Ontdek de Smaak van de Costa Maresme: Bezienswaardigheden en Avonturen in Arenys de Mar en omgeving
augustus 27, 2025
Antwerpen is meer dan alleen een stad met een levendige haven, een beroemd schildermeester en een levendige cultuur. Het is ook een stad met een diepe geschiedenis die zich niet alleen boven de grond afspeelt, maar vooral onder haar voetstuk. Het ontmantelen van de stad, de verloren grachten en riolen, heeft geleid tot het ontstaan van een unieke attractie die sinds kort opnieuw tot leven is geroepen: De Ruien. Deze ondergrondse gangen vormen een verborgen erfgoed dat een blik op het oude Antwerpen geeft, een stad waar watertransport de sleutel was tot welvaart, en waar het verleden nog steeds voelbaar is in de koudheid van de stenen en het zachte gekletter van water in de diepte. Voor bezoekers die op zoek zijn naar een unieke ervaring die boven de gebruikelijke toeristische routes uitsteekt, bieden de Ruien een diepere kijk op de architectuur, de geschiedenis en het karakter van de stad.
Het verhaal achter de wanden: de geschiedenis van de Ruien
De geschiedenis van de Ruien is een weerspiezing van de groei en ontwikkeling van Antwerpen van een middeleeuwse handelsstad tot de dynamische stad van vandaag. De stad was ooit doortrokken van een netwerk van natuurlijke en kunstmatig aangelegde waterwegen – de zogenaamde ruien. Deze ondergrondse kanalen vormden het levensbloed van de stad. Vanaf de 12e eeuw werden deze grachten gebruikt voor het vervoer van goederen zoals suiker, hout en zout. Het water was het levensondersteunende systeem dat de economische groei van de stad mogelijk maakte. De Suikerrui, bijvoorbeeld, was een belangrijke verkeersader waarlangs suiker uit de haven werd vervoerd naar de binnenstad.
Gelijksoortige ontwikkelingen vonden plaats in andere Europese steden, maar in Antwerpen nam het probleem van de verontreiniging en stank van deze riolen spectaculair toe. Naarmate de stad groeide, werden de ruien niet alleen gebruikt voor vervoer, maar ook als afvalwaterafvoer. De afvalstoffen en afvalwater leidden tot enorme stank en epidemiën. De situatie werd zo ernstig dat de stad in 1823 een radicaal ingreep ondernam: het besluit om alle ruien te overwelfen. Dit proces werd gefaciliteerd door een systeem van beloning: huiseigenaren werden beloond om hun stuk rui te overwelfen, waarbij de kosten verdeeld werden over de eigenaar, zijn buurman en de gemeente. De meest rijke huizen konden dit proces zelfs vóór het publiek de financiering overnam. Zo werd het groene water van de grachten geleidelijk overwelfd met aarde en stenen, en verdween het netwerk van waterwegen uit het zicht.
De Ruien zijn daarmee niet verdwenen – ze zijn slechts verborgen gegaan. Langere tijd bleven de ondergrondse gangen onzichtbaar en onbekend, behalve voor een paar geüniformeerde stadsarchieven of lokale schildpadden. Pas in de loop van de jaren 2000 werd begonnen met het herontdekken en herstellen van deze unieke ondergrondse ruimten. Het doel was niet alleen historisch erfgoed te behouden, maar ook een unieke toeristische ervaring te creëren. Vandaag de dag zijn de Ruien opnieuw een levende attractie, die bezoekers op een gestructureerde manier een kijkje laten nemen in een wereld die anders ongrijpbaar blijft.
Een ervaring onder de stad: wandelen door de Ruien
De huidige toeristische ervaring in de Ruien is ontworpen om zowel de geschiedenis als de sfeer van deze ondergrondse wereld te benadrukken. Bezoekers kunnen kiezen voor een georganiseerde wandeling met een gids of een zelfstandige ervaring met behulp van een iPad die een digitale gids leidt door het complexe netwerk van gangen.
Bij aankomst worden bezoekers uitgerust met een speciaal pak en kaplaarzen. Dit is geen luxe, maar een noodzakelijkheid, aangezien de bodem in bepaalde delen van de Ruien nog steeds vochtig of modderig kan zijn. De lucht is koud en vochtig, de geur is sterk en overweldigend – een mengeling van vocht, modder en oude stenen. Na enkele minuten gewennen de ogen zich aan het donker, en beginnen de details van de oude gewelven en de lage plafonds te verschijnen. De wandeling begint meestal in de buurt van de Suikerrui, waar vroeger het vervoer van goederen via de kanalen plaatsvond.
