Weekendje weg in Zuid-Holland: Cultuur, Natuur en Luxe in het hart van Nederland
juli 23, 2025
De coronapandemie heeft de Nederlandse samenleving op verschillende vlakken zwaar getroffen. Zowel het gezondheidswezen als de economie en het mentale welzijn van burgers werden sterk onder druk gezet. In reactie hierop heeft het Rode Kruis en andere organisaties zoals de GGD's een uitgebreide hulpactie opgezet. Deze actie omvatte onder andere medische hulp, voedseltoezicht, psychosociale ondersteuning en vaccinatiecampagnes. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste activiteiten en initiatieven die tijdens de coronacrisis zijn ontplooid in Nederland.
GGD's en het Testbeleid Tijdens de Pandemie
De GGD's speelden een centrale rol in de coronacrisis. Vanaf maart 2020 tot maart 2023 zijn ze verantwoordelijk geweest voor het testen op het coronavirus. Door het testen konden mensen die besmet waren, de juiste maatregelen nemen om verspreiding te voorkomen. Bovendien was het mogelijk om bron- en contactonderzoek uit te voeren, wat essentieel was om de verspreiding van het virus te begrijpen en te beheersen.
De GGD's voerden het testbeleid uit dat door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport was vastgesteld. Naast de GGD-testlocaties werden ook testen afgenomen in ziekenhuizen, verpleeg- en verzorgingstehuizen en commerciële teststraten. Hierdoor was het mogelijk om een breed testnetwerk op te zetten dat toegankelijk was voor zo veel mogelijk mensen.
Landelijke Diensverlening en Regionaal Maatwerk
De GGD's werkten samen met GGD GHOR Nederland om landelijke dienstverlening en regionaal maatwerk te combineren. GGD GHOR Nederland had de taak om het landelijk beleid van de overheid verduidelijkt te maken, zodat de GGD's dit konden uitvoeren. Ook werd het maken van een testafspraak landelijk geregeld en zorgde GGD GHOR Nederland voor mobiele testlocaties die de GGD's konden inzetten.
De GGD's kenden hun regio en de behoeftes van inwoners het beste. Daarom konden zij de beste plek bepalen voor een testlocatie, testen met persoonlijke aandacht uitvoeren en inwoners persoonlijk advies geven. Op deze manier konden zij hun zorg zo goed mogelijk afstemmen op de specifieke situatie in hun regio.
Sinds maart 2023 zijn de GGD-testlocaties gesloten en is het testen op corona officieel gestopt. Mensen die hun oude testuitslagen willen bekijken, kunnen contact opnemen met de GGD in hun regio via ggd.nl.
Het Rode Kruis en Coronahulp in Nederland
Het Rode Kruis heeft tijdens de coronacrisis een uitgebreide hulpoperatie opgezet. Deze operatie was een van de grootste sinds de Watersnoodramp. Het Rode Kruis ondersteunde de zorg, helde bij het testen en vaccineren en bood voedselhulp aan mensen die hun inkomen verloren hadden door de crisis. Deze hulp werd uitgevoerd in Nederland en op de Cariben.
Medische Hulp en Ondersteuning
Zorgwerkers leverden ongekende prestaties in de strijd tegen het coronavirus. Het Rode Kruis stond hen hierbij bij. Voorbeelden van de medische ondersteuning zijn het vervoeren van patiënten en het helpen in de teststraten. Bovendien stelden vrijwilligers zich beschikbaar voor EHBO-taken en het onderhouden van veldbedden en hygiënekits.
Dak- en thuisloze mensen waren tijdens de coronacrisis extra kwetsbaar. Zij konden zich moeilijk aan de hygiënemaatregelen houden en hadden geen veilige plek om te slapen of in quarantaine te gaan. Het Rode Kruis ondersteunde gemeenten en andere organisaties bij de opvang van deze groepen. Naast veldbedden en hygiënekits zorgden ze ook voor EHBO-vrijwilligers en gastheren en -vrouwen.
Voedselhulp en Psychosociale Ondersteuning
Veel mensen verloren plots hun inkomen door de coronacrisis. Het Rode Kruis ondersteunde hen met voedselhulp. Zij boden samen met lokale organisaties voedselpakketten uit en stelden vrijwilligers ter beschikking om deze pakketten samen te stellen en te verdelen. Deze voedselhulp werd ook na de coronacrisis voortgezet, omdat er nog steeds mensen zijn die moeite hebben om een maaltijd op tafel te zetten.
