Top 10 Bezienswaardigheden in Istanbul voor een Unieke Stedentrip
augustus 4, 2025
Den Bosch, ook bekend als ’s-Hertogenbosch, is een stad die rijk is aan historie, culturele erfgood en een sfeer die een unieke mix vormt van middeleeuws verleden en hedendaagse toonaangevende kunstwereld. Het is een stad waarbij de tijd lijkt te stilstaan, waar elke straathoek een verhaal vertelt en elk monument een stukje geschiedenis uitstraalt. Voor zowel historisch georiënteerde bezoekers als kunstliefhebbers biedt Den Bosch een uitgebreid aanbod aan bezienswaardigheden en activiteiten.
Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de belangrijkste historische en culturele attracties in Den Bosch, inclusief praktische informatie over toegang, openingstijden en routes. Het is bedoeld als een gids voor toeristen die hun bezoek aan deze stad willen combineren met een dieper begrip van de rijke erfgood en het landschap dat Den Bosch uniek maakt.
Marktplein: Het hart van Den Bosch
Het Marktplein is het oudste plekje van de stad en heeft vanwege haar driehoekige vorm en besloten bebouwing een unieke intimiteit en sfeer. Het plein is het decor voor de grote bonte warenmarkt, die elke woensdagmorgen en zaterdag plaatsvindt. In het midden van het plein staat een waterput die in 1979 is gebouwd op de plek van een oudere put uit eerdere tijden.
Voor het stadhuis bevindt zich het bronzen beeld van Jeroen Bosch, een wereldberoemde schilder die in Den Bosch is geboren. Het stadhuis zelf is in 1670 herbouwd in de stijl van het Hollands classicisme. Het gebouw bevat een carillon met 35 klokken, dat elke woensdag van 10 tot 11 uur tot leven komt. De voorgevel bevat ook een ruiterspel (de "perdjès") dat elk halfuur in beweging komt. Binnenin is een indrukwekkende hal met wandschilderingen van Antoon Derkinderen, die tijdens kantooruren vrij toegankelijk is. De raadzaal bevat 17e-eeuwse gobelins van Max van den Gucht, en de vergaderruimte is ingericht als een Welsh Room.
Rondleidingen door het stadhuis worden aangeboden op donderdagen om 19 uur en op zaterdagen om 14.30 uur (behalve op feestdagen). De rondleidingen zijn gratis en kunnen worden gereserveerd via de afdeling Voorlichting. Onder het stadhuis ligt een gotische raadskelder met gewelven uit 1529, die momenteel in gebruik is als restaurant.
De Moriaan: Het oudste stenen huis
Het De Moriaan is een historisch gebouw aan Markt 77, dat in de beginperiode van de 13e eeuw is gebouwd in kasteelstijl. Het was toen het eerste stenen huis van de stad. Na restauratie in 1962-1966 is het in gebruik genomen als VVV-kantoor. De zijgevel bevat een afgietsel van een Romeinse tableau, een geschenk van de stad Trier, met wie Den Bosch in vriendschap verbonden is.
Kunst op straat
Den Bosch heeft een rijke historie van beeldhouwkunst en straatkunst. Een aantal van de belangrijkste beelden en werken zijn:
- 'Pathos' van Sigurdur Gudmundsson, voor het PTT-gebouw en Parallelweg.
- 'Christofoor' van V. Semeyn Esser, bij het station.
- 'Bokspringende kinderen' van Felix van der Linden, Stationweg.
- 'Taferelen uit de stadsgeschiedenis' van Frans van der Burgt, op pilonen van de Wilhelminabrug.
- 'Zoete lieve Gerritje' van Leo Geurtjens, Lepelstraat, hoek Korenbrugstraat.
- 'Jeroen Bosch' van August Falise, Markt.
- 'St. Jan Evangelist' van Mari Andriessen, Parade.
- 'Europa laat zich niet ontvoeren' van Marius van Beek, voor het Casino, Parade.
- 'Monument voor de gevallenen' van Peter Roovers, Hekellaan.
- 'De Harpspeelster' van Jacq. Van Rhijn, Herog Hendriksingel.
- 'De halve Peer' van Ton Buijnsters, hoek Korenbrugstraat.
- 'Dieske', Schroef van Archimedes.
Deze werken vormen een levendig en artistieke versiering van de openbare ruimte en zijn zichtbaar tijdens wandelingen door de stad.
Oude buurten en sfeerrijke straten
In twee volksbuurten die voor afbraak in aanmerking kwamen, zijn interessante restauraties en renovaties te zien. Het Uilenburgkwartier ontwikkelt zich tot een sfeerrijke buurt voor wonen, winkelen en uitgaan. De Brede Haven is een straat langs de Binnenhaven, waar een lange, gebogen en zeer afwisselende rij woonhuizen de mooiste gevelwand van de stad vormt.
Stadswallen en bastions
Van de oorspronkelijke vestingsmuren uit de 13e eeuw is vrijwel niets meer over. Met de groei van de stad moesten deze muren verlegd worden. De huidige wallen, zoals ze in de 17e eeuw zijn vernieuwd, zijn 4 meter verlaagd en veel bewaard gebleven. Het interessantste gedeelte ligt aan de zuidzijde van de stad, langs de Parklaan, Spinhuiswal met bastion 'Oranje', Zuidwal, en langs de Hekellaan met bastion 'Baselaar'.
