Hermanus: De perfecte verblijfplaats aan de walviskust van Zuid-Afrika
augustus 15, 2025
Scherpenzeel, een rustige gemeente in de provincie Gelderland, is een verborgen schat op het landgoed van de Heuvelrug. Deze regio biedt een uniek mix van historisch erfgoed, actieve recreatie en prachtige natuur. Het Landgoed Scherpenzeel, een centraal gelegen gebied, speelt een sleutelrol in de toeristische aantrekkingskracht van de omgeving. Van wandelingen langs het Valleikanaal tot bezoeken aan historische buitenplaatsen en sportactiviteiten in de natuur, er is voor iedereen iets te doen. In dit artikel worden de belangrijkste bezienswaardigheden en activiteiten in en rondom Scherpenzeel besproken, met nadruk op de historische en culturele aspecten van de regio.
Bezienswaardigheden in en rondom Scherpenzeel
Huis Scherpenzeel
Een van de meest iconische bezienswaardigheden in Scherpenzeel is Huis Scherpenzeel zelf. Dit witte landhuis ligt vlakbij het centrum van het dorp en is omringd door een indrukwekkend koetshuis en een poorthuis. Het is een historisch bouwwerk dat in harmonie staat met de omgeving en een waarde toevoegt aan de esthetiek van de regio. Het dorp is een levendig en authentiek plattelandsgezicht dat nog steeds veel van zijn historische charm behoudt, met straatjes waarlangs toeristen kunnen slenteren en de sfeer van het oude dorp kunnen ervaren.
De Hervormde Kerk
Een andere historische locatie is de Hervormde Kerk van Scherpenzeel. Deze kerk staat bij de ingang naar Huis Scherpenzeel en dateert uit 1342. Het is een van de oudste kerken in de regio en heeft een rijke historische achtergrond. De kerk was vroeger eigendom van de heren van Scherpenzeel, die geld verdienden met de verhuur van zitplaatsen in de kerk en die het recht hadden om beslissingen te nemen over de aanstelling van kerkelijke ambtenaren. Binnen de kerk bevinden zich enkele historische schatten, zoals vier gebeeldhouwde leeuwen met wapenschilden afkomstig van het grafmonument voor Johan van Scherpenzeel uit 1619. Ook een kansellezenaar uit 1647 is aanwezig, geschonken ter gelegenheid van een huwelijk tussen Borchard Willem van Westerholt en Anna Helena van Renesse.
Landgoed Lambalgen
Een van de meest interessante historische locaties in de omgeving is Landgoed Lambalgen, gelegen in Woudenberg. In 1882 werd dit landgoed op een veiling aangekocht door de eigenaar van Landgoed Scherpenzeel. In 1953 is het landgoed afgebrand en is het toegangshek het enige dat van deze buitenplaats overbleef. Toch is het gebied nog steeds een aantrekkelijke plek om te bezoeken vanwege zijn historische waarde en de indrukwekkende restanten.
Openlucht Schietbaan
Voor geschiedenis- en sportliefhebbers is de Openlucht Schietbaan bij Scherpenzeel een interessante bezienswaardigheid. Het is een 100 jaar oud groen monument dat tot 2000 in gebruik was door schietvereniging De Valleivogels. Het gebied is goed bewaard en biedt een historische en natuurlijke sfeer waarin toeristen kunnen lopen en eventueel een kijkje nemen in de geschiedenis van schutterskunst in de regio.
Activiteiten in de natuur
Wandelingen en fietsroutes
Een van de meest populaire manieren om Scherpenzeel en de omgeving te verkennen is te voet of op de fiets. Het Landgoed Scherpenzeel biedt diverse wandel- en fietsroutes die toegankelijk zijn voor toeristen en inwoner. De Breeschoterpad, een Klompenpad van 6 km, ligt op het oostelijke deel van het landgoed en biedt prachtige uitzichten op het landschap. Ook is er een Rondrit van 30 km, genaamd "Rondje Vallei en Heuvelrug", die door Scherpenzeel loopt en toeristen een indrukwekkend overzicht van de regio geeft.
Daarnaast zijn er tal van andere fietsroutes beschikbaar, zoals de 20 beste fietsroutes rond Scherpenzeel. Deze routes worden regelmatig aangepast en zijn geschikt voor zowel ervaren fietser als beginnende toeristen. Het fietsen in Scherpenzeel is verder ook erg populair, gezien de stad in 2020 uitgeroepen is tot "snelste stijger" in de verkiezing van Fietsstad. Het aanbod van brede, veilige fietspaden en een groene omgeving maakt fietsen een aangename ervaring.
Watersport en kanoën
Voor wie het water wil verkennen, zijn er meerdere mogelijkheden voor watersport. Het Valleikanaal is een populaire locatie voor kanoën en zeilen, en het Bezoekerscentrum Grebbelinie biedt extra informatie over activiteiten in en rondom het kanaal. De Grebbelinie, een historische verdedigingslinie uit de Tweede Wereldoorlog, is een interessante locatie die ook actief gebruikt wordt voor recreatie.
