Bezienswaardigheden op de Veluwe: natuur, geschiedenis en culturele hoogtepunten
augustus 22, 2025
Silvolde is een historisch en cultureel rijke gemeente in de Achterhoek, gelegen in de provincie Gelderland. Hoewel het dorp slechts ongeveer 5.400 inwoners telt, heeft het een rijke geschiedenis en een aantal interessante bezienswaardigheden die het dorp tot een aantrekkelijke bestemming maken voor zowel historisch geïnteresseerden als natuurliefhebbers. Het dorp maakt deel uit van de gemeente Oude IJsselstreek, een regio die zich uitstrekt over meerdere dorpen en locaties met een aparte charme. Deze tekst biedt een overzicht van de belangrijkste bezienswaardigheden in Silvolde, met aandacht voor hun historisch en cultureel belang, evenals praktische informatie.
Geschiedenis en Cultuur
Kasteel Schuilenburg
Een van de meest opvallende historische punten in Silvolde is de overblijfselen van kasteel Schuilenburg. Dit kasteel stond op een landgoed aan de Stoerstrang, een zijstroom van de Oude IJssel, en dateert uit de veertiende eeuw. Helaas werd het kasteel in de Tweede Wereldoorlog door de geallieerden vernietigd. Toch zijn er nog enkele overblijfselen te zien, zoals het toegangshek en restanten van de muren. Deze relikwieën vormen een belangrijke historische aanwijzing voor de rijke erfgoed van het dorp. De naam Schuilenburg zelf is een verwijzing naar de functie van het kasteel als schuilplaats in vroegere tijden, wat een interessant verhaal oproept over de rol van dit gebouw in de regionale geschiedenis.
De Oude Mauritiuskerk
De Oude Mauritiuskerk is een ander belangrijk historisch monument in Silvolde. Deze kerk is in gebruik sinds ongeveer 1100 en werd in 1240 verbouwd in de vorm die grotendeels behouden is gebleven. Het gebouw is een voorbeeld van een eenbeukige zaalkerk met een vierkante kerktoren. In de achttiende eeuw werd de oorspronkelijke spitse naaldspits vervangen door een afgeknotte spits met een lantaarn. De kerk behoort tot de Nederlands Hervormde Kerk en was vroeger ondergeschikt aan het bisdom Münster. In 1674 werd de kerk overgenomen door de protestanten.
De kerk is in 1999 gedeclareerd als rijksmonument, wat benadrukt haar historische en architectonische waarde. In de loop der jaren is de kerk herhaaldelijk verbouwd, waaronder een brand in 1825 die ook 31 huizen en drie schuren vernietigde. Deze gebeurtenis benadrukt de kwetsbaarheid van historische gebouwen in het dorp, maar ook de toewijding van de inwoners om het erfgoed te behouden.
Sint-Mauritiuskerk
Naast de Oude Mauritiuskerk is de Sint-Mauritiuskerk een ander belangrijk religieus en historisch monument. Deze kerk werd in 1931 gebouwd door architect Johannes Sluijmer, na een eerdere waterstaatskerk uit 1825. De kerk aan de Prins Bernhardstraat werd in 1999 eveneens gedeclareerd als rijksmonument. In 1998 werd de kerk verbouwd om haar ruimte ook voor andere doeleinden beschikbaar te maken, zoals culturele activiteiten of lekendiensten. In 2018 werd de kerk aan de eredienst onttrokken, maar lekendiensten bleven mogelijk. Na deze wisseling was er een merkwaardige toename in kerkbezoek, wat suggereert dat de kerk niet alleen een historische waarde heeft, maar ook een sociale functie in de gemeenschap.
De kerk is momenteel beheerd door de Geloofsgemeenschap H. Mauritius. Het gebouw blijft een belangrijk cultureel symbool voor Silvolde en een plek waar het verleden en het heden samenkomen.
Monumenten in Silvolde
Naast de kerken zijn er ook andere rijksmonumenten in Silvolde die aandacht verdienen.
Gerritsens Molen
Een van de opvallendste monumenten is Gerritsens Molen, een korenmolen uit 1856. Deze molen werd in 1972 met het pakhuis aan de Molenberg 4 verkocht aan de gemeente Oude IJsselstreek. De familie Gerritsen was jarenlang eigenaar, maar sinds de overdracht is de gemeente verantwoordelijk voor de bewaring en onderhoud van deze historische molen. Gerritsens Molen is niet alleen een technisch bijzonder gebouw, maar ook een herinnering aan de agrarische geschiedenis van de regio. Het is een voorbeeld van de traditie van meulennetwerken die in de negentiende eeuw een essentiële rol speelden in de leefomgeving van Silvolde.
