Dublin met een Nederlandse gids: Bezoek de stad met kijk op historie en cultuur
juli 9, 2025
De kerststal is een van de meest iconische symbolen van de kerstperiode, maar de kerststal in het Museum Catharijneconvent in Utrecht is meer dan alleen een kerstdecoratie. Het is een levende traditie, een kunstwereld van hout, keramiek, en goud, die de geschiedenis en cultuur van Napels teruggeeft in een spectaculair Utrechtse decor. Met ruim 600 figuren, afkomstig uit de achttiende eeuw, en gecreëerd door barokkunstenaars, is deze kerststal een blik op het verleden en een bezoeker waard. De stal bevat niet alleen figuren van Jezus, Maria en Jozef, maar ook marktkooplui, muzikanten, dieren en zelfs olifanten en struisvogels – een levendig beeld van een multiculturele stad, zoals Napels in de achttiende eeuw.
De oorsprong en geschiedenis van de kerststal
Deze unieke achttiende-eeuwse kerststal komt oorspronkelijk uit het Italiaanse Napels. Er werd hard gestreden wie de grootste, mooiste en meest kostbare kerststal had, en alleen het beste was goed genoeg. De figuren werden vervaardigd door de allergrootste barokkunstenaars. Elke figuur is een kunstwerk op zich, met hoofden van terracotta en benen en armen van hout, die vervolgens zeer vakkundig zijn beschilderd. De verfijnde kleding is gemaakt van zijde, wol, katoen en brokaat, vaak met zeer veel precisie geborduurd en voorzien van pareltjes, ivoor en parelmoer.
Deze kerststal is niet zomaar een decoratie, maar een historisch en cultureel belangrijk stuk. Het museum Catharijneconvent heeft in 2019 een Napolitaanse kerststal uit familiebezit aangeboden, bestaande uit ruim vijfhonderd menselijke figuren, heel wat dieren en achttien decorstukken. De kerststal werd gesponsord door de Vereniging Rembrandt, het Mondriaan Fonds en de eigen Vereniging Vrienden. Een succesvolle crowdfundingcampagne ‘Adopteer een kerststalfiguur’ maakte de restauratie van de aanwinst mogelijk. Afgelopen zomer is een deel van de figuren naar experts in Napels gegaan en gerestaureerd weer teruggekeerd. Hierdoor kan het museum nu een publiekspresentatie maken die zich kan meten met de beste voorbeelden in Italië.
De kerststal in Utrecht: een decor van herkenning
De kerststal in het Museum Catharijneconvent staat in het centrum van Utrecht. De kribbe staat onder de Domtoren, de beroemde Utrechtse grachten ontbreken evenmin. Het decor bevat ook de Winkel van Sinkel, het oudste huisje van Utrecht, de werfkelders, de bloemenmarkt en de Sonnenborgh. Deze kerststal vormt een afspiegeling van Napels uit de achttiende eeuw: multicultureel en divers. Levendige markttaferelen en straatscènes zorgen ervoor dat je steeds nieuwe dingen ziet, gesitueerd rondom herkenbare Utrechtse monumenten.
Deze kerststal is dus niet alleen een kunstwerk, maar ook een reflectie van de stad. De decorbouwers lieten zich inspireren door schilderijen van Utrecht uit de achttiende- en negentiende eeuw. Alles is zo levensecht mogelijk nagebouwd, waardoor de bezoeker zich kan verplaatsen naar een echte Napolitaanse stad van de achttiende eeuw. Het is een bezoek waard voor zowel kinderen als volwassenen, want er is steeds iets te ontdekken.
De figuren in de kerststal: een bonte mengelting
De kerststal bevat een bonte verzameling figuren. Naast de bekende Jozef, Maria en het kindje Jezus zijn er marktkooplui, muzikanten, dronkenlappen en zwervers. Ook zijn er dieren zoals olifanten en struisvogels, die zijn meegekomen met de drie koningen. De figuren zijn met zorg gerestaureerd en vervolgens met precisie en aandacht door de Italiaanse decorbouwers op een passende plaats gezet in de stal.
Elk figuurtje is een kunstwerk, met hoofden van terracotta en benen en armen van hout, die vervolgens zeer vakkundig zijn beschilderd. De verfijnde kleding is gemaakt van zijde, wol, katoen en brokaat, vaak met zeer veel precisie geborduurd en voorzien van pareltjes, ivoor en parelmoer. De figuren zijn niet alleen mooi, maar ook historisch van waarde. Ze geven een blik op de cultuur en tradities van Napels in de achttiende eeuw.
De toegankelijkheid van de kerststal
De kerststal is gratis te bezoeken, zonder reservering. Je kunt vrij binnenlopen via de sfeervolle binnenplaats en vanuit daar ga je via een vaste looproute de kathedraal in waar de kerststal staat. In totaal duurt het bezoek circa 20 tot 30 minuten. De route is rolstoeltoegankelijk. Er zijn rondom de stal een aantal -rolstoeltoegankelijke- verhogingen gemaakt waardoor je vanuit een hoger standpunt kunt kijken met de hele familie. Om op de verhoging te komen is een liftje beschikbaar.
De openingstijden variëren per dag, maar in het algemeen is het museum van dinsdag tot vrijdag open van 10.00 tot 17.00 uur, op zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur en op zondag van 14.00 tot 17.00 uur. Op maandag 23 en maandag 30 december kun je de kerststal bekijken van 10.00 tot 17.00 uur. Op Eerste Kerstdag kun je de kerststal tussen 14.00 en 17.00 uur bekijken; op Tweede Kerstdag tussen 12.15 en 17.00 uur en op 31 december tussen 11.00 en 17.00 uur. Het museum is op 29 december en 1 januari gesloten.
De kerststal en de moderne tijd
De kerststal in Utrecht is niet alleen een historisch stuk, maar ook een levende traditie. De kerststal krijgt daarmee ook een actueel tintje. Dat soort innovatie is typerend voor een Napolitaanse kerststal; het is een levende traditie, zoals we ook in deze blog over de Napolitaanse kerststal laten zien – met wereldberoemde figuren die zich rond de kribbe scharen. De kerststal wordt elk jaar opnieuw opgebouwd, en de figuren worden gerestaureerd en opnieuw geplaatst.
De kerststal is een blik op de tradities van de afgelopen eeuwen, maar ook een symbool van hoe culturele erfenis en moderne technologie samenwerken. De kerststal is een bezoeker waard, niet alleen voor de schoonheid van de figuren, maar ook voor de betekenis die ze hebben in de geschiedenis en cultuur van Napels.
Conclusie
De kerststal in het Museum Catharijneconvent in Utrecht is een uniek en historisch stuk. Het is niet alleen een bezoeker waard, maar ook een symbool van de tradities van de afgelopen eeuwen. De kerststal bevat meer dan 600 figuren, afkomstig uit de achttiende eeuw, en is een blik op de cultuur en geschiedenis van Napels. De kerststal is gratis te bezoeken, en de route is rolstoeltoegankelijk. De kerststal is een levende traditie, en een bezoeker waard. Het is een bezoek dat zowel kinderen als volwassenen kan boeien, en een mooi beeld geeft van de schoonheid en complexiteit van de kerststal.