Makkum en omgeving: een rijke mix van cultuur, natuur en strand
augustus 9, 2025
Loenen, een klein dorp aan de rand van de Veluwe in de provincie Gelderland, is een plek waar geschiedenis, cultuur en natuur elkaar rijkdom geven. Het dorp, dat circa 3.000 inwoners telt, is niet alleen bekend om het Nationaal Ereveld, maar ook om historische locaties zoals Kasteel Ter Horst, de Middelste Molen en de hoogste watervallen van Nederland. Daarnaast biedt de omgeving een uitgelezen wandel- en fietsenroute, waarbij bezoeker zich kan verdiepen in de rijke geschiedenis van het gebied en tegelijk de natuurlijke schoonheid van de Veluwe kan genieten.
In dit artikel worden de belangrijkste bezienswaardigheden en activiteiten in Loenen en omgeving beschreven, waarbij zowel historische als natuurlijke trekpleisters centraal staan. Binnen deze context worden ook praktische reisinformaties, zoals vervoersopties en openingstijden, opgenomen, om toeristen een duidelijk beeld te geven van een bezoek aan Loenen.
Nationaal Ereveld
Een van de meest indrukwekkende bezienswaardigheden in Loenen is het Nationaal Ereveld. Het was officieel op 18 oktober 1949 geopend door koningin Wilhelmina. Het Ereveld ligt op enkele kilometers van het centrum van Loenen, in een rustige bossenomgeving. Hier zijn ongeveer 4.000 oorlogsslachtoffers begraven, waarvan de meeste gevallen uit de Tweede Wereldoorlog stammen. Het park is zowel een plek van herdenking als een toegankelijke groene ruimte waar bezoekers kunnen wandelen.
Het Nationaal Ereveld is ontworpen als een stil, reflectief gebied, waar bezoekers de geschiedenis van oorlog en vrede kunnen ontmoeten. Het complex omvat onder andere het Veteranenmonument, een museum met informatie over de oorlog en een begraafplaats met rijen van identieke grafstenen. Het Ereveld is een belangrijke historische en nationale locatie in Nederland en biedt een diepe inzicht in de impact van oorlog op het land en zijn burgers.
Loenense Waterval
De Loenense Waterval is bekend als de hoogste watervallen van Nederland. In tegenstelling tot dramatische watervallen zoals de Niagara Falls, is de Loenense Waterval een rustiger, maar niet minder indrukwekkend natuurverschijnsel. De waterval maakt deel uit van de Vrijenberger Spreng, een systeem van stuwmeer en watervallen dat oorspronkelijk in 1887 is aangelegd om het waterpeil in het Apeldoorns Kanaal te reguleren.
De wandeling naar de waterval is kort en eenvoudig, waardoor het een populaire halve dagactiviteit is voor toeristen. Er zijn bankjes langs de waterval, waar bezoekers een lunch of een rustig moment kunnen doorbrengen. De sfeer is rustig en het landschap is prachtig, wat ervoor zorgt dat de Loenense Waterval een favoriete plek is voor wandelaars en fotografen.
Kasteel Ter Horst
Kasteel Ter Horst is een historisch landgoed dat terug dateert tot 1557. Het kasteel is opgericht op de restanten van een middeleeuwse vesting, in opdracht van Wijnand van Hackfort, burgemeester van Arnhem. Het landgoed is sindsdien een centrale locatie in het dorp en biedt bezoekers een glimp van de rijke geschiedenis van het gebied.
De rondleiding door Kasteel Ter Horst duurt ongeveer 1.5 uur en brengt bezoekers in contact met de architectuur, schilderkunst en historische context van het kasteel. De binnenplaats is een prachtig groene ruimte, waarin ook een museum is gevestigd. Het kasteel is een must-visit voor historieliefhebbers en is een van de oudste en meest indrukwekkende bezienswaardigheden in Loenen.
Papierfabriek de Middelste Molen
Een ander historisch monument in Loenen is de Papierfabriek de Middelste Molen, die sinds 1622 papier produceert. Dit maakt het een van de oudste papierfabrieken in Nederland. Het productieproces is uniek, omdat het papier gemaakt wordt met behulp van waterkracht en stoom.
De fabriek is tegenwoordig een museum en educatieve instelling waar bezoekers workshops kunnen volgen over papiermaking en de geschiedenis van de industrie. Het gebouw is goed bewaard en biedt een indrukwekkende blik op het verleden van industriële productie in Nederland. De Middelste Molen is een unieke locatie die zowel educatief als cultureel interessant is.
