Een avontuur aan de kust van Oregon: Astoria en de omgeving ontdekken
augustus 27, 2025
Het Archeologisch Park Xanten (APX) is een van de meest indrukwekkende bezienswaardigheden in de regio Noordrijn-Westfalen in Duitsland. Gelegen aan de Duitse grens, dichtbij de Nederlandse stad Kleverland, biedt het park een unieke combinatie van historisch erfgoed, levendigheid en educatieve ervaring. Het is gebouwd op de overblijfselen van de Romeinse stad Colonia Ulpia Traiana, die in de 2e eeuw na Christus werd gesticht en een centrale rol speelde binnen het Romeinse rijk. Sinds zijn officiële opening in 1977 is het park uitgegroeid tot een van de grootste archeologische openluchtmusea van Europa, uitgestrekt over 60 hectare. Het park is zowel een populaire bestemming voor historisch geïnteresseerden als voor familie met kinderen die op ontdekkingsreis willen. Bovendien biedt de stad Xanten zelf een rijk cultureel en architectonisch erfgoed, met de middeleeuwse Dom van Xanten, de Clever Tor-poort en een aantal musea die diepe blikken in het verleden verstrekken.
De geschiedenis en structuur van Colonia Ulpia Traiana
De grondslag van het Archeologisch Park Xanten ligt in de overblijfselen van de Romeinse stad Colonia Ulpia Traiana, een van de belangrijkste nederzettingen in het Romeinse Rijk aan de oever van de Rijn. De stad, genoemd naar keizer Trajanus, had een oppervlakte van ongeveer 73 hectare en telde naar schatting 10.000 inwoners. De stad was gepland volgens een strak ruitvormig patroon, met straten die elkaar kruisten volgens een netwerk van rechthoekige blokken. Deze indeling, typisch voor Romeinse stadswijsheid, zorgde voor een doordachte indeling van het dagelijks leven, met ruimten voor overheersing, religie, handel en wonen. Het centrale plein, het forum, was het hart van de stad en fungeerde als sociaal, politiek en religieus centrum.
In het park worden deze oude straten en gebouwen op een realistische manier herbeëenheid. Bezoekers wandelen door de overblijfselen van het amfitheater, de tempels, het forum en de Grote Baden, die vandaag de dag nog zichtbaar zijn onder het glas en staal van het LVR-RömerMuseum. De paden in het park volgen de oorspronkelijke vorm van het Romeinse stratenrooster, waardoor bezoekers een tastbare ervaring krijgen van het pad dat vroeger door Romeinse burgers werd afgelegd. De opgravingen in het park gaan nog steeds door, wat het terrein tot een levend en dynamisch archeologisch terrein maakt. De LVR (Landschaftsverband Rheinland) is verantwoordelijk voor het beheer van het park en zorgt ervoor dat de opgravingen wetenschappelijk gecontroleerd en transparant worden uitgevoerd.
Deze continue opgravingen zijn niet alleen belangrijk voor wetenschap en kennis, maar bieden ook bezoekers de kans om te zien hoe de geschiedenis elke dag opnieuw wordt ontdekt. De site fungeert als een levend laboratorium, waar zowel professionele archeologen als studenten in het veldwerk kunnen trainen. In het kader van de zomeracademie kunnen studenten van opleidingen in archeologie, geschiedenis en cultuurwetenschappen praktijkervaring opdoen in de werkomgeving van de oude stad. Deze samenwerking tussen wetenschap en openbaarheid maakt het APX tot een uniek voorbeeld van beheer van cultureel erfgoed.
Het LVR-RömerMuseum: Leven terugbrengen tot leven
Het LVR-RömerMuseum is het hart van het Archeologisch Park Xanten. Gevestigd in een opvallende glazen structuur boven de overblijfselen van de Grote Baden, biedt het museum een meeslepende, meertalige ervaring in de oude Romeinse cultuur. Het museum is in 2008 geopend en is sindsdien een van de meest bezochte attracties van het park. De uitstalling begint al bij de ingang, waar bezoekers wandelen over glazen vloeren die de sporen van Romeinse voet- en wielsporen blootleggen. Deze technische oplossing creëert een gevoel van zweven boven de geschiedenis en versterkt het gevoel van tijdreizen.
Het museum is overzichtelijk opgebouwd over meerdere verdiepingen en biedt een diepgaande kijk op het dagelijks leven in de Colonia Ulpia Traiana. De tentoonstellingen tonen een uitgebreide verzameling artefacten, van eenvoudige aardewerkstuivers tot gouden sieraden, van wapens tot muurschilderingen. De expositie is zorgvuldig georganiseerd volgens thematische afdelingen, waaronder huishouden, religie, kunst, technologie en geneeskunde. Zo tonen bepaalde ruimtes hoe Romeinen hun voedsel bewaarden, hoe ze baden in de grote thermen en hoe ze religieuze ceremonies uitvoerden in hun tempels.
