Steeds meer Nederlanders verlaten het land: trends, motieven en gevolgen

Steeds meer Nederlanders kiezen ervoor om het land te verlaten. Dit fenomeen is in de afgelopen jaren opgemerkt geraakt in statistieken, onderzoeken en maatschappelijke discussies. In dit artikel wordt ingegaan op de trends in emigratie, de motieven van mensen om te vertrekken, en de mogelijke gevolgen voor het land en de maatschappij. De informatie is gebaseerd op recente data van onderzoeken, overheden en emigratie-experts.

Motieven voor emigratie

De redenen waarom Nederlanders het land verlaten zijn diverse en worden ondersteund door verschillende studies. Onderzoek van Eelco Keij van ‘De dag voor Nederlanders buiten Nederland’ onderscheidt vier typen emigratie:

1. Emigratie voor de liefde
   Veel Nederlanders verhuizen naar het buitenland omdat ze een partner hebben gevonden daar. Dit type emigratie is vaak spontaan en emotioneel bepaald. De betrokken personen besluiten om samen te leven in het land van hun partner, vaak na een korte of langere relatie.

2. Emigratie voor werk of talent
   Een tweede groep bestaat uit mensen die vertrekken om hun carrière verder te ontwikkelen of om hun vaardigheden elders in te zetten. Deze emigratie is vaak professioneel bepaald en kan te maken hebben met nieuwe baanvoorwaarden, betere lonen of een gunstigere werkomgeving. Bovendien draagt het opkomende flexwerk bij aan deze trend, omdat veel mensen niet langer verplicht zijn om fysiek in hun werkgeversland aanwezig te zijn.

3. Leefbaarheid en kwaliteit van leven
   Een belangrijke factor in de beslissing om te emigreren is de leefbaarheid. Nederlanders die zich beperkt voelen door drukte, bureaucratie of de balans tussen werk en leven, zoeken soms een andere leefstijl elders. In buurlanden zoals Spanje, Zweden of Canada wordt vaak gewaardeerd dat de huur lager is, er meer ruimte is, of dat het klimaat gunstiger is.

4. Woningkrapte en kosten van levensonderhoud
   Het stijgende woningnood en de hoge levenskosten zijn ook een drijfveer. In 2024 is er bijvoorbeeld een sterke toename van emigraties naar landen zoals Spanje, waar huurprijzen aanzienlijk lager liggen en waar mensen dichter bij het strand wonen. Dit verschijnsel wordt door emigratie-experts beschreven als een bewuste keuze voor een ander soort leven.

Cijfers en trends

De cijfers geven een duidelijk beeld van de toegenomen emigratie in de afgelopen jaren. In 2022 vertrokken 179.000 Nederlanders naar het buitenland. In 2024 is dit aantal gestegen tot 205.000. Dit betekent dat er sinds 2022 een aangroeitrend is van ongeveer 15%. Deze stijging is niet alleen gericht op buurlanden zoals België en Duitsland, maar ook op landen zoals Spanje, Zweden, Canada en Portugal, die in populariteit zijn toegenomen.

Volgens het CBS verhuisden in 2023 198.000 Nederlanders naar het buitenland. Dit aantal is bijna twee keer zo groot als rond de eeuwwisseling. De cijfers duiden op een langdurige verandering in de maatschappelijke voorkeuren, waarbij emigratie steeds vaker een bewuste keuze is, in plaats van alleen noodzaak of gelegenheid.

Emigratie en diversiteit in de bevolking

Het aantal Nederlanders dat het land verlaat is niet het enige fenomeen dat in de statistieken opvalt. Ook immigranten verlaten Nederland in toenemende mate. Dit betekent dat er niet alleen sprake is van een versterkende emigratie van autochtone Nederlanders, maar ook van een groep die na enige tijd in Nederland weer vertrekt. Dit fenomeen is in 2024 opnieuw duidelijk waar te nemen in de emigratiecijfers.

De demografische ontwikkelingen in Nederland zijn ingrijpend. In 2024 wordt de grens van 18 miljoen inwoners bereikt. Deze bevolkingsgroei komt vooral door migratie, aangezien het aantal mensen dat per jaar overlijdt sinds 2022 hoger is dan het aantal geboortes. Het Hart van Nederland-panel onder 2.500 personen toont aan dat 75% van de Nederlanders negatief kijkt naar de huidige bevolkingsgroei. De voornaamste zorgen zijn de druk op de woningmarkt (83%), de gezondheidszorg (64%) en de cultuurverandering (59%).

