Villefranche-sur-Saône: een charmante basis voor ontdektochten in de Rhône
augustus 19, 2025
Varsseveld is een historisch en cultureel rijke plaats in de Achterhoek, gelegen in de Gelderse gemeente Oude IJsselstreek. Hoewel het dorp met zijn 18.000 inwoners niet met grote steden zoals Amsterdam of Rotterdam kan concurreren, biedt het een rijke historie, aandachtige monumenten en een typisch Nederlandse sfeer die het een unieke bestemming maakt voor reizigers die het rustige platteland en de rijke geschiedenis willen ontdekken. In dit artikel geef ik een overzicht van de belangrijkste bezienswaardigheden in Varsseveld, inclusief hun geschiedenis, betekenis en eventuele toegangsinformatie.
Geschiedenis van Varsseveld
De geschiedenis van Varsseveld reikt ver in de tijd terug. Reeds in de tijd van de rendierjagers werd het gebied bewoond, en in de Romeinse tijd woonde hier het Germaanse volk de Chamaven. De Chamaven hadden goede banden met de Romeinen en leverden soldaten aan het Romeinse leger. Een munt uit de regeringstijd van Antoninus Pius (138-161) is in Varsseveld gevonden, wat wijst op de historische betekenis van het gebied.
In de vroege middeleeuwen was Varsseveld een belangrijk knooppunt op de Hessenweg, een handelsroute naar Duitsland. Deze weg was echter niet veilig, omdat rovers de handelsreizigers graag lastigvielen. In 1110 vestigde een zoon van Godschalk I van Loon zich in Varsseveld in een versterkt huis. In 2009 zijn sporen van de gracht van dit kasteel ontdekt. In 1234 verlieten de nazaten van de familie Van Loon Varsseveld.
Een belangrijk gebeurtenis in de geschiedenis van Varsseveld was de stadsbrand in 1723, die volgens D.W. Kobes elk huis vernietigde. Deze brand heeft een grote invloed gehad op de architectuur van het dorp, aangezien veel oude gebouwen niet zijn bewaard. Dit heeft echter ook geleid tot de ontwikkeling van een typisch Achterhoekse sfeer, gekenmerkt door rustige dorpsgezichten en een duidelijke historische aanwezigheid.
Bezienswaardigheden
Laurentiuskerk
De Laurentiuskerk is het meest prominente religieuze monument in Varsseveld. De kerk, ook wel de Grote Kerk genoemd, dateert uit de 15e eeuw en is gewijd aan Sint-Laurentius van Rome. Het is een eenbeukige gotische pseudobasiliek met een gesloten koor en een zware toren. De kerk en toren werden in de achttiende eeuw herbouwd na een brand en een blikseminslag. De ingang bevindt zich in de brede kerktoren, die gekroond wordt door een ingesnoerde naaldspits. De spitsboogvensters in de zijbeuken en het priesterkoor zijn gemaakt door predikant en glazenier Piet Kok.
De Laurentiuskerk is niet alleen een architectonisch indrukwekkend bouwwerk, maar ook een historisch belangrijk onderdeel van Varsseveld. Het is een bezienswaardigheid die een rijke religieuze en culturele geschiedenis vertelt.
Molens
In Varsseveld zijn enkele interessante molens te vinden, die een belangrijk onderdeel vormen van de regionale geschiedenis. De Kwaksmölle is een molen die in 1859 werd gebouwd in opdracht van Gerrit Kwak. Deze molen vervangde een eerdere molen uit 1820. Tijdens de bevrijding van Varsseveld in de Tweede Wereldoorlog raakte de molen beschadigd. In de jaren vijftig werd de molen gebruikt als luchtwachttoren, wat een bijzondere historische twist is.
De andere molen in Varsseveld is de ronde bakstenen korenmolen De Engel aan de Hiddinkdijk. Deze molen werd gebouwd in 1849 en is sinds 2005 eigendom van de gemeente Oude IJsselstreek. Vrijwilligers gebruiken deze molen nog steeds om graan te malen. Het is een levendig voorbeeld van het gebruik van historische gebouwen in een moderne context.
Museumboerderij Het Hofshuus
Het Hofshuus is een museumboerderij die bezoekers een glimp toont van het plattelandsleven in de eerste helft van de twintigste eeuw. Het is een van de meest populaire bezienswaardigheden in Varsseveld en biedt een levendige en educatieve ervaring. Bezoekers kunnen hier zien hoe het leven er destijds voor stond, inclusief tradities, technologieën en huisraad. Het Hofshuus is een waardevolle insteek in de culturele geschiedenis van de regio en is ideaal voor gezinnen met kinderen, historici of iedereen die geïnteresseerd is in het plattelandsleven van vroeger.
Oorlogsmonument Rademakersbroek
Een van de meest betekenisvolle monumenten in Varsseveld is het oorlogsmonument aan de Rademakersbroek. Dit monument herdenkt de 46 personen die op 2 maart 1945 door de Duitse bezetter in Varsseveld werden gefusilleerd. Deze gevangenen kwamen uit verschillende delen van Nederland en zaten in de gevangenis "de Kruisberg" in Doetinchem. De fusillade was een vergeldingsactie voor het liquideren van vier Duitse soldaten door een verzetsgroep die opereerde vanuit boerderij "de Bark", op de grens van Dinxperlo en Aalten.
