Retranchement: Wandelen en Ontdekken in een Historisch Natuurgebied aan de Nederlandse Grens

Retranchement is een klein dorpje in West-Zeeuws-Vlaanderen, aan de grens van Nederland en België. Het is vooral bekend om zijn aarden wallen die in de Tachtigjarige Oorlog zijn aangelegd als verdedigingswerk. Tegenwoordig is het een prachtig natuurgebied dat toegang biedt tot wandelingen langs historische restanten, zoals verdedigingsforten en grenspalen. De combinatie van geschiedenis, natuur en rust maakt Retranchement tot een bijzondere bestemming voor toeristen die zowel een wandeling als een historische inzameling willen maken.

In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de historie van Retranchement, de wandelroute over de wallen, de natuurlijke en historische bezienswaardigheden in het gebied, en enkele praktische tips voor bezoekers. Het doel is om toeristen een duidelijk beeld te geven van wat Retranchement te bieden heeft en hoe ze dit gebied het beste kunnen verkennen.

Historie van Retranchement

Retranchement is Frans voor "verschansing" of "bolwerk". Het dorp ligt in Zeeuws-Vlaanderen, een regio die rijk is aan geschiedenis, vooral uit de Tachtigjarige Oorlog. Tijdens deze oorlog, die duurde van 1568 tot 1648, probeerde Nederland zich te bevrijden van Spaanse overheersing. Retranchement was een van de verdedigingswerken die in 1604 zijn aangelegd op bevel van Prins Maurits. Het doel was om de Zwingeul, een belangrijk vaarwater, te beschermen tegen eventuele Spaanse invallen.

In die tijd was het dorp uitsluitend bewoond door soldaten. Na de oorlog groeide het complex uit tot een gewoon dorp. De verdedigingslinie bestond uit aarden wallen, grachten en forten. Tijdens de wandeling over de wallen zijn er nog restanten van deze vestingwerken te zien. Zo ligt Fort Oranje volledig onder water gegaan, maar de contouren van Fort Nassau zijn nog zichtbaar. Bovendien zijn er kanonnen op de aarden wal te vinden.

Het natuurgebied van Retranchement heeft ook een bijzondere vormgeving. Het is een landschap met dijken, weiden, meidoornhagen, knotbomen en drinkputten. Door het voortdurende beheer en natuurontwikkeling is het gebied nu een rustgevend en uniek eiland van natuur in het midden van een dorp. Hier leven ook zeldzame dieren zoals de boomkikker.

Wandeling over de Wallen van Retranchement

Een van de meest populaire activiteiten in Retranchement is de wandeling over de aarden wallen. Deze wandelroute is ruim 4,5 kilometer lang en loopt volledig langs de verdedigingslinie die vroeger de Zwingeul moest beschermen. De route is goed aangegeven met borden en is vrij toegankelijk. Het terrein is half verhard en bestaat uit schelpenpaden en asfalt. In sommige gedeeltes moet je een trap op of af, maar het is over het algemeen een rustige wandeling.

De wandeling begint bij een parkeerplaats aan de Molenstraat in Retranchement. Vanaf daar loopt men over de wallen, met uitzicht op het dorpje, de molen en de kerk. Het is mogelijk om de wandeling in het voorjaar te maken, wanneer het gras groen is en bloemen als fluitenkruid en boterbloemen het landschap kleuren. In mei is er ook kans om de boomkikker te horen of zelfs te zien. Deze dier is een van de bijzondere natuurlijke troeven van het gebied.

Tijdens de wandeling passeren bezoekers ook het Fort Nassau, dat in 1621 is gebouwd. De contouren van het fort zijn nog zichtbaar, en op de aarden wal staan de kanonnen die ooit gebruikt zijn in de verdediging. Ook is er de Drieling van Retranchement, een rij van drie grenspalen. Deze palen zijn geplaatst vanwege de historische grens die dwars door het water van het Zwin liep. Vandaag zijn ze een symbolische herinnering aan de geschiedenis van het gebied.

