Bezienswaardigheden in Halland: Een Reis door de Mooiste Hoeken van de Zweedse Westkust
augustus 21, 2025
Durgerdam is een klein dorpje dat zich in het noordoosten van het Amsterdamse stadsgebied bevindt. Hoewel het relatief afgelegen ligt, verborgen achter de IJdijk, heeft het rijke historische en natuurlijke erfgoed dat het tot een bijzondere bestemming maakt voor toeristen en bewoners in de omgeving. Van vuurtoreneilanden tot oude visserstradities en verzonken dorpen, Durgerdam biedt een rijke mix van cultuur, geschiedenis en natuurschoon. Voor wie een rustige, historisch georiënteerde en natuurlijke ervaring zoekt, is dit dorp een waar verborgen juweeltje.
In deze artikel geef ik een overzicht van de belangrijkste bezienswaardigheden en historische aspecten die in de buurt van Durgerdam te vinden zijn. Ik baseer deze informatie op betrouwbare bronnen die duidelijk vermeld zijn in de ondersteunende documenten.
Vuurtoreneiland: een unieke natuur- en historische plek
Een van de meest opvallende en unieke bezienswaardigheden in de buurt van Durgerdam is het Vuurtoreneiland. Gelegen in het Markermeer, vlak bij het eiland Pampus, is dit kunstmatige eiland een bijzondere mix van natuur en geschiedenis. Het eiland is een Rijksmonument en dateert uit de 18de eeuw. Het was oorspronkelijk ontworpen als een verdedigingswerk tegen vijandelijke marineschepen die via de Zuiderzee (later IJsselmeer) Amsterdam konden bereiken.
De huidige kustbatterij is aangelegd tussen 1886 en 1894. Het eiland bevat opstelplaatsen voor zwaar geschut, zoals 24 cm kanonnen, en drie 10 cm kanonnen op de hoeken van het eiland. Ook staat er een ijzeren vuurtoren die in 1893 vervangt werd voor de oorspronkelijke stenen vuurtoren. Deze vuurtoren is sindsdien een Rijksmonument.
Buiten de historische aspecten, biedt het eiland ook een bijzondere natuurlijke omgeving. Het is een ruig landschap waarin loslopende dieren en zeldzame flora te vinden zijn. Het restaurant op het eiland is een bijzondere ervaring: in de zomer is het een transparante glazen kas en in de winter een knusse eetgelegenheid in het fort. Het eten is duurzaam en gemaakt van regionale producten. De combinatie van natuur, geschiedenis en culinair genot maakt Vuurtoreneiland tot een bijzondere bestemming.
Toegankelijkheid
Het eiland is alleen toegankelijk met een bootreis vanuit Amsterdam of via een excursie die via diverse toeristische bedrijven aangeboden wordt. Het is dus een ideale plek voor daguitstapjes of excursies van enkele uren, waarbij de bezoeker niet alleen de geschiedenis, maar ook de rust en sprookjesachtige sfeer van het eiland kan ervaren.
De kapel van Durgerdam: een historisch centrum van het dorp
Een ander belangrijk historisch monument in Durgerdam is de kapel van het dorp. Deze kapel heeft in de loop van de tijd verschillende functies gehad. Naast haar oorspronkelijke functie als kerk, heeft ze ook dienst gedaan als raadhuis en woning van de schoolmeester. In het souterrain was het schooltje zelfs ondergebracht. De kapel is dus een belangrijk historisch getuigenis van de sociale en culturele ontwikkeling van het dorp.
Bij de kapel ligt de haven van Durgerdam, die sinds 1840 bestaat. Oorspronkelijk was dit een vissershaven, maar tegenwoordig dient het vooral als jachthaven. De haven is echter altijd klein gebleven, wat te maken heeft met de problemen met dichtslibbing en de afsluiting van de Zuiderzee door de IJdijk in 1872.
De verhouding van Durgerdam tot Amsterdam en de rest van de regio is ook een belangrijk historisch aspect. Vroeger voer er een bootje heen en weer naar Amsterdam, maar door de aanleg van het Noord-Hollandsch kanaal in 1824 en de IJdijk, is het dorp definitief van de Zuiderzee afgesneden. Hierdoor is het dorp relatief geïsoleerd gebleven.
Botkloppen: een vorm van visserij in extreme omstandigheden
Een unieke visserstraditie die in de geschiedenis van Durgerdam vermeld staat, is botkloppen. Deze vorm van visserij was een noodmaatregel in de winter van 1848-1849, een extreem koude winter waarin zelfs het IJsselmeer (vroeger de Zuiderzee) grotendeels bevroren was. De vissers konden hun gewone visserij niet uitoefenen, maar ontdekten dat ze op een bijzondere manier botten (een platvissoort) konden vangen.
Het botkloppen bestond erin om gaten in het ijs te hakken en daar netten in te leggen. Vervolgens klopten de vissers met een houten balk constant op het ijs. Dit maakte de botten wakker, die daarna in de netten zwommen. Hoewel het een extreme situatie was, toonde deze visserijvorm aan hoe het dorp zich aanpaste aan de omstandigheden.
De Arembergergracht: een oude transportroute met rijke geschiedenis
Een interessant kanaal in de omgeving van Durgerdam is de Arembergergracht, ook wel bekend als een historische 'snelweg' voor het turftransport. Gebouwd in 1560, was het kanaal oorspronkelijk bedoeld als afwatering voor het achterland, maar ontwikkelde het zich snel tot een belangrijke economische route. Het kanaal ligt binnen het Nationaal Park Weerribben-Wieden en is bekend om zijn karakteristieke rietlandschap.