Toeristisch Informatiepunt in Loenen
Sinds kort is er in Loenen een toeristisch informatiepunt gevestigd, gelegen in het pand van Den Eikenboom. Het initiatief is opgezet in samenwerking met de Dorpsraad Loenen Zonnedorp en Apeldoorn Partners en gefinancierd door de gemeente Apeldoorn. In het informatiepunt worden op drie wanden beelden geprojecteerd van de belangrijkste bezienswaardigheden van Loenen, waaronder de Loenermark, het Ereveld en de Middelste Molen.
De bezoeker kan hier een visuele inspiratie krijgen om de omgeving verder te verkennen. Daarnaast zijn flyers en boekjes beschikbaar over activiteiten in en rond Loenen. Het toeristisch informatiepunt is tijdens de openingsuren van Den Eikenboom bereikbaar en is een nuttige en moderne toegangspoort voor toeristen die meer willen weten over het dorp en zijn omgeving.
Archeologische vondsten en historische achtergrond
Loenen heeft een rijke historische geschiedenis, die zich niet alleen laat zien in gebouwen en bezienswaardigheden, maar ook in archeologische vondsten. In 2013 werden sporen gevonden van boerenerven met schuurtjes en afvalkuilen uit de vroege middeleeuwen. In 2017 zijn objecten aan het licht gekomen die zelfs teruggaan tot 5.000 jaar geleden.
De oudste vermelding over Loenen dateert uit 838, waarin het dorp bestond uit twee buurtschappen: Lona en Sulvenda. De oude historische locaties, zoals Kasteel Ter Horst, zijn belangrijke getuigen van deze lange geschiedenis en geven bezoekers een diep inzicht in de vorming van het dorp en het landschap.
Praktische informatie voor reizigers
Beste reistijd
Loenen is het hele jaar door een geschikt reisdoel, maar de beste periode om het dorp te bezoeken is van april tot oktober. Gedurende deze maanden is het klimaat meestal gunstig voor wandelen en fietsen, en zijn de natuurlijke attracties zoals de Loenense Waterval in volle bloei.
Hoeveel dagen nodig
Hoewel het dorp niet erg groot is, is het in één dag mogelijk om de belangrijkste bezienswaardigheden te bezoeken. Toch is Loenen een uitstekende basis om de Veluwe verder te verkennen, aangezien de omgeving rijk is aan wandel- en fietsroutes. Een verblijf van minimaal één nacht is aan te raden voor toeristen die ook de周边 activiteiten willen meemaken.
Accommodatie
Het aanbod aan hotels in Loenen zelf is beperkt. Echter, in de directe omgeving zijn meerdere vakantieparken beschikbaar waar toeristen kunnen overnachten. Deze vakantieparken bieden een breed spectrum aan verblijven, van luxe chalets tot eenvoudige campingplekken. Vakantieparken in Nederland zijn makkelijk te boeken via platforms als Booking.com of Voordeeluitjes.nl.
Vervoer
Loenen is het beste te bereiken vanaf Apeldoorn of Arnhem. De bus 43 rijdt regelmatig door het dorp, wat een handige optie is voor toeristen die zonder eigen auto reizen. Voor het verkennen van de omgeving is het aan te raden om met de eigen auto of fiets te reizen, aangezien de wandelingen en fietsroutes doorgaans in rustige bossen en heidevelden liggen.
Andere activiteiten
Naast de al genoemde bezienswaardigheden, zijn er diverse wandel- en fietsroutes in en rond Loenen. Het dorp is een populaire startpunt voor tochten langs de Oude Hollandse Waterlinie of andere Veluwse routes. Daarnaast wordt jaarlijks een kunstroute georganiseerd, waarbij lokale ateliers en beeldentuinen worden geopend voor publiek.
Conclusie
Loenen is een schat aan culturele en natuurlijke bezienswaardigheden die toeristen kunnen ontdekken. Van het indrukwekkende Nationaal Ereveld tot de rustige Loenense Waterval, van het historische Kasteel Ter Horst tot de oude Papierfabriek de Middelste Molen, biedt het dorp een rijke mix van geschiedenis, kunst en natuur. De toegankelijkheid en de ruime wandel- en fietsroutes maken Loenen tot een uitstekende bestemming voor zowel korte stadsbezoeken als langer verblijven in de Veluwe. Voor toeristen die een combinatie van rust, ontdekking en herdenking zoeken, is Loenen een must-visit in Gelderland.