De mooiste steden van Nederland: een gids voor de onvergetelijke stedentrip
juli 23, 2025
In Nederland is luchtkwaliteit een belangrijk onderwerp, zeker gezien de groeiende bezorgdheid over de impact van vervuiling op de gezondheid. Uit verschillende analyses en onderzoeken blijkt dat in grote delen van het land de lucht niet gezond is. Toch zijn er ook regio’s waar de lucht nog relatief schoon is. Deze plekken zijn meestal gekenmerkt door een lage bevolkingsdichtheid, weinig verkeer, afwezigheid van industrie en een sterke aanwezigheid van natuur. Deze artikelen geven een overzicht van de gemeenten en regio’s waar je nog schone lucht kunt ademen in Nederland.
Een van de meest voorkomende conclusies in de bronnen is dat de Waddeneilanden en andere zee-aangrenzende regio’s in het noorden van Nederland de beste luchtkwaliteit bieden. Dit heeft te maken met de frisse zeewind die vervuiling wegdrijft en het weinige verkeer op deze eilanden. De combinatie van natuur en afstand tot industrie en autoverkeer zorgt voor een betere luchtkwaliteit.
In een analyse van het journalistieke platform Pointer, gebaseerd op RIVM-gegevens, komt het volgende overzicht van de tien gemeenten met de beste luchtkwaliteit naar voren:
Gemeente | Provincie | Vervuilingsscore (NO2 + PM2.5) |
---|---|---|
Schiermonnikoog | Friesland | 0,89 |
Terschelling | Friesland | 0,90 |
Vlieland | Friesland | 0,91 |
Ameland | Friesland | 0,92 |
Het Hogeland | Groningen | 1,00 |
Texel | Noord-Holland | 1,02 |
Noardeast-Fryslân | Friesland | 1,02 |
Noordenveld | Drenthe | 1,05 |
Oldambt | Groningen | 1,05 |
Waadhoeke | Friesland | 1,05 |
De score is een gecombineerde waarde van stikstofdioxide (NO2) en fijnstof (PM2.5), vergeleken met de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Deze tien gemeenten liggen voornamelijk in het noorden van het land en zijn allemaal gelegen in of dicht bij een natuurgebied of in de buurt van de zee.
Een van de voornaamste oorzaken van slechte luchtkwaliteit in Nederland is het verkeer, met name in steden en verkeersdruktegebieden. In de bronnen wordt meerdere keren genoemd dat de lucht in steden zoals Amsterdam, Den Haag en Rotterdam slecht is. In het bijzonder worden stikstofdioxide en fijnstof genoemd als de belangrijkste schadelijke stoffen in de lucht.
In het noorden van Nederland en op de Waddeneilanden is het verkeer aanzienlijk minder dan in stedelijke gebieden. Dit, gecombineerd met weinig industriële activiteiten, zorgt ervoor dat de lucht minder vervuild is. Bovendien draagt de zeebries bij aan de schoonheid van de lucht, omdat deze vervuilende deeltjes kan wegvoeren.
Naast de Waddeneilanden zijn er ook andere regio’s in Nederland waar de luchtkwaliteit relatief goed is. In de bronnen worden verschillende voorbeelden genoemd:
De Bollenstreek (Zuid-Holland): De Bollenstreek ligt aan de kust en is bekend om haar weinig verkeer en open ruimte. De wind houdt de lucht schoon, wat bijdraagt aan de goede luchtkwaliteit.
Zeewolde (Flevoland): Deze plek ligt in het hart van de Flevopolder en is omgeven door natuurgebieden. Hier is er weinig verkeer, wat resulteert in minder luchtvervuiling.
Nijmegen (Gelderland): In Nijmegen zijn er veel groene gebieden zoals het Graafsewoud en het Rijk van Nijmegen. Deze open ruimtes helpen bij het reinigen van de lucht. Bovendien is er in Nijmegen een actief beleid gericht op het verbeteren van de luchtkwaliteit.
Drenthe: Deze provincie is bekend om haar uitgestrekte natuurgebieden. Door de afwezigheid van grote steden en weinig verkeer is de luchtkwaliteit in Drenthe beter dan in veel andere delen van Nederland.