De wandeling eindigt weer bij het startpunt, wat betekent dat het een lusroute is. Het is dus geen probleem om met de fiets te komen en op het einde te parkeren. Voor wie met de fiets wil komen, is het aan te raden om een elektrische fiets te nemen, omdat het in de regio vaak windig is.

Bezienswaardigheden in Retranchement

Naast de wandelroute over de wallen zijn er ook andere bezienswaardigheden in Retranchement die het dorp kenmerken.

Molen van Retranchement

Een van de meest iconische punten in Retranchement is de standerdmolen, gebouwd in 1818. De molen is nog steeds in gebruik en heeft een interessante geschiedenis. De eerste eigenaar moest jaarlijks drie gulden betalen aan erfpacht voor het gebruik van de wind. Dit is een historisch voorbeeld van wat men destijds "windrecht" noemde. Vanaf de wallen kan men een prachtig uitzicht op de molen en de kerk van Retranchement nemen.

De Drieling van Retranchement

De Drieling van Retranchement is een bijzondere historische restant. Het zijn drie grenspalen die in een rechte lijn staan. Twee van de palen zijn aan weerszijden van het Zwin geplaatst, omdat de grens destijds dwars door het water liep. Na de verdere inpoldering van het Zwin in 1873 werd een derde paal geplaatst op de feitelijke grens. Vandaag zijn deze palen een historisch symbool en een bezienswaardigheid die bezoekers kunnen bezoeken.

Fort Oranje en Fort Nassau

Tijdens de wandeling zijn er ook sporen te zien van Fort Oranje en Fort Nassau. Fort Oranje is volledig onder water gegaan, maar het ligt nog in het landschap. Fort Nassau daarentegen is grotendeels intact en zijn contouren zijn zichtbaar vanaf de wandelroute. De kanonnen die er ooit zijn gebruikt, staan nog op de aarden wal.

Het Kulderzipke

Een andere interessante locatie in Retranchement is Het Kulderzipke. Hier kan men wandelen in een 5 hectare groot tuin, die een halfjaar fruitbomen bevat en een ander halfjaar een groeiend bos. Het initiatief is opgezet door Ingrid VanBrabant en biedt bezoekers een unieke ervaring in een natuurlijke omgeving. Het Kulderzipke is vooral populair voor wildplukwandelingen.

Praktische Informatie voor Bezoekers

Voordat men een bezoek plaatst aan Retranchement is het belangrijk om enkele praktische zaken te weten. Hieronder volgt een overzicht van tips en aanbevelingen die kunnen helpen bij de voorbereiding van de reis.

Locatie en Toegang

Retranchement ligt in West-Zeeuws-Vlaanderen, in de regio Zeeland. Het is een dorp aan de grens van Nederland en België. Het is te bereiken via autosnelwegen en gewone wegen. De meeste bezoekers komen met de auto of met de fiets.

Parkeerplaatsen

Er is een parkeerplaats beschikbaar aan de Molenstraat in Retranchement. Deze parkeerplaats is gemarkeerd en direct toegankelijk voor de wandelroute. Het is een openbare parkeerplaats en er is voldoende ruimte voor voertuigen.

Wandelen en Fietsen

De wandelroute is vrij toegankelijk voor alle leeftijden. Het terrein is half verhard en bevat schelpenpaden en asfalt. In sommige gedeeltes moet men een trap op of af, maar het is over het algemeen een rustige wandeling. Voor fietsers is het aan te raden om een elektrische fiets te nemen, omdat het in de regio vaak windig is. Daarnaast is er een knooppuntennetwerk in de regio, waardoor men gemakkelijk kan navigeren tussen de natuurgebieden en dorpjes.

Toegankelijkheid en Honden

De wandelroute is vrij toegankelijk voor alle leeftijden, maar het is aan te raden om sportieve schoenen aan te trekken. Honden zijn welkom op de wandelroute, maar moeten aan de lijn. In enkele gedeeltes zijn koeien los rondloop, waar honden niet welkom zijn. Dit is op de borden aangegeven.

