10 Must-See Bezienswaardigheden in Krakau
augustus 2, 2025
Bartlehiem is geen dorp, heeft geen stadsrechten, en telt slechts enkele huizen. Toch speelt het een unieke rol in de Nederlandse schaatsgeschiedenis en in de natuurlijke en culturele rijkdom van Friesland. Gelegen aan de Noordelijke Elfstedenroute, is Bartlehiem een rustige plek die aantrekkelijk is voor wandelaars, fietsers, roeiers en historiebeloften. In dit artikel bespreken we de bezienswaardigheden, activiteiten en historische achtergrond van Bartlehiem, met specifieke aandacht voor de Elfstedenbrug, de natuurlijke omgeving en de toegankelijkheid via verschillende transportmiddelen.
Een naam met geestelijke oorsprong
De naam Bartlehiem is afgeleid van Bethlehem, een klooster dat in vroeger eeuwen op deze plek stond. Het klooster werd opgericht door de zalig verklaarde Frederik van Hallum, een belangrijk figuur in de regionale religieuze geschiedenis. Hoewel het klooster inmiddels niet meer bestaat, is zijn invloed zichtbaar in de naam van het gehucht. De historische waarde van het klooster wordt nog steeds benadrukt door de aanwezigheid van twee zuilen langs de weg, die deze plek markeren als een belangrijk stukje verleden in de omgeving.
De Elfstedenbrug: symbolisch centrum
Het meest bekende kenmerk van Bartlehiem is het houten bruggetje dat tijdens de Elfstedentocht door schaatsers twee keer onder wordt geschoten. Aangezien de tocht via deze plek loopt, wordt Bartlehiem jaarlijks in februari omringd door duizenden toezichthouders, media en schaatsenthuuzen. Het bruggetje fungeert dan als een soort podium waarop de schaatsers zich tonen in hun korte, maar indrukwekkende passage.
De 11-Stedenbrug is niet alleen een iconisch bouwwerk in de regio, maar ook een symbolisch centrum van het schaatsen in Noord-Friesland. Het is een plek waar het gevoel van gemeenschap, traditie en sportieve trots samenkomen. Toeristen en inwoners genieten samen van deze specifieke momenten in de seizoenscyclus van de regio.
Toegankelijk via water, fiets en wandeling
Bartlehiem is ideaal bereikbaar via verschillende transportmiddelen, wat het een aantrekkelijke bestemming maakt voor bezoekers die willen genieten van de Friese natuur en geschiedenis.
Per boot
Het gehucht ligt aan de Noordelijke Elfstedenroute, een netwerk van waterwegen dat schaatsers, roeiers en standaardvaartuigen bereikbaar maakt. Kanoën en stand-up paddleboards zijn populaire activiteiten in de omgeving van Bartlehiem, vooral in de zomermaanden. Het rustige water en het landschap maken het een favoriete plek voor recreatie en ontspanning.
Per fiets
Fietsers kunnen via het pontje in Wyns het gebied rond Bartlehiem verkennen. De omgeving biedt rustige, plattelandse routes die ideaal zijn voor zowel korte als langere tochten. De combinatie van natuur, historie en rust maakt dit een populaire route voor fietsentouristen en lokale recreanten.
Per wandeling
Een van de populairste routes in de omgeving is de Aldtsjerk-Bartlehiem-rondjes-om-de-kerkenroute. Deze wandeling voert bezoekers langs oude zandpaden en singels die deel uitmaken van historische parken en buitenplaatsen. De route brengt je langs verborgen plekken zoals het bos bij het voormalige Sminiastate en de rietlanden van De Klinze. De wandeling is ideaal voor mensen die de rust en het gevoel van verkenning willen ervaren.
De natuur en rust van Bartlehiem
De omgeving van Bartlehiem is gekenmerkt door een rustige, plattelandsgezicht, met veel groen en water. Het is een ideale plek om tijdelijk te ontsnappen aan het drukke stadsleven. De vogelrijke graslanden, de rietlanden en de dichte bossen vormen een levendig ecosystem dat goed te doorzoeken is met de fiets of te voet.
Tijdens een wandeling langs de Wynser molen, bijvoorbeeld, kan men genieten van het iconische beeld van de molen tegen de lucht. De molen staat voor een stukje industriële historie en is ook een populaire plek voor fotografie en rustige pauzes. Verder langs de route zie je de zadeldaktoren van de Sint-Pauluskerk, die als baken dienen in de lichtere lucht van het Friese landschap.
Ontspannen bij de brouwerij
Voor wie na een activiteit wil ontspannen, biedt Brouwerij Grutte Pier een heerlijke mogelijkheid om even tijdelijk te rusten en een Friese biertje te proeven. Deze brouwerij is gelegen vlakbij Bartlehiem en biedt een sfeervolle plek om de Friese cultuur te proeven. Het proeflokaal is een populaire halte voor toeristen en inwoners die genieten van de lokale drankcultuur.
Een unieke plek voor schaatsenthuuzen
Ondanks zijn kleine formaat is Bartlehiem een wereldwijd bekende plek tijdens de Elfstedentocht. De schaatsers passeren het houten bruggetje tweemaal, wat het een unieke locatie maakt voor toeschouwers, fotografiërs en schaatsenthusiasten. Tijdens de tocht wordt Bartlehiem omringd door feestvierende mensen, dweilorkesten en media, waardoor het leek alsof het dorp het centrum van de wereld is.
Bartlehiem fungeert tijdens de Elfstedentocht ook als een soort bedevaartsoord, waar schaatsers en bezoekers samen de traditie en de sport ervaren. Het is een moment waarin de gehele regio zich verenigt om de schaatsers te steunen en te eren.
Activiteiten en bezienswaardigheden in de omgeving
De omgeving van Bartlehiem biedt verschillende activiteiten die geschikt zijn voor toeristen die willen genieten van de Friese natuur en cultuur. Hieronder geven we een overzicht van enkele activiteiten die mogelijk zijn:
| Activiteit | Beschrijving | Toegankelijkheid |
|---|---|---|
| Kanoën en suppen | Rustige tochten op de Noordelijke Elfstedenroute | Per boot |
| Fietsen | Rustige fietsroutes door het landschap | Per fiets |
| Wandelen | Historische en natuurlijke wandelingen | Te voet |
| Biertje drinken | Proeven bij Brouwerij Grutte Pier | Te voet |
| Elfstedentocht volgen | Toeschouwen van schaatsers in februari | Te voet of per fiets |
Conclusie
Bartlehiem mag dan klein zijn, het speelt een grote rol in de Friese geschiedenis en cultuur. Het is een rustige plek die geschikt is voor wandelaars, fietsers en roeiers. Het houten Elfstedenbruggetje is het meest iconische kenmerk van het gehucht, vooral tijdens de Elfstedentocht. Daarnaast biedt Bartlehiem toegang tot de Friese natuur, historische wandelingen en de mogelijkheid om te genieten van lokaal bier bij Brouwerij Grutte Pier. Voor wie een rustige, historische of actieve tocht wil maken in Noord-Friesland, is Bartlehiem een unieke en waardige bestemming.