De mooiste steden van Nederland: een gids voor de onvergetelijke stedentrip
juli 23, 2025
Het watergebruik in steden in Nederland is een onderwerp dat steeds vaker centraal staat in discussies over duurzaamheid, klimaatverandering en de toekomstige beschikbaarheid van drinkwater. In dit artikel worden de huidige cijfers, trends en uitdagingen van het watergebruik in stedelijke gebieden in Nederland besproken, op basis van de meest recente gegevens. Daarnaast wordt ingegaan op de rol van gemeenten en drinkwaterbedrijven in het beheer van deze bron, en wat de toekomstige doelen zijn.
Huidige cijfers en trends
Per persoon
In 2022 verbruikte de gemiddelde Nederlander ongeveer 128 tot 129 liter water per dag. Dit zijn vooral huishoudens die verantwoordelijk zijn voor het grootste deel van het waterverbruik. In stedelijke gebieden, waar de bevolkingsdichtheid hoger is, is dit verbruik in absolute termen groter, ook al wordt het verbruik per persoon niet aanzienlijk hoger geschat dan in plattelandsgebieden.
Volgens het CBS is het totale jaarlijks waterverbruik in Nederland in 2022 ongeverig 1.179 miljard liter, verdeeld over huishoudens, industrie en andere sectoren. In steden is het verbruik vooral gericht op huishoudelijke en utiliteitsdoeleinden, zoals het gebruik in ziekenhuizen, scholen en overheidsgebouwen.
Verdeling per toepassing
In huishoudens wordt het waterverbruik verdeeld over verschillende activiteiten. De meeste water wordt gebruikt voor: - Doorspoelen van het toilet (35%) - Douchen (22%) - Gebruik van de wasmachine (19%) - Afwassen (12%) - Koken en drinken (2%)
Deze percentages kunnen licht variëren per bron (CBS of Drinkwaterplatform), afhankelijk van de methode van meting. De CBS gebruikt een algemeen gemiddelde van alle huishoudens, inclusief die met een bad, terwijl het Drinkwaterplatform alleen huishoudens met een douche in de berekening opneemt. Dit verklaart sommige van de variaties in de percentages.
Stad- en utiliteitsgebouwen
Stedelijke gebouwen zoals ziekenhuizen, scholen en andere overheidsgebouwen verbruiken gemiddeld 1.000 liter water per persoon per dag, wat aanzienlijk hoger is dan in huishoudens. Deze toepassing is essentieel voor het functioneren van stedelijke infrastructuur, maar ook een punt van aandacht bij het beheren van waterverbruik.
Trends in waterverbruik in steden
Stijging door klimaatverandering en demografische ontwikkelingen
Het waterverbruik in steden is de afgelopen jaren gestegen, onder andere door: - Warmere en drogere zomers, die leiden tot hoger verbruik van water voor douchen, afwassen en andere huishoudelijke activiteiten. - Toenemende bevolking en welvaart, die een toegenomen vraag naar water met zich meebrengen. - De coronacrisis, die heeft geleid tot veranderingen in leefpatronen en een hoger verbruik van water in huishoudens.
Verandering in infrastructuur en technologie
In veel steden zijn er initiatieven om het waterverbruik te beperken, bijvoorbeeld door het gebruik van: - Waterbesparende sanitairapparatuur (zoals spaarzitjes en doucheretten) - Efficiëntere wasmachines en vaatwasmachines - Smart meters die consumenten inzicht geven in hun verbruik en zo aandacht creëren voor het beheer van water.
Hoewel dergelijke maatregelen effect hebben, is het verbruik nog steeds op stijgende lijn. Dit heeft geleid tot maatregelen van de overheid en drinkwaterbedrijven om het waterverbruik de komende jaren te verminderen, met als doel een verlaging van twintig procent tot 2030.
Uitdagingen voor stedelijke gemeenten
De stedelijke waterbeheerders staan voor een aantal groeiende uitdagingen:
Klimaatverandering en wateroverlast
Klimaatverandering zorgt voor meer extreme weersomstandigheden, waaronder droogtes en hevige regenval. Dit heeft directe gevolgen voor het waterbeheer: - Droogtes leiden tot een snellere afname van grondwater en een verhoogde vraag naar drinkwater. - Hevige regenval kan leiden tot wateroverlast, waarbij rioolsystemen overschrijden en steden onder water komen te staan.
Personenstekort in het waterbeheer
Het gebrek aan personeel in de sector maakt het steeds lastiger om waterbeheer effectief en duurzaam te organiseren. Gemeenten en drinkwaterbedrijven hebben steeds meer specialisten nodig om stadsinfrastructuren aan te passen aan de veranderende omstandigheden, maar het is steeds moeilijker om geschikte medewerkers aan te trekken en te houden.
Stijgende kosten
Het beheer van water in steden wordt ook steeds duurder. Onderhoud, vernieuwing en uitbreiding van infrastructuur vereisen grote investeringen. Deze kosten worden grotendeels doorgegeven aan consumenten, wat leidt tot hogere waterprijzen.
De rol van drinkwaterbedrijven
Drinkwaterbedrijven zoals Vitens en Brabant Water spelen een centrale rol in het leveren en beheren van drinkwater in steden. In 2022 leverden deze bedrijven samen ruim 1.790 miljard liter water. Hun activiteiten zijn essentieel voor het functioneren van stedelijke gemeenschappen, maar ze worden ook steeds meer onder druk gezet door de groeiende vraag, klimaatverandering en de noodzaak van verduurzaming.
Toekomstige doelen en initiatieven
Verduurzaming en vermindering van verbruik
De overheid en drinkwaterbedrijven zijn zich bewust van de noodzaak om het waterverbruik te beperken. De doelstelling is om de komende jaren het verbruik met 20% te verlagen, om zeker te gaan dat er voldoende drinkwater beschikbaar is in 2030. Dit betekent dat zowel huishoudens als bedrijven een rol moeten spelen in het beheersen van hun verbruik.
Initiatieven om dit te bereiken zijn: - Campagnes voor bewustwording over watergebruik - Subsidies voor het installeren van waterbesparende apparatuur - Onderzoek en ontwikkeling van innovatieve technologieën voor waterhergebruik en efficiëntie
Investeringen in infrastructuur
Om het waterbeheer in steden toekomstbestendig te maken, zijn er plannen voor investeringen in: - Aanpassing van rioolsystemen - Verduurzaming van zuiveringsinstallaties - Beter gebruik van grondwater en oppervlaktewater
Daarnaast worden er pilotprojecten opgezet om te testen of het hergebruik van afvalwater in stedelijke toepassingen mogelijk is, zoals voor gieten in parken of in industriële processen.
Conclusie
Het watergebruik in steden in Nederland is een belangrijk onderwerp dat steeds vaker in de aandacht komt, vanwege klimaatverandering, stijgende vraag en uitdagingen in het beheer. Het huidige gemiddelde verbruik per persoon ligt rond de 128 liter per dag, waarbij huishoudens en utiliteitsgebouwen de belangrijkste verbruikers zijn. De trends wijzen op een stijging van het verbruik in de afgelopen jaren, onder invloed van klimaatverandering en demografische ontwikkelingen.
Gemeenten en drinkwaterbedrijven staan voor grote uitdagingen, waaronder klimaatverandering, personeelstekorten en stijgende kosten. Daarnaast is het nodig om investeringen te doen in duurzame oplossingen en infrastructuur, en om consumenten bewust te maken van het belang van waterbesparing. De doelstelling is om het verbruik in de komende jaren met twintig procent te verlagen, zodat Nederland goed voorbereid is op de toekomstige vraag naar drinkwater.