De stadswallen bieden weidse uitzichten over het polderlandschap 'Het Bossche Broek'. Op het bastion 'Oranje' bevindt zich een kanon genaamd 'De Boze Griet'. Het is een gevaarte van 6,34 m met een vuurmond van 17 cm kaliber, in de vorm van een vissekop, gesmeed in 1511 door een keulse smid. In de 14e en 15e eeuw was 'Griet' een gebruikelijke naam voor vuurmonden van zeer grote afmetingen. In Vlaanderen spreekt men van een 'Dulle Griet'.
De inscriptie op het kanon is in Duitstalig, en vertaalt naar 'Stoer geweld heet is, s-Hertogenbosch behoed ik'. Het kanon is echter in werkelijkheid onbruikbaar gebleken. Bij het refugiehuis, op de hoek van Spinhuiswal en St. Jorisstraat, zijn drie kanonkogels gemetseld in de zijgevel. Deze kogels stammen uit de legers van Frederik Hendrik die de stad in 1629 veroverde.
Refugiehuis
Het refugiehuis werd begin 16e eeuw gebouwd door de abdij van St. Geertrui in Leuven, met de bedoeling kloosterlingen in onveilige tijden een toevlucht te bieden binnen de wallen van een versterkte stad. Het huis is een historisch stuk bouwkunst en een getuige van de religieuze en militaire geschiedenis van Den Bosch.
Provinciehuis
Het Provinciehuis, gelegen aan de Brabantlaan, is een torengebouw van meer dan 100 meter hoog. De architect was H. Maaskant, en de bouwperiode was 1968-1971. Het gebouw bevat plastieken van bekende kunstenaars zoals Magdalena Abakanowicz, Mario Prassinos, Zofia Butrymowicz, Michel Tourlière en Veerle Dupond. Toegang is vrij, en groepen kunnen rondleidingen boeken via het hostess-team van VVV na afspraak met de afdeling Voorlichting van het provinciehuis.
Noordbrabants Museum
Het Noordbrabants Museum is gevestigd in het voormalige Gouvernementshuis aan de Verwrsstraat 41. Het museum toont een overzicht van de kunst en cultuur die Noord-Brabant heeft voortgebracht. De historische afdeling bevat wisselexposities van hedendaagse kunst uit eigen collectie. Het museum is een essentieel bezoek voor kunstliefhebbers en biedt een diep inzicht in de regionale kunstgeschiedenis.
Stadswandelingen en combinaties
Den Bosch biedt talloze mogelijkheden voor stadswandelingen. Klikhier zijn routes te vinden waarbij bezoeken aan monumenten gecombineerd kunnen worden met wandelingen door de stad. Bekende locaties zoals Markt, Parade, Stadsmuren, Hinthamereinde, Vughterdriehoek, Hertogelijke residentie, Zuster van Orthenpoort, Kruisbroedersklooster, Minderbroedersklooster, Predikherenklooster, St. Jan, Citadel, Kasteel Bokhoven en Haverleij kunnen bezoekt worden.
Zowel gemeentelijke monumenten als rijksmonumenten zoals Aalstweg, Annenborch, De Empelse Hut en Kasteel Empel vormen onderdeel van deze routes. Deze combinaties zijn ideaal voor toeristen die tijdens hun verblijf in Den Bosch een diepere kennis willen opdoen van de stad en haar erfgood.
Binnen-dieze: Een stroom door en onder de stad
De Binnen-dieze is een historische waterloop die veel heeft betekend voor Den Bosch. Soms van levensbelang, soms voor de welvaart, maar zeker ook in vormen van overlast. De Binnen-dieze speelde een belangrijke rol in de vorming van de stad en is nu een stukje verleden dat bezoekt kan worden. Ervaar het verleden van de Binnen-dieze en laat je meenemen door de jaren die deze stroom gekend heeft.
AR/VR route app: Het Beleg van ’s-Hertogenbosch
Een moderne manier om de geschiedenis van Den Bosch te ontdekken is via de AR/VR route app van Linie 1629. Deze app neemt je mee in een reis naar het Beleg van ’s-Hertogenbosch tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Via de camera op je telefoon verschijnen twee oorlogscorrespondenten uit de 17e eeuw in Augmented Reality (AR), die het beleg zelf meemaakten en vertellen over de gebeurtenissen. Dit gebeurt vanuit het perspectief van zowel de Republiek als de Spaanse Nederlanden.
Op bepaalde punten langs de route zijn 360-graden panorama’s beschikbaar voor Virtual Reality (VR), waarin je kunt zien hoe de oude belegeringswerken eruitzagen. De app biedt ook interessante achtergrondinformatie, wist-je-datjes, kaartmateriaal, afbeeldingen en zelfs originele krantenberichten uit 1629.
De app is gratis en kan gedownload worden via de app store van Apple of Google Play Store. Zie de officiële link voor de exacte details.
Conclusie
Den Bosch is een stad die zich uitstrekt over eeuwen van geschiedenis, van middeleeuwse vestingen tot moderne kunstwereld. Het Marktplein is het hart van de stad, met monumenten, kunstwerken en activiteiten die elk bezoek uniek maken. De stadswallen, oude kerken, sfeerrijke buurten en historische gebouwen zoals het stadhuis en het Noordbrabants Museum vormen samen een rijke en indrukwekkende erfgood.
Zowel historisch georiënteerde toeristen als kunstliefhebbers zullen hier hun neus in de wind krijgen. Door stadswandelingen, AR/VR-toepassingen of het bezoeken van musea, kun je de rijke geschiedenis van Den Bosch in levendige kleuren ontdekken. Een verblijf in deze stad biedt niet alleen comfort, maar ook het genot van een tijdreis door de rijke geschiedenis en culturele rijkdom van het hart van Noord-Brabant.