De mooiste Nederlandse Sagen en Legenden: Een Klassieke Samenstelling van Josef Cohen
juli 8, 2025
Het laagste punt van Nederland is een aandachtstrekje dat niet alleen vanwege zijn unieke ligging opvalt, maar ook vanwege zijn historische en technische betekenis. Het bevindt zich in de Zuidplaspolder, ten noordoosten van Nieuwerkerk aan den IJssel. Op basis van de bronnen is dit punt op 6,76 meter onder NAP gelegen. In dit artikel wordt deze locatie grondig geanalyseerd, inclusief de geschiedenis van het punt, de methoden om het te bepalen, en het belang van dit punt in het algemeen.
Locatie en historische ontstaansgeschiedenis
Het laagste punt van Nederland bevindt zich in de Zuidplaspolder, een gebied dat ontstaan is door de drooglegging van het ooit bestaande meer de Zuidplas. De Zuidplas lag oorspronkelijk ten westen van Gouda, van Waddinxveen in het noorden tot Nieuwerkerk aan den IJssel in het zuiden. Het ontstond door het afgraven van veen, dat in de loop der eeuwen werd gebruikt als brandstof. In 1841 werd de Zuidplas drooggelegd, waardoor de Zuidplaspolder ontstond. In de daaropvolgende jaren zakte het maaiveld door de inklinking van de bodem, wat leidde tot de huidige laagte van 6,76 meter onder NAP.
Deze locatie is niet willekeurig gekozen. De Zuidplaspolder is het laagste punt van Nederland, wat wordt bevestigd door verschillende bronnen, waaronder de Meetkundige Dienst van Rijkswaterstaat. Deze dienst stelde in 1995 vast dat het punt zich bevindt in een weiland nabij de eendenkooi in de Zuidplaspolder. Daarnaast is er sprake van een correctie van 2 cm op 1 januari 2005, waardoor het punt nu op 6,76 meter onder NAP ligt.
Hoe wordt het laagste punt bepaald?
Het bepalen van het laagste punt van Nederland is geen eenvoudige opdracht. Rijkswaterstaat heeft hiervoor criteria opgesteld. Het laagste punt wordt gedefinieerd als het gemiddelde niveau van een hectare grond die nagenoeg horizontaal is en toegankelijk is voor mensen en dieren. Dit maakt het mogelijk om het punt objectief te bepalen en te bevestigen.
Volgens de bronnen is het laagste punt van Nederland ontstaan bij de drooglegging van de Zuidplaspolder in 1841. De bodem van het meer lag destijds 5,9 meter beneden NAP. Tijdens de meting in 1995 werd dit niveau bepaald als 6,74 meter onder NAP. Door een correctie in 2005 is het niveau gecorrigeerd naar 6,76 meter onder NAP.
Het monument en het bezoek aan het laagste punt
Op de plek van het laagste punt staat een monument, dat door het bedrijf Van Vliet is opgericht. Het monument is een grote meetlat die de waterstanden weergeeft. De voet ervan is gelijk aan het niveau van het laagste punt. Bovenin is het gemiddelde zeeniveau weergegeven. Het is een interessante plek voor bezoekers, hoewel het niet veel te bieden heeft op het gebied van attracties.
Er zijn verschillende wandelroutes en informatiepunten in de buurt van het laagste punt. Bijvoorbeeld, de wandelroute van de Middelweg en de Spoorweglaan bieden een overzicht van het landschap en de historie van de Zuidplaspolder. Deze routes zijn geschikt voor wandelaars en fietsers en bieden een goed beeld van de omgeving.
De betekenis van het laagste punt in het algemeen
Het laagste punt van Nederland is niet alleen van historisch belang, maar ook van ecologisch en technisch perspectief. Het gebied is namelijk kwetsbaar voor overstromingen. Volgens een bron is 26% van het landoppervlak van Nederland onder NAP gelegen, en 59% van het landoppervlak is gevoelig voor overstromingen. Dit maakt het laagste punt van Nederland tot een belangrijk punt in het waterbeheer en de landbouw.
De Zuidplaspolder is ook een interessant gebied voor de toekomst. Er zijn plannen voor nieuw bouwen in de regio, zoals het bouwen van ongeveer 8000 woningen in de Zuidplaspolder, die tussen de vier en vijf meter onder NAP zullen liggen. Dit is een ambitieus project, dat echter ook uitdagingen met zich meebrengt, zoals het omgaan met het grondwater en de risico’s van overstromingen.
Conclusie
Het laagste punt van Nederland is een unieke locatie, die niet alleen vanwege zijn lage ligging opvalt, maar ook vanwege zijn historische en technische betekenis. Het bevindt zich in de Zuidplaspolder, ten noordoosten van Nieuwerkerk aan den IJssel, op 6,76 meter onder NAP. De locatie is bepaald door de Meetkundige Dienst van Rijkswaterstaat, die in 1995 vaststelde dat het punt zich in een weiland nabij de eendenkooi bevindt. De locatie is niet alleen van belang voor wetenschappers en ingenieurs, maar ook voor toeristen en wandelaars. Het is een plek waar men kan zien hoe het landschap door menselijk ingrijpen is veranderd, en hoe de toekomst van Nederland met deze plek omgaat.