Tijdens de wandeling worden er interessante feiten en anekdotes verteld over de oorsprong van de ruien, hun rol in de economie van de stad en de verhalen rondom de mensen die hier ooit werkten of woonden. Er wordt gesproken over de mensen die in de loop der eeuwen ondergronds leefden of werkten, en over het gevaar van ziektes en ongevallen. Bezoekers worden ook geacht te letten op sporen van oude bruggen, sluizen en de ingangen van oudere gebouwen die nu ondergronds zijn geworden.
Voor jonge bezoekers is er een aangepaste ervaring beschikbaar. Kinderen vanaf tien jaar mogen de wandeling meedoen, hoewel bezoekers jonger dan tien jaar soms toegang krijgen via een korte boottocht die alleen ter plekke te koop is. Deze boottocht is een populair alternatief voor gezinnen, omdat het minder inspannend is en een andere kijk op de sfeer in de Ruien geeft. De boot vaart door de waterpartijen van de ondergrondse gangen, waar het licht van kleurrijke verlichting de oude stenen doet oplichten. Sommige bezoekers merken op dat het water verrassend helder lijkt, ondanks de duisternis.
De wandeling is niet alleen een kijkje naar historische gebouwen, maar ook een ervaring met de zintuigen. De koude lucht, de geur van vocht, het geluid van het water dat over de stenen stromen, en het plotselinge donker bij het passeren van een tunnel, geven een gevoel van avontuur. Het is geen plek voor mensen met claustrofobie, maar voor avontuurlijke reizigers is het een onvergetelijke ervaring.
Praktische informatie en aanbevolen toegang
Voor degenen die de Ruien willen bezoeken, is het belangrijk om vooraf te weten wat ze kunnen verwachten. De toegang tot de wandelingen is beperkt tot een bepaald aantal bezoekers per dag, omdat de ruimtes beperkt zijn en veiligheidsmaatregelen van kracht zijn. Daarom is het sterk aanbevolen om van tevoren een reservering te maken via de officiële website van De Ruien. De reservering is verplicht en de tickets zijn snel op en zitten vaak snel vol, vooral tijdens het weekend en in de zomermaanden. Bij gebrek aan reservering is het onmogelijk om de wandeling te maken.
De wandeling duurt meestal tussen de 60 en 90 minuten, afhankelijk van de route en het tempo van de groep. De duur is afgestemd op een gemiddelde wandeltempo en is geschikt voor mensen met een matige lichamelijke conditie. Er zijn geen trappen, maar er zijn hellingen en steile afdalingen. Bezoekers moeten rekening houden met de lage plafonds en het feit dat sommige delen van de gangen onder water kunnen staan, vooral na regen. Als het regent, is het mogelijk dat het te veel water is om veilig te lopen – in dat geval wordt de wandeling mogelijk afgelast of aangepast.
Er is ook een optie voor een eigen ervaring met een iPad. Deze wordt aan bezoekers uitgeleend en leidt hen stap voor stap door het netwerk van gangen. De iPad bevat geluidsopnames, kaarten en achtergrondinformatie over elke plek. Deze optie is geschikt voor groepen of paren die meer vrijheid willen. De iPad-ervaring is echter niet beschikbaar bij alle ingangen.
Voor kinderen is er een speciale aandacht. Hoewel kinderen vanaf tien jaar toegestaan zijn, is de sfeer soms angstaanjagend voor jongere kinderen. Bezoekers worden aangeraden om dit vooraf te bepalen en eventueel een korte boottocht te kiezen. De korte boottocht kan alleen op locatie worden gekocht en is afhankelijk van de waterstand. Daarom is het raadzaam om dit vóór de aankomst te controleren.
Andere bezienswaardigheden in Antwerpen
Hoewel de Ruien een unieke attractie vormen, zijn er in Antwerpen nog vele andere plekken die een bezoek waard zijn. De stad is een combinatie van oude architectuur, levendige cultuur en een sterke band met kunst en kunstenaars.
Een van de meest iconische bezienswaardigheden is de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Dit gotische gebouw, dat al vanaf de 14e eeuw in aanbouw was, is een meesterwerk van de architectuur. De toren, met een hoogte van 123 meter, is een van de hoogste kerken ter wereld. Binnen de kathedraal bevinden zich belangrijke kunstwerken van Peter Paul Rubens, waaronder ‘De Kruisoprichting’ en ‘De Hemelvaart van Maria’. De kathedraal is dus niet alleen een architectonisch hoogtepunt, maar ook een heiligdom voor liefhebbers van kunst uit de zestiende eeuw.