De lichamen van de 46 slachtoffers werden op de dag van de fusillade begraven op de Algemene Begraafplaats in Varsseveld. Nadien werden vier van hen herbegraven op het Ereveld in Loenen, één op de begraafplaats in Varsseveld en de overigen in hun eigen woonplaats. Het oorlogsmonument is ook een belangrijk symbool van de verzetsbeweging en de dapperheid van burgers tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Op de plek van de fusillade groeide dat jaar het koren hoger dan elders op de akker. Dit graan werd apart geoogst en bewaard in een glazen stolp, wat een poëtische en symbolische toevoeging is aan dit historische gebeurtenis. Jaarlijks vindt er op 2 maart om 12:00 uur een plechtige herdenking plaats bij het monument.
Activiteiten in Varsseveld
Huifkartocht
Een populaire activiteit in Varsseveld is de huifkartocht. Deze traditie is een typisch Achterhoeks feest waarbij bezoekers meegaan in een ronde rit op een paardenwagen. Het is een gezellige en rustige manier om de omgeving te verkennen, terwijl men geniet van de prachtige landschappen en het typische dorpsleven. Deze activiteit is vooral populair in de zomermaanden en is ideaal voor gezinnen, historici en iedereen die de sfeer van het platteland wil ervaren.
Future Fun Ballooning
Varsseveld is ook een van de locaties waar jaarlijks een ballonfeest wordt georganiseerd. Future Fun Ballooning is een populaire activiteit waarbij bezoekers kunnen genieten van een vlucht in een luchtballon. Deze ervaring biedt uitzicht op de prachtige landschappen van de Achterhoek en is een unieke manier om de regio te verkennen.
Koffieboerderij en Speeltuin Groot Nibbelink
De koffieboerderij en speeltuin Groot Nibbelink in Sinderen, nabij Varsseveld, is een familieplezierpark dat zowel kinderen als volwassenen aanspreekt. Het is een ideale plek voor een dagje uit in de natuur, waar men kan genieten van een rustige koffie, een wandeling in de natuur en een bezoek aan de speeltuin. Dit is een uitstekende optie voor gezinnen die een lichtere en kindvriendelijke activiteit zoeken.
Rondleidingen en Activiteiten
Rondje Varsseveld
Een populaire activiteit voor fietsers is de fietsroute "Rondje Varsseveld". Deze route leidt bezoekers via uitgestrekte weiden en het typisch Achterhoekse landschap naar Varsseveld. Op de route is het museumboerderij Het Hofshuus te bezoeken, wat een levendig beeld geeft van het plattelandsleven in de eerste helft van de twintigste eeuw. De route loopt verder richting Terborg en Gaanderen, waar bezoekers door het Idinkbos fietsen. Het landschap rond Varsseveld wordt gekenmerkt door kleinschalige reliëfverschillen, zoals de Varsseveldse kopjes, die zijn ontstaan in de laatste ijstijd.
Rondleiding DRU Industriepak
De DRU Industriepak in Ulft biedt een rondleiding door het industriepark, waar men de geschiedenis van de ijzerindustrie in de regio kan leren kennen. Deze activiteit is van belang voor historici en iedereen die geïnteresseerd is in de economische geschiedenis van de Achterhoek.
Kastelen in de Oude IJsselstreek
De Oude IJsselstreek is rijk aan kastelen en landgoederen die van historisch en cultureel belang zijn. Enkele van de belangrijkste kastelen in de regio zijn:
- Kasteel Bergh – ’s Heerenberg
- Wasserschloss – Anholt
- Landfort Megchelen
- Kasteel Slangenburg – Doetinchem
Deze kastelen zijn niet alleen architectonisch indrukwekkend, maar ook historisch waardevol. Ze bieden bezoekers een glimp van het leven op het platteland tijdens de middeleeuwen en latere eeuwen. De meeste kastelen zijn te bezoeken met een gids of op eigen tijd, afhankelijk van de openbareuren.
Musea in de regio
De Oude IJsselstreek bevat ook meerdere musea die van belang zijn voor reizigers die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis en cultuur van de regio. Enkele van deze musea zijn:
- Lalique museum – Doesburg glaskunst
- Stedelijk museum – Doetinchem
- Kristalmuseum – Borculo
- Mineralenmuseum – Velp
- De Moezeköttel – Megchelen (Wetgeving en WOII)
- Liemers museum – Zevenaar streekmuseum
- AVOG’s Crash museum – Lievelde oorlogmuseum
Deze musea bieden een breed spectrum aan onderwerpen, van kunst en glas tot geschiedenis en mineralen. Het is een uitstekende manier om de regio te verkennen op een culturele manier.
Cultuurhistorisch erfgoed
Het landschap rond Varsseveld is een belangrijk onderdeel van het culturele en natuurhistorisch erfgoed. De kleinschalige reliëfverschillen, zoals de Varsseveldse kopjes, zijn een herinnering aan de laatste ijstijd. De rivier de Oude IJssel en de rivierduinen vormen een essentieel onderdeel van de regio en zijn een belangrijk ecosysteem voor lokale flora en fauna.
De kampen in het Idinkbos zijn een uniek fenomeen in het Achterhoekse landschap. Deze hoger gelegen stukken land werden in vroegere tijden gebruikt als akkerland. Ze zijn een levendig voorbeeld van hoe mensen in het verleden met hun omgeving omgingen en er landbouw uittevoeren.
Conclusie
Varsseveld is een prachtige en historisch rijke plaats in de Achterhoek die veel te bieden heeft voor reizigers die geïnteresseerd zijn in geschiedenis, cultuur en natuur. Van het indrukwekkende oorlogsmonument Rademakersbroek tot de museumboerderij Het Hofshuus, en van de gotische Laurentiuskerk tot de levendige kastelen en musea in de regio, Varsseveld is een bestemming die niet alleen het verleden maar ook het heden en toekomst van de Achterhoek toont. Of je nu een historisch trekje zoekt, een rustige wandeling door de natuur of een gezellige activiteit, Varsseveld heeft iets voor iedereen.