Een van de meest opvallende delen van het museum is de weergave van de Grote Baden. Hier zijn de overblijfselen van het uitgebreide badcomplex onthuld onder een indrukwekkend dak van staal en glas. De ruimte is ontworpen om zowel de architectuur van het oude badhuis te tonen als de opgravingen zelf te laten zien. Bezoekers kunnen de fundamenten van de wanden, de verwarmingsbuizen en de bakstenen vloeren van de badkamers zien. Deze combinatie van wetenschappelijk onderzoek en toegankelijke presentatie maakt het museum tot een plek waar zowel kinderen als volwassen bezoekers een levendig beeld krijgen van de levenswijze van de Romeinen.
De tentoonstellingen zijn uitgebreid uitgerust met interactieve elementen. Op meerdere plekken kunnen kinderen dingen aanraken, proberen of uitvoeren, zoals een Romeinse pottenbakkerij, een spreekbeurt in het Latijn of een proefneming van oude gerechten. Deze methoden zorgen ervoor dat de geschiedenis niet alleen wordt geleerd, maar ook gevoeld en ervaren wordt. Het museum is dus zowel educatief als onderhouddend en is geschikt voor bezoekers van alle leeftijden.
Familie- en kindvriendelijke attracties in het park
Het Archeologisch Park Xanten is sterk gericht op familiebezoeken en kindvriendelijke activiteiten. Het park is uitgebreid ontworpen met gezinnen in gedachten, en biedt een breed scala aan activiteiten die zowel educatief als vermakelijk zijn. De uitgestrekte groene ruimte van 60 hectare is ideaal voor wandelingen, picknicks of een rustige dagje uit in de natuur. De kinderen kunnen zich met volle inzet in de geschiedenis van de oude wereld onderdompelen, zonder dat het voelt als les.
Een van de meest populaire attracties voor kinderen is de prachtige speeltuin in het hart van het park. Deze speeltuin is geïnspireerd op Romeinse ontwerpen en biedt ruimte voor klimmen, glijden en spelen. Volwassenen kunnen hun kinderen hier veilig bewaken terwijl ze zich luidruchtig vermaken. De speeltuin is uitgerust met veilig speelmateriaal en is gelegen op een plek dichtbij de Romeinse herberg, zodat kinderen na het spelen een ijsje of een lekkere snack kunnen nuttigen.
Daarnaast zijn er diverse hands-on activiteiten geïntegreerd in het park. Kinderen kunnen deelnemen aan workshops zoals het maken van aardewerk, het bouwen van kleine schepen of het spelen van oude Romeinse spelletjes. Deze activiteiten zijn zowel educatief als sociaal, en helpen kinderen om de geschiedenis op een actieve manier te ervaren. Zo kunnen kinderen leren hoe oude mensen leefden, wat ze aten, hoe ze wonden en hoe ze hun tijd doorbrachten.
Eén van de meest bijzondere ervaringen in het park is het eten in de Romeinse herberg, ook wel de Taberna genoemd. Deze herberg is een reconstructie van een oude Romeinse tafelwoning, waar bezoekers kunnen zitten op houten banken en eten zoals de Romeinen vroeger aten. De menukaart bevat gerechten zoals geroosterd vlees, groenten uit de tuin, brood, wijn en fruit. De sfeer is authentiek en de gastheer of gastvrouw zorgt ervoor dat het gevoel van tijdreizen compleet is.
Voor familie met jonge kinderen is het park dus een ideaal uitje. Er is genoeg ruimte om te spelen, te leren en te genieten. De combinatie van natuur, cultuur en interactieve activiteiten zorgt ervoor dat er voor iedereen wat te beleven valt.
Culturele evenementen en festivals
Het Archeologisch Park Xanten is geen statisch museum, maar een levend en levendig terrein dat voortdurend wordt gevoed door culturele evenementen en festivals. Het jaarlijkse Romeinse Festival is het hoogtepunt van het culturele jaar. Tijdens dit evenement komt de geschiedenis levendig tot leven. Bezoekers kunnen gladiatorgevechten bijwonen, Romeinse markten bezoeken, muzikanten en toneelstukken van houten toneelstukken bewonderen en eten proberen zoals vleesworst, kruidentoetjes en Romeinse koekjes.
Het festival is een geheel van optredens, ambachten, voedsel en spelletjes. Er zijn optredens van toneelgroepen die de legende van de Nibelungen vertellen, en er worden tentoonstellingen georganiseerd over de religieuze en maatschappelijke levensomstandigheden in de Romeinse tijd. Bezoekers kunnen zelf proberen om een Romeinse kleding te dragen, een zwaard te slepen of zelfs een Romeinse schuit te besturen. Deze ervaringen zijn zowel voor kinderen als volwassenen. Het doet denken aan een levend feest dat niet alleen geschiedenis leert, maar ook emotie overbrengt.