De Arembergergracht is vernoemd naar Jan van Ligne, stadhouder van de vier noordelijke provincies en graaf van Arenberg. Hij was verantwoordelijk voor de aanleg van het kanaal, dat tegenwoordig populair is bij watersporters en schaatsers. Het kanaal biedt een prachtige omgeving waarin bezoekers kunnen genieten van de flora en fauna die er te vinden zijn.
Beulaeke: een verzonken dorp met een tragisch verhaal
Een andere historische plek in de regio is het verzonken dorp Beulaeke. Dit dorp was vroeger een belangrijk veendorp, maar raakte volledig vernietigd door een allesvernietigende storm en een dijkdoorbraak. De verwoesting was zo groot dat het dorp volledig van de kaart verdween. Vandaag de dag is het alleen nog maar te vinden in de historische collectie van het Cultuurhistorisch Centrum in de omgeving.
Een bijzonder verhaal uit Beulaeke is het verhaal over de Mariakerk. In die kerk was een preekstoel gevestigd waarop predikingen plaatsvonden. De inwoners van Beulaeke luisterden naar deze preken vanaf deze kansel. Tegenwoordig zijn veel voorwerpen uit Beulaeke te zien in het Cultuurhistorisch Centrum.
Een ander verhaal uit de regio is dat van drie vissers uit Durgerdam die in 1850 veertien dagen lang op een ijsschots over de Zuiderzee dreven. Ze werden uiteindelijk gered bij Vollenhove. Deze gebeurtenis benadrukt de harde leefomstandigheden van de visserijgemeenschappen in de 19de eeuw.
Landgoed Oldenhof: een rustige plek met een rijke historie
Een van de rustigere bezienswaardigheden in de regio is Landgoed Oldenhof. Dit landgoed dateert uit 1635, toen het voor de eerste keer werd gebouwd als een havezathe door Gerhard Sloet. Later is het omringende parkbos en twee boerenhofsteden toegevoegd, waardoor het landgoed een statig geheel vormt.
Het landgoed is een bijzondere plek om te genieten van stilte en natuur. Op het terras van het landgoed is er een koffie- en theeschenkerij met een uitgebreid assortiment koffie en thee uit landen als Nicaragua, Rwanda en Nepal. Voor wie op zoek is naar een rustige en historische plek om te verkeren, is Landgoed Oldenhof een uitstekende keuze.
De Vijf Gebroeders: een historisch schip in Genemuiden
Een andere historische aanwinst in de omgeving is het schip Vijf Gebroeders, een oud botter dat tegenwoordig gebruikt wordt voor vaartochten in de regio. Het schip is oorspronkelijk gebruikt voor het vervoer van turf, maar raakte later in verval. Het is gered door enthousiaste Genemuidenaren die het schip hebben gerestaureerd.
Het schip is tegenwoordig een populaire plek voor wandelaars en toeristen die de schoonheid van het water rondom de Tapijtstad willen ontdekken. Het schip is ook een historisch getuigenis van de visserij- en turftransporttradities in de regio.
De Bovenstem: een culturele traditie in Genemuiden
Een andere culturele bezienswaardigheid in de omgeving is de Bovenstem, een vierstemmige zangtraditie die in 1780 ontstaat en tot op de dag van vandaag in de regio Genemuiden levend is gebleven. Deze zangtraditie is geregistreerd in de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed en wordt regelmatig vertolkt in de kerken van het stadje.
De Bovenstem is een bijzondere vorm van protestantse psalmzang waarbij de vader de Bovenstem aan zijn kinderen doorgeeft. Deze traditie benadrukt de rijke culturele geschiedenis van de regio en is een unieke ervaring voor bezoekers die geïnteresseerd zijn in religieuze en culturele tradities.
De Turfeilanden en het Turfpad in Zwartsluis
Een andere historische plek in de omgeving is de haven van Zwartsluis, waar zich de drie Turfeilanden bevinden. Deze eilandjes hebben een eeuwenoud verleden en werden vroeger gebruikt voor het overladen van Drentse turf van kleine boten naar schepen die de Zuiderzee konden trotseren.
Het Turfpad is een wandeling door de geschiedenis van de turfwinning en transport in de regio. Het is toegankelijk via de Mastenmakerstraat 15 en biedt een informatieve en educatieve ervaring. Naast het wandelpad is er ook de mogelijkheid om een vaartocht te maken met een pontje langs de eilandjes en andere bezienswaardigheden in Zwartsluis.
De vaartocht begint bij de Sluuspoort aan de Handelskade en wordt vaak gecombineerd met bezoeken aan het Museum voor Natuur en Ambacht Schoonewelle, waar de bijzondere flora en fauna van de regio worden tentoongesteld.
Conclusie
Durgerdam en de omgeving bieden een rijke mix van historische, culturele en natuurlijke bezienswaardigheden die voor toeristen en bewoners in de regio een bijzondere ervaring vormen. Van het unieke Vuurtoreneiland tot de verzonken dorp Beulaeke, van de historische kapel van Durgerdam tot de culturele traditie van de Bovenstem in Genemuiden, is er voor iedereen iets te ontdekken.
De combinatie van geschiedenis, cultuur en natuur maakt de regio tot een bijzondere toeristische bestemming. Voor wie op zoek is naar een rustige en cultureel rijke reis, is Durgerdam en de omgeving een uitstekende keuze.