Outdooractiviteiten
Scherpenzeel is een prachtige plek voor outdoor-activiteiten, zoals mountainbiken, wandelen en buitensporten. De heidevelden, poelen en broekbossen op Landgoed Scherpenzeel zijn ideaal voor wandelingen en fotografie. Ook is er een openluchtzwembad, 't Willaer, dat een populaire plek is voor zwemmen en recreatie. Het zwembad heeft zowel een diep als ondiep bad, springplanken en een glijbaan, wat het een geweldige plek maakt voor gezinnen en sportliefhebbers.
Nordic Cross Skating
Voor sportliefhebbers zijn er ook activiteiten zoals Nordic Cross Skating of Skiken beschikbaar. Deze sport is een combinatie van rollerblading en crosscountry-skiën en is ideaal voor mensen die zowel lichaamsbeweging als buitenactiviteiten zoeken. Deze activiteit is beschikbaar bij Nieuwstraat 76, Scherpenzeel.
Historische en militaire locaties
Liniedijk Woudenberg
Een interessant historisch gebied is de Liniedijk Woudenberg. Deze dijk ligt aan de westkant van het Valleikanaal en loopt deels over Landgoed Scherpenzeel. Het is een belangrijk onderdeel van de Grebbelinie, een verdedigingslinie uit de Tweede Wereldoorlog. De liniedijk is uitgerust met loopgraven en kazematten die zijn gebouwd ter versterking van de Grebbelinie. Deze locatie biedt toeristen een unieke kans om de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in het oog te krijgen.
Keerkaden
De Grebbelinie was onderverdeeld in een aantal kommen, waarin het water opgestuwd kon worden om het gebied onder water te zetten. De keerkaden speelden een belangrijke rol in deze strategie. Het Lambalgerkeerkade is een dwarsdijk die in 1745 is aangelegd en loopt van Lambalgen naar het dorp Scherpenzeel. De Groeperkade, aangelegd in 1745-46, is een verlengde keerkade die ter verbetering van de Grebbelinie werd gemaakt.
Post van Lambalgen
Voor wie geïnteresseerd is in militaire geschiedenis, is de Post van Lambalgen een interessante bezienswaardigheid. Het is een restant van een veldschans die in 1793 is aangelegd. Het gebouw is goed bewaard en biedt toeristen een glimp van de historie van de regio.
Overnachtingsmogelijkheden
Hotels en vakantieaccommodaties
Scherpenzeel biedt een breed aanbod aan overnachtingsmogelijkheden voor toeristen. Voor wie een hotel wil boeken, zijn er diverse opties beschikbaar, zoals Schimmel 1885 in Woudenberg. Voor wie de natuur wil ervaren, zijn er vakantieparken zoals Landgoed Ruwinkel en Recreatiepark De Lucht. Deze locaties bieden een ruime keuze aan vakantiehuizen, chalets en landhuizen, waardoor toeristen de perfecte accommodatie kunnen vinden.
Liniehutten en B&B’s
Naast hotels zijn er ook liniehutten beschikbaar, zoals bij De Liniedijk in Woudenberg. Deze hutten zijn een unieke manier om te overnachten en bieden een dichtere band met de geschiedenis van de Grebbelinie. Voor wie een persoonlijke aanpak zoekt, zijn er verschillende B&B's in de regio, zoals Landgoed Ruwinkel en Bloemheuvel in Scherpenzeel.
Cultuurlandschap en natuur
Monumentale schaapskooien en historische pachtboerderijen
Op Landgoed Scherpenzeel is relatief veel van het oude cultuurlandschap van de Gelderse Vallei bewaard gebleven. Het landgoed is rijk aan monumentale schaapskooien, die naast of bij historische pachtboerderijen staan. Deze gebouwen vormen een belangrijk onderdeel van het landschap en geven een indruk van het agrarische verleden van de regio.
Houtwallen en elzensingels
Daarnaast zijn er ook veel houtwallen, elzensingels, monumentale lanen en kerkepaden aanwezig op het landgoed. Deze elementen hebben bijgedragen aan het afwisselende coulisselandschap, met name rondom de oudste kampontginningen bij de erven Lambalgen, Bruinhorst en Oud Willaer. Deze gebieden zijn ideaal voor wandelingen en fotografie.
Heidevelden en broekbossen
Scherpenzeel en de omgeving zijn ook rijk aan heidevelden, poelen en broekbossen. De heidevelden van Groot Wolfswinkel, bijvoorbeeld, bieden een kleurrijke en rustige sfeer die ideaal is voor wandelingen. De Broekerbos in Woudenberg is een ander prachtig voorbeeld van een broekbos, waarin toeristen kunnen lopen en de natuur ervaren.
Conclusie
Scherpenzeel is een prachtige plek in het hart van Gelderland die een rijke mix biedt van historisch erfgoed, natuurlijke sfeer en recreatieactiviteiten. Van historische locaties zoals Huis Scherpenzeel en de Hervormde Kerk tot actieve recreatie zoals fietsen, wandelen en watersport, er is voor iedereen iets te doen. De regio is bovendien een geweldige plek om te overnachten, met een brede keuze aan hotels, vakantiehuizen en B&B's. Voor wie een combinatie zoekt van cultuur, geschiedenis en natuur, is Scherpenzeel en de omgeving een must-visit-bestemming in Nederland.