Andere Monumenten
Silvolde telt ook nog een elftal gemeentelijke monumenten. Hierbij behoren onder meer de pastorie aan de Kerkkenstraat, de kleuterschool aan de Kerkenstraat en Villa Maria aan de Terborgseweg 21. Deze gebouwen zijn, hoewel minder bekend dan de kerken en de molen, belangrijk om de architectuur en sociale geschiedenis van het dorp te begrijpen. Zij vormen samen een overzicht van de ontwikkeling van Silvolde in de loop van de eeuwen, van een landelijke, agrarische gemeenschap naar een modern dorp met een rijke historische achtergrond.
Bezienswaardigheden en Activiteiten
Kruidenierswinkel Halte Bontebrug
Een interessante bezienswaardigheid is de Kruidenierswinkel Halte Bontebrug in Silvolde. Deze winkel brengt de gasten in een sfeer van het verleden, waar oud Hollands snoep wordt geschept in papieren puntzakken, worst hangt boven de toonbank, en je kunt ook ‘golden oldies’ als Sun light zeep, Vim, pruimtabak en Henco vinden. De winkel is een populaire plek voor toeristen die een glimp willen opvangen van het vroegere dorpsleven in Silvolde. Het is een unieke plek die niet alleen geschiedenis biedt, maar ook een gevoel van nostalgie creëert.
Weerstation De Lichtenberg
Nabij de Kruidenierswinkel ligt ook Weerstation De Lichtenberg, een plek waar toeristen en inwoners kunnen komen om de lokale weersituatie te volgen. Hoewel het weerstation niet zo spectaculair is als een museum of kasteel, is het toch een interessante locatie voor iemand die de interactie tussen wetenschap en dorpssfeer wil verkennen. Het station is ook een symbool voor de rol die Silvolde speelt in de regionale samenleving, waar zelfs kleine details aandacht krijgen.
Rijksmonumenten en Wandelingen
Naast de genoemde locaties biedt Silvolde ook mogelijkheden voor wandelingen langs historische gebouwen en monumenten. De gemeente Oude IJsselstreek heeft verschillende wandelroutes aangeboden via de VVV (Vrije Tijd Vakantie). Deze wandelingen vertellen het verhaal van Silvolde en de omliggende dorpen, met aandacht voor de natuurlijke omgeving, zoals rivieren, duinen en beekjes. Voor wandelaars is dit een uitstekende manier om de geschiedenis en cultuur van de regio te ontdekken.
Andere Bezienswaardigheden in de Regio
Ondanks dat Silvolde zelf niet het grootste aanbod van bezienswaardigheden heeft, ligt het dorp in een regio met veel historische en culturele interesses. In de gemeente Oude IJsselstreek zijn tal van andere bezienswaardigheden, zoals kastelen, havezaten, buitenplaatsen en musea. Denk hierbij aan het Lalique museum in Doesburg, het Stedelijk museum in Doetinchem, of de Wijngaard Oerlegoed, waar toeristen wijn van Nederlandse bodem kunnen proeven. Deze locaties zijn makkelijk bereikbaar vanuit Silvolde en vormen een uitstekende aanvulling op een reis door de Achterhoek.
Activiteiten voor Groepen
Voor bezoekers die met groepen reizen, zijn er ook interessante activiteiten beschikbaar. In de regio Oude IJsselstreek zijn activiteiten zoals bubbelbal, archery tag, lasergamen en expeditie Robinson beschikbaar. Deze activiteiten worden georganiseerd door Sportproductions en kunnen op diverse locaties, zoals in Terborg of Gaanderen, worden aangeboden. Voor groepen van minstens 12 personen zijn deze activiteiten toegankelijk en bieden ze een leuke mix van sport, teamwork en avontuur.
Bezienswaardigheden in de Omliggende Steden
Silvolde ligt in een strategische positie in de Achterhoek, nabij verschillende steden die hun eigen historische en culturele bezienswaardigheden hebben. Voor toeristen die hun bezoek willen uitbreiden, zijn er tal van opties.
Doetinchem
In de stad Doetinchem, slechts een korte rit of fietsrit van Silvolde verwijderd, zijn meerdere bezienswaardigheden. Denk aan het Stedelijk Museum, het Liemers Museum en diverse architectonische gebouwen die de geschiedenis van de stad vertellen. Doetinchem is een stad met een rijke erfgood en een actieve cultuurscene, waardoor het een populaire bestemming is voor toeristen in de regio.
Zutphen
Zutphen is een stad die zich uitstrekt over de grens van Nederland en Duitsland. Het biedt een sfeer van een middeleeuws stadje met straatjes, marktpleinen en historische gebouwen. Het is een ideale plek voor wandelingen en het verkennen van oude kerkjes en kastelen. Zutphen is ook een centrum voor streekproducten en culinair genieten.
