Dichtbevolkte steden in Nederland: Analyse van bevolkingsdichtheid en invloed op ruimtelijke ordening

In Nederland is de bevolkingsdichtheid een cruciale factor bij het ontwerpen van steden en gemeenschappen. De gegevens tonen aan dat het land zich op verschillende niveaus onderscheidt in bevolkingsdichtheid. De grootste steden en gemeenten hebben een veel hogere dichtheid dan de minder dichtbevolkte gebieden. In dit artikel wordt ingegaan op de meest dichtbevolkte steden en gemeenten, de invloed op de ruimtelijke ordening en de trends in de bevolkingsontwikkeling.

Bevolkingsdichtheid in Nederland

De bevolkingsdichtheid in Nederland varieert sterk per regio. Het land heeft een gemiddelde bevolkingsdichtheid van 533 inwoners per vierkante kilometer. De steden en gemeenten in de Randstad zijn het meest dichtbevolkt, met name Den Haag, Leiden, Haarlem en Amsterdam. Den Haag is de meest dichtbevolkte gemeente in Nederland met 6.868 inwoners per vierkante kilometer. Dit cijfer is duidelijk hoger dan dat van andere grote steden zoals Leiden (5.954 inwoners per km2), Haarlem (5.739 inwoners per km2) en Amsterdam (4.950 inwoners per km2). De steden in de Randstad zijn daardoor de dichtstbevolkte gebieden van het land.

De bevolkingsdichtheid in de Randstad is het gevolg van de concentratie van economische activiteiten, werkgelegenheid, onderwijs en infrastructuur. Deze gebieden zijn aantrekkelijk voor jonge werknemers, studenten en gezinnen, waardoor de bevolking snel groeit. De steden zijn ook beter uitgerust met openbare voorzieningen zoals scholen, ziekenhuizen en sportfaciliteiten, wat hun aantrekkelijkheid versterkt.

De dichtstbevolkte gemeenten van Nederland

Volgens de gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en andere bronnen zijn de drie meest dichtbevolkte gemeenten van Nederland:

1. Den Haag: Met 6.868 inwoners per vierkante kilometer is Den Haag de meest dichtbevolkte gemeente van Nederland. De stad is het politieke centrum van het land en huisvest verschillende overheidsorganen, ministeries en internationale rechtscolleges. De hoge bevolkingsdichtheid is ook te wijten aan de concentratie van werkgelegenheid en de grote hoeveelheid studenten in de stad.

2. Leiden: Leiden staat op de tweede plek met 5.954 inwoners per vierkante kilometer. De stad is de oudste universiteit van Nederland en trekt jaarlijks grote aantallen studenten aan. Dit leidt tot een constante groei van de bevolking, vooral onder de jonge volwassenen.

3. Haarlem: Haarlem is de derde meest dichtbevolkte gemeente van Nederland met 5.739 inwoners per vierkante kilometer. De stad ligt dichtbij Amsterdam en is daarom een populair keuze voor mensen die de drukte van de hoofdstad willen ontwijken. De toename van de bevolking in Haarlem is vooral te wijten aan de hoge huizenprijzen in Amsterdam, waardoor steeds meer inwoners naar nabijgelegen gemeenten zoals Haarlem verhuizen.

De invloed van de bevolkingsdichtheid op de ruimtelijke ordening

De bevolkingsdichtheid heeft een grote invloed op de ruimtelijke ordening en het ontwerp van steden. Een hoge bevolkingsdichtheid kan leiden tot meer verkeersopstoppingen, minder ruimte voor groen en een verhoogde drukte op openbare voorzieningen. Daardoor is het belangrijk om bij het ontwerpen van steden rekening te houden met de bevolkingsdichtheid en het behoud van een goede leefbaarheid.

In de Randstad, waar de bevolkingsdichtheid het hoogst is, worden er veel strategieën toegepast om de drukte te beheersen. Dit omvat het aanleggen van nieuwe woonwijken, het uitbreiden van openbare vervoersystemen en het creëren van ruimte voor groen en recreatie. In de grote steden zoals Den Haag en Amsterdam wordt er ook gekeken naar de mogelijkheid om de bevolkingsdichtheid te verdelen door de ontwikkeling van nieuwe groeikernen in de omgeving van de hoofdsteden.