Niet minder opvallend is het Steen, een burcht uit de 13e eeuw die gelegen is aan de oever van de Schelde. Het is een van de oudste gebouwen van de stad en vormt een symbool van het historische Antwerpen. Hoewel het binnenin momenteel niet geopend is voor bezoekers, is de buitenkant een ideale plek om een foto te maken of een wandeling langs de rivier te maken. Het is een mooi voorbeeld van middeleeuwse verdedigingswerken.
Voor liefhebbers van kunst en cultuur is Antwerpen ook een plek voor Street Art. De wijk Berchem is wereldberoemd als plek voor graffiti. Vanaf het station op perron 6 en 7 beginnen de muren met prachtige schilderingen. De route voert verder naar de wijk Groenenhoek, waar ook de muur van het zwembad een sieraad is. Andere plekken met opvallende kunst zijn Kattendijkdok, MAS en de muur aan de achterzijde van De Batavier. De kunst is meestal in zorgvuldig ontworpen stijlen, met krachtige boodschappen en levendige kleuren. Deze plekken zijn ideaal voor fotografen en liefhebbers van moderne kunst.
Cultuur en culinaire attracties in Antwerpen
Antwerpen is ook een stad van smaak. Het wereldberoemde chocolademuseum Chocolate Nation ligt direct tegenover het Centraal Station. Het museum is het grootste van zijn soort ter wereld en is gewijd aan de geschiedenis, productie en smaak van Belgische chocolade. Bezoekers kunnen via interactieve toepassingen leren over de productieprocessen en zelfs proeven van vers gemaakte chocolade. Voor liefhebbers van zoete smaken is dit een must-visit.
De stad is ook het hart van de diamantindustrie. De Diamantwijk, gelegen nabij het Centraal Station, is de thuisbasis van honderden juweliers en diamantspecialisten. De Pelikaanstraat, Vestingstraat, Rijfstraat en Hoeveniersstraat zijn de straten waar de meeste winkels zijn gevestigd. De wijk heeft een sterke geschiedenis met de joodse gemeenschap, die in het verleden grote invloed had op de sector. Hoewel het aantal orthodoxe joden sinds de jaren 1950 is afgenomen, is de sfeer van de wijk nog steeds geïnspireerd op haar historische achtergrond.
Voor liefhebbers van cultuur en muziek is de stad ook een plek voor evenementen. De stad is de thuisbasis van beroemde kunstenaars, zoals de schilder Rubens, en biedt talloze musea en tentoonstellingen. Daarnaast zijn er vele fietsroutes ontwikkeld die bezoekers helpen om de stad op een duurzame manier te verkennen. De Easy-going route is geschikt voor beginners en leidt langs bezienswaardigheden en prachtige uitzichten. De Urban Jungle route is uitdagender en voert via kasseien langs de haven, terwijl bezoekers kunst en architectuur kunnen bewonderen. De Bollekesroute start bij brouwerij De Koninck, de thuisbasis van ‘het bolleke’, en combineert sfeer met ontspanning. Bezoekers kunnen hier ook een fles bier proeven of een maaltijd nuttigen.
Conclusie
De Ruien vormen een unieke verbinding tussen geschiedenis, cultuur en avontuur in het hart van Antwerpen. Ze tonen hoe een stad die zich ontwikkelde via waterwegen, ook haar ondergrondse erfgoed bewaarde en herontdekte. Van de oude grachten tot de moderne toeristenervaring – de Ruien zijn een bewijs dat het verleden nog steeds levend kan zijn. Voor bezoekers die op zoek zijn naar een diepere kijk op Antwerpen, is deze ervaring meer dan alleen een wandeling. Het is een kijkje in het hart van de stad, een plek waar geschiedenis ademt, en waar elke stap een verhaal vertelt.
De ervaring is gecreëerd voor mensen die willen voelen hoe het voelt om onder de stad te lopen, met een gevoel van verbazing en verbondenheid met het verleden. Vanwege de beperkte capaciteit is een vroeg reserveren van crucieel belang. Of je nu een liefhebber bent van geschiedenis, kunst of eenvoudigweg op zoek bent naar een unieke ervaring – de Ruien zijn een aanrader. Samen met andere attracties zoals de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, het Steen, het Chocolate Nation en de Diamantwijk vormt de stad een complete bestemming voor elke reiziger die Antwerpen op een diepere manier wil ervaren.