Vertalingen van ‘à restaurer’ en ‘remettre en route’ naar het Nederlands: betekenis en toepassing
juli 24, 2025
De vaccinatiegraad in Nederland blijkt op meerdere gebieden achterstand te lopen, zowel op het gebied van kindervaccinaties als bij volwassenen. Dit is duidelijk uit recente gegevens van het RIVM en GGD’s, die aangeven dat de dekking van essentiële inentingen onder het wenselijke niveau ligt. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de huidige stand van zaken, waaronder de vaccinatiegraad onder 60-plussers, de situatie op basisscholen, en de maatregelen die genomen worden om de dekking te verbeteren.
De huidige vaccinatiegraad in Nederland
De afgelopen jaren is sprake van een dalende trend in de vaccinatiebereidheid, met name onder ouderen en in bepaalde regio’s. In de najaarsronde van 2024, zoals vermeld in de meest recente RIVM-gegevens, is in totaal 2.513.671 coronaprikken geregistreerd. Voor de doelgroep van 60-plussers is de vaccinatiegraad 46,6%, wat een daling van 3,9 procentpunt is vergeleken met 2023, toen deze 50,5% bedroeg.
Deze cijfers tonen aan dat de bereidheid tot vaccineren toeneemt met de leeftijd. Bijvoorbeeld binnen de groep van 60-64-jarigen is de vaccinatiegraad 29,1%, terwijl die bij 80-84-jarigen oploopt tot 60,7%. Binnen de drie grootste steden – Amsterdam, Rotterdam en Den Haag – is de vaccinatiegraad iets lager dan het landelijke gemiddelde. Daarnaast ligt de dekking in enkele regio’s, zoals Friesland, Overijssel, de Biblebelt en aan de oostgrens van het land, onder het landelijk gemiddelde.
Deze cijfers zijn zorgwekkend, aangezien ouderen vooral vatbaar zijn voor ernstige complicaties bij infectieziekten. Een lage vaccinatiegraad onder deze doelgroep betekent dus dat het collectieve immuunschild minder effectief is, wat het risico op uitbraken verhoogt.
Vaccinatiegraden onder kinderen
Ook bij kinderen is sprake van variaties in de vaccinatiegraad. GGD Amsterdam meldt dat in 2021 alle vaccinatiegraden voor zuigelingen onder de drempel van 90% lagen. Dit is vooral zorgwekkend, omdat dit percentage vaak beschouwd wordt als de drempel voor een voldoende collectieve immuniteit bij veel aangestoken ziektes.
Om de situatie beter onder controle te krijgen, heeft GGD Amsterdam in 2019 een onderzoeksprogramma opgestart om de vaccinatiecijfers per wijk te analyseren. Hierdoor zijn duidelijke verschillen tussen de wijken aan het licht gekomen. De GGD heeft sindsdien per doelgroep onderzocht wat de oorzaak van deze verschillen is. Dit soort aanpakken is essentieel om doelgerichte maatregelen te nemen die het vaccinatiepercentage kunnen verhogen.
Problemen met mazelen en andere kinderziekten
Het probleem van lage vaccinatiegraden heeft ook gevolgen voor het voorkomen van kinderziekten zoals mazelen. Er zijn momenteel clusters van mazelen op basisscholen in verschillende GGD-regio’s, waaronder Amsterdam, Brabant-Zuidoost, Haaglanden en Rotterdam-Rijnmond. De GGD’s voeren bron- en contactonderzoek uit om dit in de hand te houden.
Om kinderen te beschermen tegen mazelen, is vaccinatie essentieel. In Nederland wordt de BMR-prik (tegen belaars, mazelen en rode hond) gegeven bij 14 maanden oud. In bijzondere gevallen, zoals bij reizen naar landen waar veel mazelen voorkomt, kan deze prik eerder worden ingebracht. Voor een lijst van deze landen verwijst het Rijksvaccinatieprogramma naar een specifieke lijst.
De rol van de GGD en het Rijksvaccinatieprogramma
Het Rijksvaccinatieprogramma speelt een centrale rol bij het voorkomen van ziektes door vaccinaties te faciliteren. Dit programma biedt een overzicht van welke vaccinaties aanbevolen zijn en wanneer deze gegeven moeten worden. De GGD’s zijn verantwoordelijk voor de organisatie van deze vaccinaties en het informeren van ouders.
Toch blijkt uit de gegevens dat de dekking van kindervaccinaties niet overal even hoog is. Dit heeft geleid tot verschillende initiatieven van GGD’s om doelgerichte campagnes te starten, bijvoorbeeld door vaccinatiepop-uplocaties, informatiesessies voor ouders en het gebruik van digitale tools om ouders op de hoogte te houden van vaccinatiedata.
De situatie bij volwassenen
Nederland loopt ook achter op het gebied van volwassenenvaccinaties. In tegenstelling tot kinderen, waarbij vaccinaties vaak verplicht zijn en goed georganiseerd door het Rijksvaccinatieprogramma, is het vaccinatiebeleid voor volwassenen minder gestructureerd. De afgelopen jaren is er een duidelijke daling te zien in de bereidheid tot vaccineren onder volwassenen.
Een coalitie van zorgverleners en ngo’s heeft de overheid opgeroepen om meer aandacht te besteden aan het vaccineren van volwassenen. Tijdens de Europese Immunisatieweek, die zich jaarlijks afspeelt in de laatste week van april, benadrukt de coalitie het belang van vaccinatie op alle leeftijden. De coalitie stelt voor om structurele financiering in te voeren voor volwassenenvaccinaties, vergelijkbaar met het Rijksvaccinatieprogramma voor kinderen.
Reisvaccinaties en reisadvies
Voor mensen die vaak op reis gaan, is het belangrijk om niet alleen te rekenen op nationale vaccinaties, maar ook op reisvaccinaties. Reisprik.nl is een voorbeeld van een organisatie die zich specialiseert in reisvaccinaties en reisadvies. De website geeft informatie over welke vaccinaties nodig zijn voor specifieke bestemmingen en helpt bij het maken van afspraken bij arts in de buurt. Ook wordt er rekening gehouden met de kosten, aangezien de meeste reisvaccinaties volledig of grotendeels vergoed worden door de zorgverzekeraars.
Voor reizen naar landen met een hoger risico op ziekten zoals mazelen, malaria of dengue is het verstandig om reisvaccinaties en consultaties aan te vragen. In het kader van reisvaccinaties wordt ook gelet op het tijdstip van de reis, want sommige vaccinaties hebben een wekenlange opbouw van immunititeit.
Conclusie
Nederland blijkt achter te lopen met vaccinaties op meerdere fronten. Zowel de vaccinatiegraad onder kinderen als onder volwassenen is in sommige gevallen onder het wenselijke niveau. Dit heeft gevolgen voor de gezondheid van de bevolking en het collectieve immuunschild van de samenleving. De GGD’s en het Rijksvaccinatieprogramma zijn actief bezig om doelgerichte maatregelen te nemen, zoals het analyseren van vaccinatiecijfers per regio en het uitvoeren van campagnes om de bereidheid tot vaccineren te verhogen.
Bij reizen is het eveneens belangrijk om reisvaccinaties niet te vergeten. Door gebruik te maken van organisaties zoals Reisprik.nl kan reisgangers beter worden beschermd tegen ziektes in het buitenland. Het is duidelijk dat vaccinatie niet alleen een persoonlijke keuze is, maar ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Door het vaccinatiebeleid verder te versterken, kan Nederland zich beter voorbereiden op eventuele gezondheidsrisico’s in de toekomst.