Tijdstippen en Weer

De wandeling is te maken in alle seizoenen, maar het is aan te raden om in het voorjaar te gaan. Dit is de tijd dat het gras groen is en bloemen als fluitenkruid en boterbloemen het landschap kleuren. Ook is er in mei kans om de boomkikker te horen of zelfs te zien. In de winter is het landschap wat rustiger, maar de wallen en fortrestanten zijn nog steeds te bezoeken.

De Natuur en Flora in Retranchement

De natuur in Retranchement is een van de belangrijkste aantrekkers van het gebied. Het natuurgebied is een combinatie van verschillende landschapssoorten, zoals dijken, weiden, meidoornhagen, knotbomen en drinkputten. Het beheer van het gebied is zo georganiseerd dat het een divers en levendig ecosysteem blijft.

Boomkikker

Een van de meest bijzondere dieren die in Retranchement leven is de boomkikker. Deze dier is een zeldzame soort die in het voorjaar actief is. Op zwoele lenteavonden in mei is er kans om de boomkikker te horen "kekken". Het is een geluid dat uniek is en bezoekers die op het juiste moment komen kunnen dit geluid horen. Met een beetje geluk is er zelfs kans om de boomkikker te zien.

Vogelspotten

Retranchement is ook een interessante locatie voor vogelspotters. In het voorjaar zijn er veel soorten vogels te horen en te zien. Spotvogels, zomertortels en tuinfluiters zijn regelmatig aanwezig in het gebied. De oude knotbomen geven onderdak aan de steenuil, een nachtvogel die zelden gezien wordt. Ook zijn er zeldzame klavertypen te vinden, zoals de onderaardse klaver, de kleine rupsklaver, de gestreepte klaver en de ruwe klaver.

Insecten en Libellen

In het gebied van Retranchement zijn er ook veel insecten en libellen te vinden. Langs de kruidenrijke oevers vliegen libellen op zoek naar prooien. In zandige stijlkantjes wonen enkele soorten graafbijen en -wespen. Deze insecten vormen het voedsel van de zangvogels die in de meidoornhagen broeden. De combinatie van verschillende soorten dieren maakt het gebied tot een levendige en dynamische natuur.

Conclusie

Retranchement is een bijzonder dorpje in West-Zeeuws-Vlaanderen dat rijk is aan geschiedenis, natuur en rust. Het is bekend om de aarden wallen die tijdens de Tachtigjarige Oorlog zijn aangelegd als verdedigingswerk. Tegenwoordig is het een prachtig natuurgebied dat toegang biedt tot wandelingen langs historische restanten, zoals verdedigingsforten en grenspalen. De combinatie van geschiedenis, natuur en rust maakt Retranchement tot een bijzondere bestemming voor toeristen die zowel een wandeling als een historische inzameling willen maken.

De wandeling over de wallen is een van de meest populaire activiteiten in het dorp. Het is een lusroute van ongeveer 4,5 kilometer die langs historische restanten en natuurlijke bezienswaardigheden loopt. De route is goed aangegeven en toegankelijk voor alle leeftijden. Daarnaast zijn er ook andere activiteiten in het gebied, zoals vogelspotten, wandelen in andere natuurgebieden en bezoeken aan het Kulderzipke.

Voor bezoekers is het belangrijk om enkele praktische zaken te weten, zoals de locatie, toegang, parkeerplaatsen en tijdstippen. Het is aan te raden om in het voorjaar te bezoeken, omdat het landschap dan het mooist is. Het is ook een goed idee om sportieve schoenen aan te trekken en, voor wie met de fiets komt, om een elektrische fiets te nemen.

In samenvatting is Retranchement een prachtige en rustige bestemming voor toeristen die willen genieten van de combinatie van geschiedenis en natuur. Het is een plek waar men kan wandelen, ontdekken en rusten in een historisch en natuurlijk omgeving.

Bronnen

1. Over het gebied, historie en natuur van Retranchement
2. RouteYou - Retranchement als bezienswaardigheid
3. West-Zeeuws-Vlaanderen en Retranchement als natuur- en wandelgebied
4. Wallenroute Retranchement - Wandelen, fietsen en boomkikkers
5. Gastvrij Zeeuws-Vlaanderen - Retranchement als dorp en bezienswaardigheid