Naast het grote jaarlijkse festival zijn er gedurende het hele jaar andere evenementen. Zo zijn er bijvoorbeeld avondacties, nachtopgravingen, of avondverlichte wandelingen in het park. Deze activiteiten zijn vaak beperkt in aantal en worden vaak al van tevoren aangekondigd. Bezoekers kunnen zich dus op de hoogte houden via de officiële website of sociale media van het park.
Deze evenementen zijn niet alleen bedoeld om bezoekers te trekken, maar ook om het erfgoed levend te houden. Door de samenwerking met lokale groepen, toneelgroepen en kunstenaars wordt het erfgoed van Xanten levendig gemaakt en kan het voor toekomstige generaties worden behouden.
Huisvesting, eten en toegankelijkheid
Voor bezoekers van het Archeologisch Park Xanten is er een uitgebreid aanbod aan eten en drinken. Of het nu gaat om een picknick op de weiden, een koude koffie bij de gerestaureerde koffiemolen of een heerlijk ijsje bij de Romeinse herberg, het park biedt voor elk wat wils. De gastronomie in het park is geheel gericht op de thematiek van de oude wereld. Zo zijn de gerechten vaak gebaseerd op oude recepten uit de Romeinse tijd, en worden ze aangeboden op houten schalen of in aardewerk.
De Romeinse herberg, ook wel de Taberna genoemd, is een populaire plek om te ontbijten, te lunchen of te dineren. Het pand is een reconstructie van een oude Romeinse tafelwoning en biedt zowel binnenzetels als buitentafels. Het eten is eenvoudig maar smaakvol: vlees, groenten, brood, kaas, olijven en wijn. Voor kinderen zijn er speciale kindgerechten beschikbaar.
De toegankelijkheid van het park is redelijk goed. Het hele terrein is voor wandelwegen en rolstoelen geschikt. Er zijn specifieke toegankelijke toiletten beschikbaar, en de hoofdgebouwen zijn voorzien van traploze toegang. Voor bezoekers met een beperking is er een begeleidingsdienst beschikbaar op aanvraag. De treinreis vanaf de Nederlandse stad Kleverland is eenvoudig en duurt ongeveer 30 minuten. Vanaf de treinstation is het park goed bereikbaar met de fiets of met de bus.
Andere bezienswaardigheden in Xanten
Naast het Archeologisch Park biedt de stad Xanten zelf nog meer culturele en historische attracties. De Dom van Xanten, gewijd aan St. Viktor, is een van de meest imposante kerken van de stad en een meesterwerk van de Duitse gotische architectuur. Het interieur is rijk versierd met beelden, houtsnijwerk en glasramen. Bezoekers kunnen de klim naar de top van de toren maken, waar een panoramisch uitzicht over de stad en de omgeving wacht. Deze toren is een symbool van Xanten en een populaire startplek voor wandelingen door de oude stad.
De Clever Tor is een middeleeuwse stadspoort en een ander symbool van de stad. Deze poort ligt op een strategisch punt en fungeerde ooit als toegangspunt tot de stad. Vandaag de dag is de poort een populaire plek voor fotografen en wandelaars. Vanaf de poort is een uitgebreid zicht over de stad en de omtrek.
Daarnaast zijn er diverse musea in Xanten die de rijke geschiedenis van de regio tonen. Het RömerMuseum, gevestigd in een voormalig klooster, biedt een uitgebreide collectie aan Romeinse artefacten, waaronder mozaïeken, sculpturen en gebruiksvoorwerpen. Het Siegfriedmuseum is gewijd aan de Nibelungenlegende en biedt inzicht in de mythe via interactieve tentoonstellingen. Het Stifts Museum is een van de mooiste kerkmusea van Duitsland en huisvest een historische bibliotheek en een uitgebreid archief over de geschiedenis van het Rijnland.
Conclusie
Het Archeologisch Park Xanten is meer dan alleen een bezoek aan een oude stad. Het is een levend, dynamisch en educatief middel om de geschiedenis van de Romeinse tijd levendig te maken. Van de opgravingen tot de tentoonstellingen, van de speeltuin tot het Romeinse festival: elk onderdeel draagt bij aan een diepgaande ervaring. Het park is zowel geschikt voor historisch geïnteresseerden als voor gezinnen op uitstapje. Samen met de historische bezienswaardigheden van Xanten zelf – zoals de Dom, de Clever Tor en de musea – biedt de stad een uitgebreid en gevarieerd belevingsoffer voor elke reiziger.
De combinatie van wetenschappelijk onderzoek, openbare toegankelijkheid en culturele activiteiten maakt het APX tot een uniek erfgoed dat zowel voor vandaag als voor de toekomst belangrijk is. Bezoekers kunnen hier niet alleen leren, maar ook voelen en ervaren. De historische sfeer, de prachtige natuur en de gastvrijheid van de stad maken Xanten tot een aanrader voor iedereen die Nederlandse en Duitse geschiedenis wil ontdekken.