Een aantal bronnen wijzen erop dat luchtvervuiling ernstige gezondheidsproblemen kan veroorzaken. Volgens Milieudefensie is de lucht in Nederland bijna overal ongezond, met uitzondering van een paar plekken zoals Vlieland en Schiermonnikoog. De stoffen stikstofdioxide en fijnstof zijn de meest schadelijke componenten van vervuilde lucht. Ze kunnen leiden tot kortademigheid, astma en zelfs hartaanvallen. Kinderen en ouderen zijn extra gevoelig voor deze stoffen.
Het gevolg van luchtvervuiling is niet alleen een persoonlijke gezondheidsrisico, maar ook een economische belasting voor het land. Volgens de GGD sterven Nederlanders gemiddeld tien maanden eerder door luchtvervuiling, en zijn er hoge gezondheidskosten verbonden aan het probleem. Jaarlijks overlijden ongeveer 12.000 mensen vroegtijdig als gevolg van vervuilde lucht.
Hoewel de luchtkwaliteit in Nederland in de afgelopen jaren is verbeterd, is het probleem nog lang niet opgelost. In de bronnen wordt herhaaldelijk genoemd dat de Europese normen voor luchtkwaliteit volgens de Gezondheidsraad onvoldoende zijn om de gezondheid van de bevolking te beschermen. Milieudefensie pleit voor strengere wetten en meer transparantie op het gebied van luchtvervuiling.
Een van de voorstellen die in de bronnen aan bod komen is het toepassen van milieuzones, waarbinnen enkel elektrische of hybride voertuigen toegestaan zijn. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan het verbeteren van de infrastructuur voor fietsen en het stimuleren van duurzame vervoersmiddelen.
Voor wie op zoek is naar schone lucht om te verblijven of te recreëren, zijn er verschillende opties in Nederland. De Waddeneilanden zijn een populaire keuze, aangezien deze plekken niet alleen goede luchtkwaliteit bieden, maar ook een rustige en natuurlijke omgeving. Daarnaast zijn er ook andere regio’s zoals Drenthe en het noordoosten van Friesland en Groningen waar je een betere luchtkwaliteit kunt vinden.
Het is echter belangrijk om te benadrukken dat zelfs in deze gebieden de luchtkwaliteit niet perfect is. De vervuilingsscore in de tien beste gemeenten ligt boven de WHO-advieswaarden, maar deze scores zijn relatief beter dan in andere delen van het land. Daarom is het verstandig om te kijken naar de specifieke luchtkwaliteit van een regio voordat je besluit om daar te verblijven.
Hoewel beleid en maatregelen op grotere schaal van groot belang zijn, kunnen ook individuen bijdragen aan een betere luchtkwaliteit. Eenvoudige stappen zoals het kiezen van duurzame vervoersmiddelen, het verminderen van energieverbruik en het ondersteunen van groene initiatieven kunnen helpen bij het verminderen van luchtvervuiling.
In de bronnen wordt ook genoemd dat verhuizen naar een plek met betere luchtkwaliteit geen volledige oplossing is. Volgens longarts Hans in 't Veen is het verhuizen naar het oosten van Nederland bijvoorbeeld geen garantie voor schonere lucht, omdat daar de veehouderij een belangrijke bron van fijnstof is. Het is dus belangrijk om niet alleen de luchtkwaliteit van een regio in overweging te nemen, maar ook andere factoren zoals de lokale economie, sociale omgeving en leefbaarheid.
De luchtkwaliteit in Nederland is een belangrijk onderwerp, gezien de impact op de gezondheid van de bevolking. Hoewel de lucht in veel delen van het land schadelijk is, zijn er ook regio’s waar de lucht nog relatief schoon is. De Waddeneilanden en andere zee-aangrenzende gebieden in het noorden van Nederland zijn de meest voorkomende plekken waar de lucht beter is. Dit heeft te maken met weinig verkeer, afwezigheid van industrie en de frisse zeebries.
Buiten deze regio’s zijn er ook andere plekken zoals de Bollenstreek, Zeewolde, Nijmegen en Drenthe waar de luchtkwaliteit beter is dan in stedelijke gebieden. Echter, zelfs in deze gebieden is de lucht niet volledig vrij van vervuiling. De luchtkwaliteit blijft dus een onderwerp van belang en vereist verder beleid en maatregelen.
Voor toeristen en reizigers die op zoek zijn naar schone lucht om te verblijven of te recreëren, zijn de Waddeneilanden en andere rustige, natuurgebieden in het noorden van Nederland goede opties. Het is echter verstandig om rekening te houden met de lokale omstandigheden en eventuele variaties in luchtkwaliteit.