Psychosociale ondersteuning was een ander belangrijk onderdeel van de coronahulp. Het Rode Kruis richtte een hulplijn in om mensen een luisterend oor te bieden en om praktische zaken zoals boodschappen doen te ondersteunen. Quarantainecoaches hielpen mensen door hun quarantaine heen. Daarnaast gaven ze voorlichting over beter in je vel zitten, met name voor jongeren. Ook werden kraskaarten voor ouderen ontwikkeld.
Vrijwilligers en Donaties
De coronahulpoperatie van het Rode Kruis was mogelijk gemaakt door het werk van vrijwilligers en de steun van partners, bedrijven, instellingen en donateurs. In de eindrapportage staat beschreven hoe donaties werden ingezet om mensen te helpen. Deze rapportage geeft een overzicht van alle hulp in cijfers. Het Rode Kruis heeft 478.000 uur aan vrijwilligerswerk verleend tijdens de coronacrisis in Nederland.
Hoewel de grootste hobbels van de coronacrisis nu lijken te zijn voorbij, is niet alle zorg verdwenen. Het Rode Kruis helpt momenteel nog op kleine schaal bij het vaccineren en staat klaar om opnieuw in te springen indien nodig.
Vaccinatiecampagne en GGD's
Vaccineren was een ander belangrijk onderdeel van de coronacrisis. De GGD's hadden een grote rol in de vaccinatiecampagne. Ze zetten coronaprikken om mensen te beschermen tegen ernstige ziekte, ziekenhuisopname en overlijden door corona.
De GGD's staan al decennialang voor de publieke gezondheid van Nederlanders. Ze hebben ervaring met grootschalige prikcampagnes, zoals bij de Mexicaanse griep in 2011 en de nieuwe Influenza in 2008. Het Rijksvaccinatieprogramma wordt voor een groot deel door de GGD's uitgevoerd.
Operatie van Formaat
In december 2020 kregen de GGD's van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de opdracht om te ondersteunen bij het prikken tegen corona. Het doel was om zo snel mogelijk coronaprikken te zetten bij alle inwoners van Nederland. Deze opdracht was een operatie van formaat. Zo werden er niet alleen prikken gezet op grote priklocaties, maar ook mobiele priklocaties werden in de wijk ingezet, zodat mensen dicht bij huis een prik konden krijgen.
Daarnaast was het mogelijk om voor mensen die niet zelfstandig of met hulp naar een GGD-priklocatie konden komen, een coronaprik thuis te krijgen. In totaal zijn er tussen januari 2021 en juni 2024 zo’n 40 miljoen coronaprikken gezet bij 12,7 miljoen mensen.
Eindrapportages en Tussenrapportages
Tijdens de coronacrisis hebben zowel het Rode Kruis als andere organisaties regelmatig tussenrapportages opgesteld. Deze rapportages stelden burgers in staat om te controleren of donaties goed besteed werden. De eindrapportages geven een overzicht van alle hulp die is geleverd.
Het Rode Kruis heeft verschillende rapportages gepubliceerd. Deze omvatten een tussenrapportage over de hulpverlening in de eerste 1,5 jaar van de coronacrisis en een tussenrapportage over de hulpverlening in de eerste jaar. Ook zijn er rapportages over het nationaal actieplan voor de coronahulp.
Een goed begrip van de situatie is essentieel voor het plannen van hulpverlening. Daarom zijn er ook plannen beschikbaar, zoals het aangepaste actieplan na 1 jaar hulpverlening en het plan van aanpak coronahulp.
Conclusie
De coronapandemie heeft Nederland zwaar getroffen, maar het land kon rekenen op de hulp van organisaties zoals het Rode Kruis en de GGD's. Deze organisaties hebben een uitgebreide hulpoperatie opgezet die medische ondersteuning, voedselhulp en psychosociale ondersteuning omvatte. Bovendien speelden de GGD's een centrale rol in het testen en vaccineren. Door het combineren van landelijke dienstverlening en regionaal maatwerk konden zij efficiënt en effectief werken. Het Rode Kruis heeft bovendien een gigantische hulpoperatie uitgevoerd, waardoor mensen in nood konden worden geholpen. Deze inzet van zowel GGD's als het Rode Kruis was van onschatbare waarde voor de Nederlandse samenleving tijdens de coronacrisis.