Figeac: Verken de Mooiste Bezienswaardigheden in de Lot
augustus 15, 2025
Ellecom is een historisch en cultureel rijk dorp aan de zuidelijke rand van de Veluwezoom in de gemeente Rheden, provinciaal hart van Gelderland. Het dorp ligt tussen de Onzalige Bossen en de uiterwaarden van de IJssel, een strategisch gelegen gebied dat tijdens de tweede helft van de negentiende eeuw al bekend stond als toeristische plek. Tegenwoordig is Ellecom een rustige, landelijke locatie waar historische erfgoed, landschap en toeristische faciliteiten samenwerken om bezoekers een rijke ervaring te bieden. De bezienswaardigheden in Ellecom spreiden zich over verschillende thema’s, zoals historische gebouwen, kerkelijke en militaire erfgoed, en toegankelijke landschappelijke gebieden.
In dit artikel worden de belangrijkste bezienswaardigheden in Ellecom beschreven, met aandacht voor hun geschiedenis, betekenis en toegankelijkheid. Op basis van betrouwbare bronnen, zoals lokale historische en文化旅游 websites, wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste locaties in het dorp. De focus ligt op zowel architectonisch als historisch relevante objecten, waaronder landgoederen, kerken en spoor van de Tweede Wereldoorlog.
Dorpskerk Ellecom
De Dorpskerk in Ellecom dateert terug tot de twaalfde eeuw en vormde ooit een eenvoudige houten kapel. Deze kapel werd in 1859 verbouwd tot de huidige kerk, waarbij ook romaanse elementen, zoals de toren, werden meegenomen. De toren dateert uit het begin van de zestiende eeuw en is een van de oudste bouwstenen in het dorp. De kerk speelde gedurende lange tijd een centrale rol in het dorp, niet alleen als religieuze instelling, maar ook als cultureel en sociale centrum. De eigenaren van het nabije kasteel Middachten waren vanaf 1350 tot 1950 de beschermheer of -vrouwe van Ellecom, wat ook invloed had op de ontwikkeling van de kerk.
Onder het koor bevindt zich een grafkelder van het adellijke geslacht Middachten, met een versierd houten grafbord voor Reynard, baron van Reede tot Ginkel, en zijn familie. Deze grafkelder is een waardevolle historische bron en biedt inzicht in de adellijke structuur van de regio. De Dorpskerk is een openbare locatie en toegankelijk voor bezoekers. Zij maakt deel uit van het erfgoed van Ellecom en benadrukt de lange religieuze geschiedenis van het dorp.
Landgoed Avegoor
Landgoed Avegoor is een historisch en cultureel belangrijke locatie in Ellecom. Het landgoed is gelegen aan de rand van het Nationale Park Veluwezoom en werd in de twintigste eeuw omgetoverd tot een hotel en conferentiecentrum. Tegenwoordig is Avegoor een populaire bestemming voor zowel recreatie als conferenties. Het landgoed staat bekend om zijn rustige omgeving, luxe faciliteiten en verbinding met het dorp Ellecom.
Echter, de geschiedenis van Landgoed Avegoor is niet uitsluitend gericht op luxe en ontspanning. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het landgoed gebruikt als opleidingskamp voor de Nederlandse SS onder de naam SS-Schule Avegoor. Dit kamp was onderdeel van de Waffen-SS en fungeerde als trainingscentrum voor NSB-jongens die naar Rusland werden gezonden om het communisme te bestrijden. Deze historische context geeft Avegoor een extra laag van betekenis.
Bij het landgoed werd in 1943 een turnhal gebouwd, speciaal voor de opleiding van deze jongeren. Deze hal is tegenwoordig nog steeds aanwezig en is geregistreerd als een gemeentelijk monument. De bouw van deze hal had echter een donkere kant: Joodse dwangarbeiders werden gebruikt voor de voorbereidende grondwerkzaamheden. Deze dwangarbeiders kwamen uit Amsterdam, Rotterdam en Den Haag en werden ondergebracht in Villa Irene, een woning in Ellecom.
Deze historie is nog steeds aanwezig in het dorp en wordt herinnerd door het Joodse oorlogsoversteken die tijdens de dwangarbeid omkwamen. Drie van hen overleden als gevolg van de extreme werkomstandigheden, ondervoeding en mishandeling. Hun lichamen zijn begraven op de Bijzondere Begraafplaats in Ellecom. Op het graf staat een gedenksteen met een Davidster en tekst in zowel het Nederlands als Hebreeuws. Het graf is geregistreerd bij de Nederlandse Oorlogsgravenstichting.
Landgoed Avegoor is dus niet alleen een toeristische attractie, maar ook een plek die een donkere pagina uit de oorlogshistorie toont. Toch is het landgoed tegenwoordig een populaire locatie voor zowel recreatie als historische toegang.
Joodse oorlogsoversteken in Ellecom
De Joodse dwangarbeiders die in Ellecom werkten voor de bouw van het sportterrein en de turnhal van Avegoor, hadden een zwaar lot. Ze werden ondergebracht in Villa Irene en moesten 11 weken lang zware werkzaamheden verrichten onder onmenselijke omstandigheden. De Ellecomse bevolking gaf het kamp de naam Jodenkamp "Palästina", een benaming die de nederlaag en ellende van de Joodse werknemers benadrukte.
