Certaldo Alto: een pittoresk middeleeuwse dorpje in Toscane
augustus 23, 2025
In de context van vaccinatiegraad in Europa en het Rijksvaccinatieprogramma in Nederland, bieden de beschikbare informatie en cijfers een duidelijk beeld van de huidige situatie. Nederland staat momenteel op positie zeven in Europa met betrekking tot de volledige vaccinatiegraad van de volwassen bevolking. De cijfers tonen echter ook de uitdagingen die het land en andere regio’s wereldwijd met vaccinaties te maken hebben.
In dit artikel wordt ingegaan op de huidige stand van zaken in Nederland, de Europese context, en de actuele ontwikkelingen in het Rijksvaccinatieprogramma. Daarnaast worden ook de relevante informatie en aanbevelingen voor reisvaccinaties en kinder- en jeugdvaccinaties besproken, waarmee zowel toeristen als inwoners goed voorbereid kunnen worden voor reizen en gezondheidszorg.
Nederland in Europa: Vaccinatiegraad van de volwassen bevolking
Volgens de laatste beschikbare data (Augustus 2021), is 71 procent van de volwassen Nederlanders volledig gevaccineerd tegen coronavaccinaties. Nederland staat daarmee op de zevende plaats in Europa, waarin landen zoals IJsland, Malta en Ierland hogere percentages bereiken. Denemarken, Portugal, Ierland, België en IJsland hebben hogere percentages dan Nederland, met IJsland en Malta respectievelijk op 86,5 procent en 87,6 procent.
De vaccinatiegraad is een maat voor het succes van de immunisatiecampagnes en speelt een cruciale rol in de beheersing van de coronapandemie. In Nederland is het vaccineren tot nu toe vrijwillig. Er zijn echter duidelijke signalen van een groeiende discussie over eventuele verplichtingen, zoals binnen de medische sector. Bijvoorbeeld, is gebleken dat meer dan de helft van de verpleegkundigen een verplichte vaccinatie tegen corona niet wil zien.
Ontwikkelingen in het Rijksvaccinatieprogramma
Het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) beschermt kinderen van 0 tot 18 jaar tegen 13 ernstige infectieziekten, zoals mazelen, polio en kinkhoest. Het programma is ontworpen om een zo breed mogelijke bescherming te bieden tegen infectieziekten via systematische en vroegtijdige vaccinaties.
In 2025 is het vaccinatieschema voor kinderen en jeugd vernieuwd. Het nieuwe schema biedt kinderen betere bescherming, wat op lange termijn leidt tot een gezondere bevolking. Kinderen worden bijvoorbeeld vroeger gevaccineerd tegen mazelen, wat bijdraagt aan het voorkomen van mogelijke epidemieën. In het kader van het RVP worden kinderen ook gevaccineerd tegen ziektes die ernstige gevolgen kunnen hebben, zoals bof, mazelen en rodehond (BMR).
De uitnodigingen voor vaccinaties worden verstuurd door het RIVM en zijn automatisch. Ouders hoeven dus geen actie te ondernemen. Het is belangrijk om te benadrukken dat het vaccinatieschema voor ieder kind het beste schema is, en dat er geen medische reden is om van het schema af te wijken, zolang het kind gezond is.
Vaccinaties voor reizen
Voor toeristen en reizigers is het belangrijk om rekening te houden met reisvaccinaties. In Nederland zijn er verschillende centra en instellingen die reisvaccinaties kunnen uitvoeren, zoals Reisprik. Reisprik is een organisatie die op diverse locaties in het land beschikbaar is en reisvaccinaties kan geven tegen ziektes die voorkomen in landen met een hoger risico op bepaalde infectieziekten.
Het is raadzaam om reisvaccinaties vooraf te regelen voordat men vertrekt, omdat sommige vaccinaties tijd nodig hebben om volledig effect te hebben. Bijvoorbeeld, in landen waar veel mazelen voorkomen, is het mogelijk om kinderen eerder te vaccineren dan het standaardmoment in Nederland. Dit is van belang voor gezinnen die naar landen reizen waar mazelen endemisch is, zoals Marokko of Roemenië.
Het Reisprik Malaria consult is ook van toepassing op regelmatige reizigers naar Latijns-Amerika, Azië of Afrika. Hier wordt gecontroleerd of er nog vaccinaties nodig zijn of of er extra voorzorgsmaatregelen genomen moeten worden. De kosten van reisvaccinaties worden vaak volledig vergoed, omdat Reisprik contracten heeft met alle grote zorgverzekeraars.
