Mooiste bezienswaardigheden aan de westkant van het Gardameer
augustus 13, 2025
Schoonebeek, gelegen in de Provincie Drenthe, is een dorp met een rijke geschiedenis en unieke bezienswaardigheden die het dorp een bijzondere toeristische aantrekkingskracht geven. Het dorp is niet alleen bekend om de aanwezigheid van het grootste olieveld van Nederland, maar ook om de bewaarde culturele erfgoed en het historische karakter van het dorp. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste bezienswaardigheden in Schoonebeek, met een nadruk op de historische en culturele aspecten.
Museum- en Zandstrooiboerderij Schoonebeek
Eén van de meest indrukwekkende bezienswaardigheden in Schoonebeek is de Museum- en Zandstrooiboerderij Schoonebeek, ook bekend als Zwaantje Hans-Stokman’s Hof. Deze boerderij stamt uit de 17e eeuw en is een van de weinige voorbeelden van een zandstrooiboerderij in Nederland. De naam van de boerderij is afkomstig van de vroegere eigenares Zwaantje Hans, die bekend stond om haar zandtapijttechniek. In vele boerderijen in Drenthe was het gebruikelijk dat boerinnen de vloeren versierden met fijn zand, waarbij allerlei figuren werden gestrooid tot een compleet zandtapijt. Deze zandtapijten werden gezien als echte kunstwerken en gaven de boerenkeuken een sfeeltje van feestelijkheid.
De boerderij is niet alleen een historisch monument, maar ook een museum dat aandacht besteedt aan de oliewinning in de regio. Samen met de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en de Stichting ‘De Spiker’ is er een permanente tentoonstelling ingericht, waarin de geschiedenis van de oliewinning in Schoonebeek centraal staat. Bezoekers kunnen hierin de technologie en de ontwikkelingen zien die de oliewinning in de regio mogelijk hebben gemaakt.
Adres en contactinformatie:
Zwaantje Hans-Stokman’s Hof
Burg. Osselaan 5
7761 BS Schoonebeek
Telefoon: 0524-531702
Website: www.zwaantjehans.nl
Museum Janning
In Nieuw-Schoonebeek, aan de rand van het Bargerveen, bevindt zich Museum Janning, een museum dat een brede collectie vertoont van kunstwerken en historische voorwerpen. Het museum is gevestigd in een oude pastorie en draagt de naam van Hein Janning, een priester en zondagskunstenaar. Janning heeft gedurende zijn leven een indrukwekkende kunstcollectie samengesteld, waardoor hij bekend werd als een kunstliefhebber en verzamelaar.
De collectie in Museum Janning is uiterst divers. Hieronder vallen onder andere houtsnijwerk, glas in lood, goud- en zilverwerk, muntencollecties, kleding en religieuze artefacten zoals reliques van Crispinus en Crispinianus, die dateren uit de 3e eeuw na Christus. Ook zijn er bijbelse tegeltjes en levensgrote foto’s uit de collectie van Meester Schreur, die de streekgeschiedenis van het eind 19e en begin 20e eeuw op een unieke manier vastlegde. Daarnaast is er ook de Toverlantaarn van Schreur te zien, een levendige demonstratie van de fototechnologie uit die tijd.
Het museum is verder uitgerust met de originele archieven van het boek “Engel in het Hoogveen”, wat het museum een unieke plek maakt voor zowel kunstliefhebbers als historisch bewuste bezoekers. Het museum speelde eerder een rol in Workum, waar het de status van erkend museum had, maar is nu verplaatst naar de geboorteplaats van Hein Janning.
Industrieel Smalspoor Museum
Het Industrieel Smalspoor Museum is een andere toeristische attractie in Schoonebeek. Het museum biedt bezoekers de mogelijkheid om een rit te maken met een smalspoortrein, een unieke ervaring die een kijkje geeft in de industriële geschiedenis van de regio. Het museumgebouw bevat zowel statische als dynamische smalspoor expositie, waarbij bezoekers de technologie en het gebruik van smalspoor in het verleden kunnen ontdekken. De smalspoortreinrit is een populaire activiteit voor families en historieliefhebbers, en biedt een gezellige manier om door het dorp te reizen en te genieten van de landlevensomgeving.
Thermen & Wellness Anholts
Niet ver van het centrum van Schoonebeek ligt Thermen & Wellness Anholts, een wellnesslocatie die zich in het prachtige beekdal-landschap van het oliedorp Schoonebeek bevindt. Het is een populaire bestemming voor toeristen die op zoek zijn naar ontspanning en een luxe verblijf. De locatie biedt een brede selectie aan wellnessfaciliteiten, waaronder een sauna, een jacuzzi en een aantal sportfaciliteiten. Het is een ideale plek voor toeristen die na een dag vol bezienswaardigheden en activiteiten willen ontspannen.
Geschiedenis en Cultuur van Schoonebeek
Schoonebeek is een dorp met een rijke historie. Het dorp is in de 13e of 14e eeuw ontstaan als een veenontginningsdorp, een van de oudste veendorpen in Nederland. De eerste schriftelijke melding van het dorp dateert uit de 14e eeuw. Het dorp is altijd klein gebleven tot 1947, toen in de grond olie werd ontdekt. Deze ontdekking had een grote impact op het dorp. Tijdens de jaren van oliewinning werden er huizen gebouwd voor de arbeiders van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), waardoor het dorp snel groeide en zich veranderde qua uiterlijk.
De oliewinning in Schoonebeek gebeurde vroeger via jaknikkers, speciale machines voor het pompen van olie uit de grond. Hoewel de meeste jaknikkers zijn verdwenen, zijn er nog een paar te vinden net buiten het dorp en op het dorpsplein. Na een periode van stilstand werd in 2011 opnieuw aardolie gewonnen in Schoonebeek, maar met geavanceerdere technologie.
De oliewinning heeft een grote impact gehad op de bevolkingsgroei en de economie van het dorp. Het heeft ook geleid tot een aantal culturele en historische projecten, zoals de museumtentoonstellingen en de bewaarde boerderijen. Schoonebeek is daardoor niet alleen een dorp met olie in de grond, maar ook een dorp met een sterke band met zijn verleden.
Conclusie
Schoonebeek is een dorp met een unieke mix van historie, culturele activiteiten en natuurlijke schoonheid. Het dorp biedt bezoekers een breed spectrum van bezienswaardigheden, variërend van historische boerderijen en musea tot wellnessfaciliteiten en industriële expositie. Het is een toegankelijke bestemming voor toeristen die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van het oliedorp, de kunst en cultuur van de regio, of gewoon een rustige en ontspannende vakantie willen doorbrengen.
De combinatie van historie, kunst en toegankelijkheid maakt Schoonebeek tot een bijzondere plek in Drenthe. Zowel historieliefhebbers als gezinnen met kinderen zullen hier genieten van de talrijke activiteiten en bezienswaardigheden. Schoonebeek is een toegankelijke en interessante bestemming die bezoekers een kijkje geeft in de rijke geschiedenis en het culturele erfgoed van Drenthe.