Arnhem
Arnhem is een grotere stad in de regio, bekend om haar musea, zoals het Museum MORE en het Museum Mondriaan. Het is ook een centrum voor kunst en innovatie, met een brede keuze aan evenementen en activiteiten. Arnhem is een populaire plek voor daguitstapjes en biedt toeristen een mix van historische en moderne bezienswaardigheden.
Emmerich (Duitsland) en Bocholt (Duitsland)
Naast de Nederlandse steden zijn er ook Duitse steden zoals Emmerich en Bocholt in de buurt. Deze steden bieden een andere kijk op de regio en zijn goed bereikbaar vanuit Silvolde. Emmerich is bijvoorbeeld bekend om haar historische stadskern en haar nabijheid aan de Rijn. Bocholt is een sfeervolle stad met middeleeuwse gebouwen en een actieve markt.
Cultuurliefhebbers en Musea
Voor toeristen die geïnteresseerd zijn in kunst en museumbezoeken, zijn er meerdere opties in de regio. Naast de al genoemde musea in de omgeving van Silvolde zijn er ook kleinere, lokale musea die het dorp en de regio verder verkennen. Denk hierbij aan het Museum Staal in Almen, dat gericht is op de familie Staring, een bekende landbouwkundige en geoloog uit de regio, of het Museum MORE in Ruurlo, dat zich richt op moderne kunst.
De Silo Art Tour in Sinderen is ook een unieke bezienswaardigheid waar kunst en landbouw samenkomen. Hier worden agrarische gebouwen zoals schuren en silo’s getransformeerd in kunstwerken, waardoor het landschap van de Achterhoek een artistieke dimensie krijgt.
Culinair Genieten
Naast bezienswaardigheden en activiteiten biedt Silvolde ook een aantal sfeervolle eettentjes en theetuintjes. Voor toeristen die de smaken van de regio willen ontdekken, is het een fijn idee om een wandeling te maken langs de verschillende cafés en restaurants die de stad te bieden heeft. De VVV Oude IJsselstreek heeft een overzicht van de beste eettentjes en streekproducten in de regio, waardoor toeristen gemakkelijk kunnen navigeren naar de meest tofste eetgelegenheden.
Daarnaast zijn er ook deetproducten te verkennen. Bijvoorbeeld in Bontebrug of Gendringen kan men smikkelen bij een theetuin, of streekproducten proeven die typisch zijn voor de Achterhoek. Deze producten zijn vaak handgemaakt en geïnspireerd op lokale tradities.
Fiets- en Wandelen Routes
Silvolde is een uitstekende startplek voor fiets- en wandeltochten. Het dorp is gelegen in een landschap met rivieren, duinen en bosgebieden, wat ideale voorwaarden biedt voor actieve toeristen. De VVV Oude IJsselstreek heeft diverse fiets- en wandelroutes aangeboden, waaronder tochten langs de Oude IJssel, door het wildbiotopenpark Anholter Schweiz, of door het Idink Bos. Deze routes zijn geschikt voor toeristen op zoek naar avontuur, rust of een combi van beide.
TOPs en Overnachtingsmogelijkheden
Voor toeristen die hun verblijf in Silvolde willen combineren met activiteiten, zijn er ook TOPs (Toeristische Overstap Punten) beschikbaar. Deze zijn punten waar fiets- en wandelroutes samenkomen en waar toeristen onderdak kunnen vinden. Daarnaast zijn er meerdere overnachtingsmogelijkheden in de regio, waaronder vakantiehuisjes en hotelaccommodaties, waardoor het mogelijk is om een overnachting te maken bij een bezoek aan Silvolde.
Conclusie
Silvolde is een dorp met een rijke geschiedenis, culturele rijkdom en een warme, landelijke sfeer. De overblijfselen van kasteel Schuilenburg, de Oude Mauritiuskerk en de Sint-Mauritiuskerk vormen een indrukwekkend historisch panorama, terwijl de rijksmonumenten zoals Gerritsens Molen en de gemeentelijke monumenten het dorp verder verrijken. Voor toeristen zijn er tal van activiteiten, wandelingen en bezienswaardigheden beschikbaar, zowel in het dorp zelf als in de omliggende steden en dorpen. Daarnaast biedt de regio ook culinaire en culturele mogelijkheden die het bezoek aan Silvolde extra waardevol maken. Of je nu historisch geïnteresseerd bent, een wandelaar bent of gewoon wilt genieten van het rustige dorpse leven, Silvolde is een plek die het waard is om te ontdekken.