Tijdens deze periode overleidden drie Joodse mannen, die inmiddels op de Bijzondere Begraafplaats in Ellecom zijn begraven. Deze graven zijn een belangrijk historisch en emotioneel object in het dorp. Het graf is een plek voor herinnering en reflectie, waar bezoekers de impact van de oorlog en de Joodse ervaring in Nederland kunnen betreden.
De Joodse oorlogsoversteken in Ellecom zijn een pijnlijk hoofdstuk in de geschiedenis van het dorp. Toch is hun verhaal belangrijk, omdat het helpt om het verleden te begrijpen en de consequenties ervan te herdenken. Deze graven worden onderhouden door de Nederlandse Oorlogsgravenstichting en zijn toegankelijk voor publiek.
Historische landgoederen in Ellecom
Naast Landgoed Avegoor zijn er in Ellecom ook andere historische landgoederen, die een rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van het dorp. Deze landgoederen zijn, zoals de naam al aangeeft, grote agrarische gebieden die werden gebruikt voor landbouw en rustige recreatie. Enkele van deze landgoederen zijn:
- Landgoed Groot Bergstein
- Landgoed Hofstetten
- Landgoed Dalstein
- Landgoed Bernhalde
Deze landgoederen zijn in de tweede helft van de negentiende eeuw opgenomen in de toeristische ontwikkeling van Ellecom. Ze werden gebruikt voor het aanleggen van villa’s en recreatieactiviteiten. Deze historische landgoederen zijn tegenwoordig vaak privé-eigendom, maar sommige zijn nog steeds toegankelijk voor bezoekers. Ze vormen een belangrijk onderdeel van het landschap van Ellecom en dragen bij aan het karakter van het dorp.
Landgoed Middachten en Dorpskerk
Het kasteel Middachten ligt in een dorp verder richting Arnhem en is een historisch object dat sterk verbonden is met de Dorpskerk in Ellecom. De eigenaren van Middachten waren gedurende eeuwen de beschermheer of -vrouwe van Ellecom, wat hun invloed op het dorp duidelijk maakt. Deze adellijke familie had ook een rol in de religieuze en sociale structuur van Ellecom.
De Dorpskerk is dus ook een symbool van deze historische band. Het kasteel zelf is tegenwoordig een openbare locatie en maakt deel uit van de bezienswaardigheden van de regio. Het is een goed voorbeeld van de rijke geschiedenis van het Gelderse platteland en benadrukt de rol van adel in de regionale ontwikkeling.
Historisch erfgoed en digitale bronnen
Ellecom heeft een rijke historische erfgood, dat niet alleen fysiek aanwezig is, maar ook via digitale bronnen toegankelijk is. De gemeente Rheden en de Oudheidkundige Kring Rheden/Rozendaal hebben samengewerkt aan het project Rhedenopdekaart.nl, waarin de historie en het heden van Ellecom worden samengebracht. Deze website biedt gedetailleerde informatie over de geschiedenis van het dorp, inclusief kaarten, foto’s en verhalen.
Daarnaast is er ook een Facebookpagina genaamd "Ellecom in het verleden", waarin oude foto’s en verhalen over het dorp worden gepost. Deze digitale bronnen zijn een waardevolle hulp bij het verder verkennen van het erfgoed van Ellecom.
De historische teksten over Ellecom zijn meestal geschreven door John Striker, een lokale historisch expert. Hij heeft het publicatierecht op deze teksten en benadrukt het belang van historische nauwkeurigheid. Zijn werken zijn een betrouwbare bron voor informatie over Ellecom.
Cultuurhistorisch belang van de SS-turnhal
De turnhal die is gebouwd door de SS tijdens de Tweede Wereldoorlog in Ellecom is een cultuurhistorisch object dat uniek is in het landschap van Nederland. Deze hal is een overblijfsel van de SS-Schule Avegoor en benadrukt de rol van de Nederlandse NSB-jongeren in de oorlog. Het is een voorbeeld van een door de bezetter gebouwde hal uit de Tweede Wereldoorlog en is daarom van groot historisch belang.
De hal is tegenwoordig nog steeds aanwezig en is geregistreerd als gemeentelijk monument. Toch is het object niet gemarkeerd als een historisch monument, wat betekent dat het niet zichtbaar is voor toeristen. Het is echter een belangrijk object dat de oorlogsgeschiedenis van Ellecom benadrukt. De bouw van deze hal was mede mogelijk door de Joodse dwangarbeiders die in Ellecom werkten.
Deze historie is dus niet alleen een gevoelige kwestie, maar ook een waardevolle bron voor historisch onderzoek. Het verhaal van de SS-turnhal benadrukt de complexe relatie tussen de Duitse bezetter en de Nederlandse bevolking tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Conclusie
Ellecom is een dorp dat rijk is aan historische en culturele bezienswaardigheden. Van de Dorpskerk tot Landgoed Avegoor, en van de Joodse oorlogsoversteken tot de SS-turnhal, biedt het dorp een rijke en variëre historie die bezoekers kunnen ontdekken. Deze locaties dragen bij aan het karakter van Ellecom en benadrukken de rol van het dorp in de regionale en nationale geschiedenis.
Bezoekers kunnen kiezen uit zowel historische bezoeken als recreatieve activiteiten, waardoor Ellecom een aantrekkelijke bestemming is voor zowel historisch geïnteresseerde toeristen als rustzoekers. De combinatie van natuur, architectuur en historische erfgoed maakt Ellecom een waardevolle toevoeging aan een reisplan in Gelderland.