De rol van de GGD in vaccinaties
De GGD speelt een centrale rol in het Rijksvaccinatieprogramma. In verschillende regio’s, zoals Haaglanden, Rotterdam-Rijnmond, en Amsterdam, voeren GGD’s onderzoek en campagnes uit om de vaccinatiegraad te verhogen. In Amsterdam bijvoorbeeld, zijn er in 2021 alle vaccinatiegraden voor zuigelingen onder de drempel van 90 procent gedaald. Hieruit is gebleken dat het belangrijk is om vaccinatiegraad op wijkniveau te monitoren en maatregelen te nemen voor bevolkingsgroepen die minder vaak worden gevaccineerd.
GGD’s zoals GGD Noord- en Oost-Gelderland, GGD Haaglanden, en GGD Amsterdam voeren vaccinaties uit in samenwerking met Consultatiebureaus voor Jeugd en Gezin (CJG) en Jeugdgezondheidszorg (JGZ). Deze locaties zijn voorzien van faciliteiten en medische professionals die ervaring hebben met vaccineren van kinderen en jongeren.
Vaccinaties en reisadvies per land
Bij reizen naar het buitenland is het belangrijk om te weten welke vaccinaties verplicht zijn of aan te raden. Het Rijksvaccinatieprogramma biedt een BMR-landenlijst, waarin staat voor welke landen kinderen eerder gevaccineerd kunnen worden. Dit is van belang voor reizen naar landen waar mazelen endemisch is.
Daarnaast biedt Reisprik een overzicht per land, waarin duidelijk staat welke vaccinaties nodig zijn. Voor bezoekers van landen als Afghanistan, Argentinië, Azerbeidzjan of België zijn bijvoorbeeld verschillende inentingen aan te raden. Deze informatie helpt reizigers om zich voor te bereiden en te voorkomen dat ze zich ziek voelen tijdens hun reis.
Vaccinaties voor zwangere vrouwen
Zwangere vrouwen zijn ook een doelgroep binnen het Rijksvaccinatieprogramma. De 22-wekenprik, ook bekend als de kinkhoestprik voor zwangere vrouwen, helpt de baby te beschermen tegen kinkhoest. Dit is belangrijk, omdat het immuunsysteem van een pasgeboren baby nog niet volledig ontwikkeld is.
Daarnaast is de griepprik voor zwangere vrouwen ook onderdeel van het RVP. Het is aan te raden om deze vaccinaties tijdig in te nemen, zodat de moeder en het kind optimaal beschermd zijn.
Coronalage en vaccinaties
Hoewel het vaccineren tegen corona momenteel vrijwillig is, is er sprake van een groeiende discussie over verplichtingen in bepaalde sectoren, zoals de zorg. In een enquête werd gemeld dat meer dan de helft van de verpleegkundigen tegen verplichte vaccinaties is. Dit betekent dat het kiezen voor vaccinatie op individueel niveau nog steeds een grote rol speelt in de beheersing van de pandemie.
Op dit moment zijn er geen verplichtingen voor het algemene publiek, maar het is belangrijk om te blijven volgen wat de officiële richtlijnen zijn en hoe deze zich ontwikkelen. Voor toeristen die naar Nederland reizen, is het raadzaam om op de hoogte te blijven van eventuele wijzigingen in de coronaberichtgeving en reisrichtlijnen.
Toekomst van vaccinaties in Nederland
Het Rijksvaccinatieprogramma is in ontwikkeling en wordt periodiek geëvalueerd om ervoor te zorgen dat het aan de wisselende gezondheidsbehoeften van de bevolking voldoet. GGD GHOR Nederland benadrukt bijvoorbeeld de noodzaak om gezondheid een prominente plek te geven in de verkiezingsprogramma’s van politieke partijen. Dit onderstrekt de sociale verantwoordelijkheid van de overheid in het zorgen voor een breed gevaccineerde bevolking.
Daarnaast wordt er in verschillende GGD-regio’s gewerkt aan het verbeteren van de vaccinatiegraad, met specifieke aandacht voor bevolkingsgroepen die minder vaak worden gevaccineerd. Hierbij worden ook educatieve en informatieve campagnes gebruikt om het belang van vaccinaties te benadrukken.
Conclusie
Nederland staat momenteel op de zevende plaats in Europa met betrekking tot de volledige vaccinatiegraad van de volwassen bevolking. In het kader van het Rijksvaccinatieprogramma wordt een breed scala aan ziektes voorkomen door systematische vaccinaties voor kinderen en jongeren. Voor reizigers zijn reisvaccinaties een belangrijk onderdeel van een veilige reis, en is het raadzaam om deze vooraf te regelen.
De GGD speelt een centrale rol in het vaccinatienetwerk, en samenwerkt met diverse instellingen om de vaccinatiegraad te verhogen. Toekomstige ontwikkelingen en eventuele verplichtingen zullen invloed hebben op de huidige strategieën, maar het huidige RVP blijft een kerninstrument in de voorkoming van infectieziekten in Nederland.