Het koudste plekje van Nederland: een klimatologisch overzicht

In Nederland zijn er verschillende plekken waar het extreem koud kan worden, vooral in de wintermaanden. De koudste plekken liggen vaak in de duinen of in het oosten van het land, waar het effect van de zee minder is en de temperaturen sneller kunnen dalen. Op basis van de gegevens uit de bronnen, is het koudste plekje van Nederland gevestigd in de Schoorlse duinen, waar de temperatuur in de zomer gemiddeld 8,6 graden Celsius bedraagt. Dit is een van de plekken waar het koud is, maar het is niet het koudste plekje ooit in Nederland.

De laagste temperatuur ooit in Nederland werd gemeten op 27 januari 1942 in Winterswijk, met -27,4 graden Celsius. Dit is een extreem koude temperatuur en is nog steeds het koude record. In de jaren na 1942 is de temperatuur in Nederland sterk gestegen, waardoor het kouderecord steeds onwaarschijnlijker wordt. Op basis van de gegevens van het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KNMI) is de kans op een dergelijke temperatuur in het huidige klimaat vier keer zo klein geworden en komt deze nu slechts eens in de 1600 jaar voor.

Koudste plekken in Nederland

De koudste plekken in Nederland zijn meestal in het oosten van het land, waar het effect van de zee minder is. In deze regio’s is het mogelijk dat de temperatuur extreem kan dalen, vooral in de wintermaanden. De Schoorlse duinen, waar het koudste plekje van Nederland ligt, zijn een voorbeeld van zo’n plek. Hier is de temperatuur in de zomer gemiddeld 8,6 graden Celsius, wat duidelijk onder het landelijk gemiddelde ligt. In de winter is het in deze regio’s ook extreem koud, maar de temperaturen zijn hier niet zo laag als in Winterswijk.

In de jaren na 1942 is de temperatuur in Nederland gestegen, wat betekent dat het koude record van Winterswijk steeds onwaarschijnlijker wordt. Het KNMI heeft de gegevens van de temperatuur in Nederland gedetaileerd geanalyseerd en heeft vastgesteld dat de gemiddelde temperatuur in Nederland in de afgelopen eeuw sterk is gestegen. Dit is ook zichtbaar in de extreme temperaturen, waarbij de hitte in de zomer toeneemt en de koude-extremen in de winter afnemen.

Klimaatverandering en temperatuurontwikkelingen

De klimaatverandering heeft een grote invloed op de temperatuur in Nederland. In de afgelopen eeuw is de temperatuur in Nederland sterk gestegen, wat zichtbaar is in de gemiddelde temperaturen. In de jaren 1906 tot 2022 is de gemiddelde temperatuur gestegen van 10,1 graden Celsius naar 11,7 graden Celsius. Dit is een stijging van 1,6 graden Celsius, wat aantoont dat het klimaat in Nederland zich verder ontwikkelt.

De koude-extremen in de winter nemen toe, terwijl de hitte in de zomer toeneemt. Dit is zichtbaar in de gegevens van het KNMI, waarin de extreme temperaturen worden geanalyseerd. De trendmatige verandering in deze indicatoren vindt vooral plaats in de laatste vijf decennia, dus vanaf circa 1970. De trendmatige toename sinds 1907 is aantoonbaar, maar de toename van de temperaturen is niet overal hetzelfde. De kleinste toename vinden we voor station Groningen/Eelde, namelijk 2,8 graden Celsius. De grootste toename vinden we voor de stations Vlissingen en Maastricht/Beek, namelijk een toename van respectievelijk 4,4 graden Celsius en 6,5 graden Celsius.

Deze toename van de temperaturen heeft ook invloed op het klimaat in Nederland. De koude-extremen in de winter nemen toe, terwijl de hitte in de zomer toeneemt. Dit is zichtbaar in de gegevens van het KNMI, waarin de extreme temperaturen worden geanalyseerd. De trendmatige verandering in deze indicatoren vindt vooral plaats in de laatste vijf decennia, dus vanaf circa 1970. De trendmatige toename sinds 1907 is aantoonbaar, maar de toename van de temperaturen is niet overal hetzelfde.

Conclusie

De koudste plek in Nederland ligt in de Schoorlse duinen, waar de temperatuur in de zomer gemiddeld 8,6 graden Celsius bedraagt. Dit is een van de plekken waar het koud is, maar het is niet het koudste plekje ooit in Nederland. De laagste temperatuur ooit in Nederland werd gemeten op 27 januari 1942 in Winterswijk, met -27,4 graden Celsius. Dit is een extreem koude temperatuur en is nog steeds het koude record. In de jaren na 1942 is de temperatuur in Nederland gestegen, waardoor het kouderecord van Winterswijk steeds onwaarschijnlijker wordt.

De klimaatverandering heeft een grote invloed op de temperatuur in Nederland. In de afgelopen eeuw is de temperatuur in Nederland sterk gestegen, wat zichtbaar is in de gemiddelde temperaturen. In de jaren 1906 tot 2022 is de gemiddelde temperatuur gestegen van 10,1 graden Celsius naar 11,7 graden Celsius. Dit is een stijging van 1,6 graden Celsius, wat aantoont dat het klimaat in Nederland zich verder ontwikkelt.

De koude-extremen in de winter nemen toe, terwijl de hitte in de zomer toeneemt. Dit is zichtbaar in de gegevens van het KNMI, waarin de extreme temperaturen worden geanalyseerd. De trendmatige verandering in deze indicatoren vindt vooral plaats in de laatste vijf decennia, dus vanaf circa 1970. De trendmatige toename sinds 1907 is aantoonbaar, maar de toename van de temperaturen is niet overal hetzelfde.

Bronnen

1. Koudste plekje van Nederland ligt in de Schoorlse duinen: 'Wij zijn apetrots'
2. Ben je verzot op de winter en alles wat daarbij hoort?
3. Temperatuurextremen in Nederland 1906-2022
4. Nationale kouderecord bestaat 80 jaar
5. Gemiddelde temperatuur in Nederland per maand en jaar
6. Temperatuurextremen in Nederland 1907-2019
7. Betekenis van "gemiddeld"
8. Gemiddeld
9. Dit is het absolute kouderecord van Nederland