Deze groei heeft ook gevolgen voor het binnenlandse verkeer en de infrastructuur. Het CBS meldt dat in de afgelopen eeuw de bevolkingsgroei vooral heeft plaatsgevonden in en rond de grote steden. Amsterdam, Rotterdam en Den Haag groeien vooral door immigratie, terwijl kleinere steden ook profiteren van binnenlandse verhuizingen. In tegenstelling tot de steden, hebben een aantal regio’s in Zuid-Limburg, de noordelijke provincies en Zeeland te maken gehad met bevolkingskrimp, vooral tussen 2005 en 2015. Deze krimp is in de laatste jaren minder geworden, vooral door de toegenomen immigratie.

Gevolgen van emigratie

De toegenomen emigratie heeft diverse gevolgen voor de Nederlandse maatschappij. Ten eerste kan het leiden tot een tekort aan vakmensen in bepaalde sectoren. Uit de data van emigratie-expert Frans Buijsse blijkt dat emigranten van alle beroepen, leeftijden en sociale lagen vertrekken. Ondernemers, vakmensen, verpleegkundigen en ingenieurs zijn onder de genoemde groepen. Dit betekent dat er in bepaalde landen een toename kan zijn van Nederlandse expats die hun vaardigheden elders inzetten.

Ten tweede heeft emigratie een impact op de bevolkingsstructuur en de demografie. Terwijl Nederland bevolkingsgroei ervaart, verlaat een deel van de bevolking het land. In combinatie met de stijgende leeftijd van de inwoners en de lage geboortecijfers kan dit leiden tot een veranderende samenstelling van de bevolking. Het CBS meldt dat de bevolkingsverdeling in de afgelopen jaren vooral is toegenomen in de Randstad, maar ook steden als Groningen, Zwolle en Eindhoven groeien sterk.

Ten derde kan emigratie ook gevolgen hebben voor de economie. Nederlanders die het land verlaten kunnen bijdragen aan de economie van het land waar ze terechtkomen. Bovendien kan het een verlies betekenen voor Nederland in termen van belastinginkomsten, arbeidskrachten en consumptie.

Emigratie en duurzaamheid

Hoewel emigratie vaak wordt gezien als een maatschappelijk en economisch fenomeen, heeft het ook invloed op het klimaat en duurzaamheid. De Nationale Klimaatweek, die in 2024 is gestart, benadrukt de rol van individuen in het tegengaan van klimaatverandering. Bijna 4 op de 10 Nederlanders is volgens de jaarlijkse Publieksmonitor Klimaat en Energie gemotiveerd om klimaatvriendelijke keuzes te maken. Deze beweging is een reactie op de toenemende klimaatproblemen en het gevoel van medeverantwoordelijkheid.

De keuze om het land te verlaten kan in dit kader gezien worden als een persoonlijke keuze voor een andere leefstijl, waarbij duurzaamheid en leefbaarheid een rol spelen. In landen met een lagere ecologische voetafdruk of een gunstiger klimaat kunnen Nederlanders kiezen voor een duurzamere leefomgeving.

Conclusie

Emigratie is in de afgelopen jaren sterk toegenomen in Nederland. De redenen variëren van professionele kansen, liefde, leefbaarheid tot woningkrapte en hoge levenskosten. De trends in bevolkingsgroei en demografie tonen aan dat Nederland zich verandert, zowel qua inwoners als qua maatschappelijke voorkeuren. De gevolgen van emigratie zijn complex en omvatten economische, sociale en ecologische aspecten.

Het is belangrijk om de motieven en trends in emigratie te begrijpen, niet alleen voor beleidmakers, maar ook voor toeristen en reizigers die Nederland bezoeken. In de komende jaren zal de invloed van emigratie waarschijnlijk blijven groeien, en kan het leiden tot nieuwe kansen, maar ook uitdagingen.

Bronnen

1. Steeds meer Nederlanders zijn het zat in Nederland
2. Nederlanders emigreren
3. Nationale Klimaatweek start: steeds meer Nederlanders voelen zich medeverantwoordelijk voor tegengaan klimaatverandering
4. Woningkrapte, hoge lasten en nieuwe kansen over de grens
5. Nederland steeds gezonder onderzoek
6. Ons land nadert 18 miljoen inwoners maar Nederlanders vinden dat te veel
7. Waar groeit of krimpt de bevolking?