Trends in de bevolkingsontwikkeling

De bevolkingsontwikkeling in Nederland volgt een aantal duidelijke trends. Het land heeft een gestage bevolkingstoename, waardoor de bevolkingsdichtheid in veel gemeenten toeneemt. In 2023 is de gemiddelde toename van de bevolkingsdichtheid in Nederland 1,3%. Slechts 10 gemeenten lieten een daling zien, vooral in de noordelijke delen van het land.

De groei van de bevolking is vooral te vinden in de grote steden en de omringende gemeenten. De steden zoals Den Haag, Amsterdam, Leiden en Haarlem zien een constante toename van de bevolkingsdichtheid. Daarnaast zijn er ook groeikernen in het midden van het land, zoals Utrecht, Delft en Eindhoven, die een hoge bevolkingsgroei zien.

In de jaren 2009 tot 2023 is de bevolking van Nederland met 3,7% gegroeid. Vooral in Flevoland en in en rondom de grote steden in het midden van het land en Noord-Brabant liggen de meeste gemeenten met een hoge bevolkingsgroei. Waddinxveen is de snelst groeiende gemeente van Nederland. In 24 gemeenten is het aantal inwoners gekrompen, vooral in de noordelijke provincies en in Limburg.

De minst dichtbevolkte gemeenten van Nederland

Niet alle gemeenten in Nederland zijn even dichtbevolkt. De minst dichtbevolkte gemeenten zijn de Waddeneilanden Schiermonnikoog en Vlieland. Schiermonnikoog heeft een bevolkingsdichtheid van 23 inwoners per vierkante kilometer, terwijl Vlieland 31 inwoners per vierkante kilometer telt. Deze gebieden zijn vooral bekend om hun natuur, historische waarde en rustige omgeving.

Andere gemeenten met een lage bevolkingsdichtheid zijn Bloemendaal (598 inwoners per km2), Zandvoort (545 inwoners per km2) en Waterland (337 inwoners per km2). Deze gemeenten liggen vaak in de noordelijke en oostelijke delen van Nederland, waar de bevolkingsdichtheid lager is.

De invloed van de bevolkingsdichtheid op het wonen

De bevolkingsdichtheid heeft ook invloed op het wonen. In de dichtbevolkte steden zoals Den Haag, Leiden, Haarlem en Amsterdam zijn de woningen duurder en er is minder ruimte voor groen. Hierdoor is er een stijging van de woningbouw in de omgeving van deze steden, zoals in de regio’s van Almere, Leiden en Haarlem.

In de minder dichtbevolkte gebieden, zoals de Waddeneilanden en de noordelijke provincies, is de woningbouw minder intensief en wordt er meer ruimte gecreëerd voor recreatie en natuur. Hier is het ook makkelijker om een huis te vinden met meer ruimte en een rustige omgeving.

Conclusie

De bevolkingsdichtheid is een belangrijke factor bij het ontwerpen van steden en gemeenten. Den Haag, Leiden, Haarlem en Amsterdam zijn de meest dichtbevolkte gemeenten van Nederland. Deze steden hebben een hoge concentratie van economische activiteiten, onderwijs en openbare voorzieningen, waardoor ze aantrekkelijk zijn voor jonge werknemers, studenten en gezinnen. De bevolkingsdichtheid heeft ook invloed op de ruimtelijke ordening, de groei van de bevolking en de keuzes voor wonen. In de minder dichtbevolkte gebieden, zoals de Waddeneilanden en de noordelijke delen van het land, is er minder drukte en meer ruimte voor groen en recreatie.

Bronnen

1. VNG.nl - Bevolkingsdichtheid
2. Haarlem105.nl - Haarlem in top 3 meest dichtbevolkte gemeenten
3. Verborgen Gebrek - Onderzoek Den Haag
4. De Openbare Ruimte - Dichtstbevolkte steden
5. CBS - Bevolking in Nederland
6. CLO - Bevolkingsdichtheid Nederland (2009)
7. Duic.nl - Utrecht op plek 11
8. VZinfo.nl - Bevolking en regio
9. De Openbare Ruimte - Dichtstbevolkte steden
10. Metropoolregio Amsterdam - Haarlem dichtstbevolkte gemeente
11. Amazon.nl