicht bent om elke plek binnen het kamp te bezoeken. Als je bepaalde delen niet aankan, kun je rustig buiten blijven of de gids vragen om je te begeleiden zonder binnen te gaan.
De bezoekers van Auschwitz-Birkenau komen uit de hele wereld. Het is een plek waar mensen van alle leeftijden, nationaliteiten en achtergronden komen om te denken aan de gevolgen van haat, racisme en intolerantie. De herinnering aan deze plek is een vereiste voor de mensheid. Het is een plek van pijn, maar ook van hoop. Want ondanks de gruwelijkheden die plaatsvonden, zijn er ook verhalen van overleving, solidariteit en menselijke waardigheid.
Voor een hotel in Nederland dat toeristen wil helpen bij het plannen van een reis naar Polen, is het essentieel om duidelijkheid te geven over de verantwoordelijkheid die bij het bezoek aan Auschwitz-Birkenau hoort. Het is niet genoeg om alleen een hotelreservering te geven. Het is belangrijk om bezoekers voor te bereiden op wat ze zullen zien, hoe ze zich moeten gedragen en hoe ze hun ervaring het beste kunnen benutten. Door voorlichting te geven, zoals het aanraden van documentaires of het benadrukken van de belangrijkste regels van gedrag, help je reizigers om een zinvol en respectvol bezoek te maken.
In samenvatting biedt Zuid-Poolse reizen een unieke combinatie van geschiedenis, cultuur en natuur. Van het donkere verleden van Auschwitz-Birkenau tot de levendige sfeer van Krakau, van de oude mijnen tot de prachtige natuurwegen – elke plek draagt bij aan een diepgaande ervaring. Voor toeristen die op zoek zijn naar diepgang, betekenis en educatieve waarde, is deze reis onmisbaar.